Ashui.com

Một hécta hồ Thành Công sẽ bị lấp để xây khu tái định cư. Đó là đề xuất của Công ty cổ phần Đầu tư và Phát triển đô thị Việt Hưng tại một hội thảo tại Hà Nội tuần qua. Lập tức, đề xuất này liên tục nhận về những lời chỉ trích từ phía cộng đồng, cũng như giới quy hoạch. 

Và, mặc dù công ty này có nói rõ tại hội nghị rằng công ty này sẽ đào lại một ha ở góc khác của hồ để đảm bảo giữ nguyên diện tích mặt nước, nhưng mọi chuyện vẫn chưa lắng xuống. 

Bởi với rất nhiều người, khái niệm "lấp sông" "lấp hồ" là vấn đề vô cùng nhạy cảm, khi các vấn đề về môi trường và cảnh quan ngày càng trở nên quan trọng trong quá trình đô thị hóa.  

Doanh nghiệp đề nghị lấy một ha hồ Thành Công để xây chung cư tái định cư. (Ảnh: Giang Huy /VnExpress) 

***

Nếu bỏ qua định kiến để đọc kĩ, kế hoạch lấp- đào thêm hồ Thành Công cũng có những lý lẽ của mình. Chẳng hạn, phần mặt nước vẫn được giữ nguyên sau thao tác lấp – đào (chứ không bị xóa sổ hoàn toàn như hàng loạt vụ việc trong quá khứ). Rồi, dự án này góp phần giải quyết một vấn đề khá nhức nhối của thủ đô: xây dựng lại những khu tập thể cũ xuống cấp - mà cụ thể là khu tập thể Thành Công. Như con số được công ty đưa ra, có tới 91 % người dân tại đây đồng ý với phương án này... 

Nhưng, bất chấp những lý lẽ ấy, kế hoạch "lấp – đào" vẫn nhận được vô vàn câu hỏi phản biện: Hệ sinh thái của hồ sẽ ra sao nếu bị lấp một ha góc này và đào một ha ở góc khác? Hình dạng hồ Thành Công tương đối cân xứng như hiện nay sẽ ra sao sau khi được "chỉnh sửa"? Có hay không câu chuyện liên quan tới lợi ích cá nhân của chủ hộ sẽ được "kéo" hồ về phía mình?

Những lo lắng ấy có lý do, nếu chúng ta tách bạch giữa mục đích của đề án lấp- đào hồ Thành Công và cách thực hiện chúng. Bởi thực tế, chúng ta từng có những bài học cay đắng về "chủ trương đúng" nhưng "cách thực hiện sai". Và, việc can thiệp vào một hồ nước giữa lòng Thành phố không thể tính đơn giản là đảm bảo giữ đúng diện tích mặt nước một cách cơ học. 

***

Hà Nội là một trong những đô thị trên thế giới được mệnh danh là “Thành phố hồ” (City Of Lakes). Sinh thời, GS Trần Quốc Vượng cũng từng nói: "Thăng long – Hà Nội là một thành phố sông hồ". Tức là, sông hồ như căn cước của Thủ đô. Nó làm cho Hà Nội trở nên đặc biệt và cần được ưu tiên bảo vệ.

Tuy nhiên, con số thống kê lại phản ánh hoàn toàn ngược lại.

Các nhà quy hoạch từng chia hệ thống hồ Hà Nội thành ba khu vực chính: khu vực hồ Gươm, khu vực hồ Tây và các hồ địa phương. Trong đó, nói như KTS Đào Ngọc Nghiêm, Hồ Gươm là "biểu tượng của ý chí cộng đồng". Bởi, bất cứ công trình, hoạt động nào quanh Hồ Gươm đều rất được quan tâm và phản biện.

Còn lại, hồ Tây và các hồ địa phương đã có lúc không được chú ý nhiều. Hồ Tây, trước đây rộng 500ha nhưng giờ chỉ còn 460ha. 17 hồ địa phương bị san lấp hoàn toàn từ năm 2010 tới nay, theo báo cáo của Trung tâm Nghiên cứu môi trường và cộng đồng (CECR) thuộc Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam.

Nhưng, câu chuyện về một ha trên tổng chừng 10 ha của hồ Thành Công bây giờ đang được được dư luận đặc biệt quan tâm và phản ứng mạnh. Rõ ràng, chúng ta đã có ý thức hơn về giá trị đặc biệt của sông hồ với đời sống. Và quan trọng hơn, người Hà Nội đã hiểu, dù hồ Thành Công lấp một ha không liên quan tới "túi tiền" của mình nhưng nó liên quan tới chất lượng sống chung của chúng ta.

Và, khi người Hà Nội hiểu được chất lượng cuộc sống không chỉ là tiền mà còn là môi trường, cảnh quan, đó là lúc những dự án như trường hợp tại hồ Thành Công cần phải tự bảo vệ trước một "liều thuốc thử" từ ý chí cộng đồng! 

Phạm Mỹ 
(Thể thao & Văn hóa)