Ashui.com

Cơn mưa trái mùa chiều ngày 7.3 chỉ với lượng mưa 48mm, diễn ra lúc không có triều cường, nhưng cũng đã đủ sức nhấn chìm nhiều khu vực rộng lớn trên địa bàn TPHCM. Các nhà khoa học cảnh báo, mùa mưa sắp tới tình hình ngập nước có thể còn tệ hơn.

Từ câu chuyện "ngập giữa mùa khô", thiết nghĩ đã đến lúc cần phải có một chiến lược lâu dài và hiệu quả cho việc chống ngập của thành phố.

Ngập triền miên

Trong khuôn khổ đề án Quy hoạch thủy lợi phục vụ chống ngập khu vực TPHCM giai đoạn 1 - do Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NNPTNT) thực hiện, đã dẫn lại kết quả nghiên cứu của Tổ chức JICA (Nhật Bản), theo đó mỗi năm TPHCM bị thiệt hại từ 1.500 đến 2.000 tỉ đồng do tình trạng ngập nước gây ra.

• Ảnh bên : Đường Lê Lai ngập chìm trong nước do cơn mưa chiều ngày 7.3.

Bất chấp những nỗ lực của thành phố,  tình trạng ngập nước trên địa bàn mỗi ngày một thêm tồi tệ. Nếu như trước đây, ngập nước là chuyện của các vùng ven như Bình Thạnh, Thủ Đức, quận 6... thì nay, ngay cả khu trung tâm thành phố cũng đã trở thành nạn nhân. Thành phố đã phải chi hàng ngàn tỉ đồng cho các công trình, dự án  chống ngập, cải thiện hệ thống thoát nước...; thế nhưng cho đến nay vẫn chưa mang lại kết quả như mong đợi.

Theo tiến sĩ Trịnh Công Vấn - TGĐ Cty cổ phần tư vấn xây dựng thủy lợi II - đối với TPHCM, ngập nước là do các tác nhân như  mưa, thủy triều,  lũ trên các sông như Đồng Nai, Sài Gòn... và ngập nặng là do 2 hoặc 3 tác nhân kể trên kết hợp lại với nhau.

Trong các công trình nghiên cứu làm cơ sở cho chương trình chống ngập trước đây, chẳng hạn như Quy hoạch tổng thể thoát nước đến năm 2020... phạm vi nghiên cứu hẹp, chưa quan tâm đến sự quan hệ hữu cơ trong thoát nước của TPHCM với khu vực lân cận như Long An, Đồng Nai... Đồng thời, cũng không nghiên cứu đến yếu tố lũ thượng lưu trên các sông Đồng Nai, Sài Gòn; không ngăn triều từ xa...

Chống ngập căn cơ

Theo đánh giá của các nhà khoa học, cho đến thời điểm này, chưa có một công trình nghiên cứu nào đặt vấn đề chống ngập một cách căn cơ, triệt để như Quy hoạch thủy lợi phục vụ chống ngập khu vực TPHCM giai đoạn 1. Để thực hiện được quy hoạch này, theo tính toán ban đầu cần phải có vốn đầu tư khoảng 500 triệu USD. Quy hoạch này đề xuất một giải pháp tổng thể để kiểm soát tất cả các yếu tố gây ngập cho thành phố, đồng thời giải quyết được các khiếm khuyết trong quy hoạch thoát nước trước đây.

Theo ông Trịnh Công Vấn, quy hoạch thủy lợi phục vụ chống ngập khu vực TPHCM giai đoạn 1 đề xuất, đối với nguyên nhân ngập do tác động của lũ thượng lưu trên các sông, sẽ có giải pháp để điều tiết lượng nước về hạ lưu  bằng các hồ trên thượng nguồn. Đối với nguyên nhân ngập do thủy triều, sẽ có nhóm giải pháp kiểm soát triều từ xa, thay cho cách kiểm soát triều gần đang áp dụng hiện nay.

Với các giải pháp điều tiết lũ trên các sông, kiểm soát triều từ xa sẽ giúp kiểm soát  được mực nước trên các tuyến kênh thoát nước cấp 1 như Nhiêu Lộc - Thị Nghè, Kênh Tàu Hủ, Kênh Tẻ... luôn luôn ở mức 1m... Như vậy, cho dù bị tác động của một hay nhiều nguyên nhân gây ngập cùng lúc thì thành phố vẫn sẽ khô ráo. Bên cạnh đó, song song với việc kiểm soát các tác nhân gây ngập thì việc cải thiện hệ thống thoát nước cấp 2 - 3 và 4 cũng có ý nghĩa quyết định.