Dễ thấy lượng xe cá nhân (cả ô tô lẫn xe máy) quá lớn là nguyên nhân dẫn đến kẹt xe, tai nạn giao thông, ô nhiễm môi trường ở TPHCM. Tôi cho rằng nên giải quyết bài toán kẹt xe bắt đầu bằng việc giảm số người sử dụng phương tiện giao thông cá nhân để chuyển sang đi xe buýt. Bằng cách nào? Câu trả lời là nên bắt đầu từ đội ngũ công chức.

Tôi từng biết ở thành phố Yangon (Myanmar) trước đây, lúc chưa có tàu điện ngầm, lượng xe cá nhân cũng rất lớn. Nơi đó cũng có nhiều ngõ hẻm khá giống TPHCM. Nhưng nhờ đội ngũ công chức đi làm bằng xe buýt (dù hệ thống xe buýt khá cũ kỹ, hạ tầng giao thông còn tệ hơn TPHCM hiện nay) nên họ có mặt đường để ưu tiên phát triển hệ thống xe buýt công cộng với làn đường riêng. Và khi giao thông công cộng đã phát triển hơn thì tác động của nó là khuyến khích nhiều người hưởng ứng và sử dụng hơn.  

Kẹt xe trên cầu Sài Gòn, TPHCM. Ảnh: TL 

Giới công chức ở TPHCM hiện nay ít người đi làm bằng xe buýt mà phần lớn đi xe máy, nhiều người còn sử dụng ô tô. Tôi cho rằng nay nhiều người có thể chuyển sang đi xe buýt. Thời gian qua, thành phố đã có nhiều giải pháp cho xe buýt, như thay xe cũ bằng xe mới, nhiều xe được trang bị máy lạnh, các tuyến buýt chất lượng cao đang được quan tâm thúc đẩy, thái độ phục vụ của nhà xe cũng đã tốt hơn. Cái thiếu của xe buýt hiện tại là thiếu mặt đường và sự kết hợp với công tác dọn dẹp để trả vỉa hè lại cho người đi bộ kết hợp sử dụng xe buýt. 

Vỉa hè là câu chuyện đã được nói tới quá nhiều, từ nhiều năm qua, nhưng cho tới nay, nạn lấn chiếm trái phép vẫn chưa giải quyết xong. Và không chỉ trên các tuyến đường cũ, ngay cả những tuyến đường mới xây, được cho là thông thoáng, sạch đẹp cũng mau chóng xảy ra nạn lấn chiếm vỉa hè (ví dụ đường Phạm Văn Đồng đi qua bốn quận Tân Bình, Gò Vấp, Bình Thạnh, Thủ Đức).

Vỉa hè bị chiếm dụng theo nhiều cách đã làm mất thói quen đi bộ. Nhiều người phải sử dụng xe máy dù là đi quãng đường gần. Có nhiều người đang đặt hy vọng vào các tuyến metro: khi hoàn thành sẽ vận chuyển số lượng lớn hành khách, giảm nhu cầu sử dụng phương tiện cá nhân. Nhưng vấn đề là bao lâu nữa các tuyến metro mới vận hành? Và dù sao thì chúng cũng cần được kết nối bằng các tuyến buýt và đường đi bộ. Mỗi khi lên xuống metro hay xe buýt, người dân vẫn phải đi bộ một đoạn nên cần vỉa hè, đường đi bộ.

Theo tôi, cần giải quyết dứt điểm nạn chiếm dụng vỉa hè ngay từ bây giờ, rồi cải tạo, mở rộng, nâng cấp vỉa hè để khuyến khích người dân kết hợp đi bộ với sử dụng phương tiện công cộng mà chủ đạo là xe buýt.

Việc giải quyết kẹt xe, kiểm soát xe cá nhân, phát triển giao thông công cộng hiện nay đòi hỏi sự hợp tác từ phía người dân mà theo tôi, trước tiên, giới công chức hãy đi làm bằng xe buýt để thông qua hành động cụ thể đó, tác động tới những giới khác trong xã hội. 

Đỗ Ngô Trần 

(TBKTSG)