Ngày 21/2, tại Hà Nội, Bộ Xây dựng Việt Nam phối hợp cùng Cơ quan hợp tác quốc tế Hàn Quốc (KOICA), Viện đất đai và nhà ở Hàn Quốc – LHI Consortium tổ chức Hội thảo đầu kỳ Dự án “Xây dựng chính sách tổng thể nhà ở xã hội (NƠXH) tại Việt Nam giai đoạn 2021 – 2030”, nhằm nghiên cứu kinh nghiệm quốc tế và khảo sát tình hình thực tế của Việt Nam; đề xuất cơ chế chính sách về phát triển nhà ở xã hội (NƠXH) phù hợp với tình hình thực tế, xu hướng phát triển của Việt Nam giai đoạn 2021-2030.

Tham dự Hội thảo, về phía Việt Nam có ông Nguyễn Văn Sinh – Thứ trưởng Bộ Xây dựng, cùng đại diện đến từ Bộ Xây dựng, Văn phòng Chính phủ, Sở Xây dựng các địa phương, Hiệp hội Bất động sản (BĐS) Việt Nam, Hiệp hội BĐS TP Hồ Chí Minh. Về phía Hàn Quốc có ông Kim Ji Noh – Giám đốc văn phòng quốc gia KOICA tại Việt Nam; ông Joeng Woo Jin – Bộ trưởng Tư vấn kiêm Tổng lãnh sự Đại sứ quán Hàn Quốc tại Việt Nam cùng các đại diện đến từ Viện Đất đai và Nhà ở Hàn Quốc, các trường Đại học và Cơ quan liên quan.

Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh phát biểu tại Hội thảo.

Phát triển NƠXH mới đạt 33% so với mục tiêu 12,5 triệu m2 năm 2020

Phát biểu khởi động dự án, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh cho biết: “Việt Nam có mức độ đô thị hoá nhanh với ước tính khoảng một triệu dân cư đô thị mới tăng lên mỗi năm. Dự báo đến năm 2020, 40% dân số Việt Nam trên tổng số khoảng 100 triệu dân sẽ sống ở khu vực đô thị/thành phố. Khi tốc độ đô thị hoá tăng nhanh, sức ép về nhà ở tăng cao dẫn đến giá nhà đất tại đô thị sẽ ngày càng trở nên đắt đỏ đối với người dân sinh sống tại đô thị”.

Bên cạnh đó, số lượng người nghèo đô thị cũng tăng lên và phải đối mặt với khó khăn trong việc tiếp cận nhà ở với giá phù hợp với khả năng về tài chính của họ. Từ đó, phát sinh các khu nhà ở tạm bợ, có hoặc không có cơ sở hạ tầng và các dịch vụ cơ bản. Do đó, đối với các đối tượng là hộ gia đình nghèo hoặc có thu nhập thấp không có khả năng về tài chính để tự lo về nhà ở thì Nhà nước cần có các cơ chế, chính sách để đẩy mạnh phát triển nhà ở với giá cả phù hợp.

Để giải quyết vấn đề này, trong các năm vừa qua, Quốc hội, Chính phủ Việt Nam đã ban hành nhiều cơ chế, chính sách phát triển NƠXH để hỗ trợ nhà ở cho các đối tượng có khó khăn, thu nhập thấp tại cả khu vực đô thị và nông thôn. Trong đó có Luật Nhà ở 2014 và Nghị định số 100/2015/NĐ-CP ngày 20/10/2015 về phát triển và quản lý NƠXH với các quy định cụ thể về hỗ trợ, ưu đãi để tạo điều kiện thuận lợi, thông thoáng cho các tổ chức, cá nhân thuộc các thành phần kinh tế trong nước, nước ngoài tham gia đầu tư phát triển NƠXH. Đặc biệt, ngày 25/01/2017 Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chỉ thị số 03/CT-TTg về đẩy mạnh phát triển NƠXH.

Toàn cảnh Hội thảo.

Việc triển khai chương trình NƠXH của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ thời gian qua đã được đại đa số tầng lớp nhân dân đặc biệt là hộ nghèo cũng như các cấp ủy Đảng, chính quyền, Đoàn thể từ Trung ương đến địa phương đồng tình, ủng hộ và đánh giá cao, khẳng định chủ trương, quyết sách đúng đắn của Đảng và Nhà nước Việt Nam.

Hiện nay, các Bộ, ngành, địa phương đã và đang tích cực triển khai các chương trình hỗ trợ nhà ở cho đối tượng thuộc diện được hưởng chính sách cơ bản hỗ trợ về NƠXH theo quy định của Luật Nhà ở năm 2014.

Tuy nhiên, theo Thứ trưởng Nguyễn Văn Sinh: “Việc phát triển NƠXH đến thời điểm này mới chỉ đạt khoảng 33% so với mục tiêu đề ra trong Chiến lược phát triển nhà ở quốc gia đến năm 2020 cần có 12,5 triệu m2 NƠXH”.

Nguyên nhân là do nguồn vốn đầu tư phát triển NƠXH còn hạn chế; chính quyền một số địa phương chưa quan tâm đúng mức đối với việc phát triển NƠXH, nhất là việc bố trí đủ quỹ đất để phát triển NƠXH; các doanh nghiệp kinh doanh BĐS chưa mặn mà trong việc đầu tư các dự án NƠXH; mức thu nhập của người dân vẫn còn thấp và tâm lý của người dân vẫn chỉ muốn mua để có sở hữu, không muốn thuê nhà ở; một số cơ chế chính sách chưa phù hợp thực tế...

Việt Nam cần áp dụng một hệ thống tài chính nhà ở bền vững

Đánh giá về thực trạng NƠXH hiện nay, đại diện Viện Đất đai và Nhà ở Hàn Quốc cho biết, nhà ở là yêu cầu xã hội thiết yếu mà mọi tầng lớp, mọi đất nước đều cố gắng đáp ứng tối đa và không phụ thuộc vào trình độ phát triển kinh tế hay chế độ chính trị.

Kinh nghiệm của Hàn Quốc, từ những năm 1970, Chính phủ Hàn Quốc đã xây dựng hệ thống NƠXH bằng cách đầu tư vốn vào Cty Nhà ở Hàn Quốc; đồng thời thiết lập cách thức tổ chức hiệu quả về phát triển nhà ở diện tích nhỏ để điều tiết cho các gia đình có thu nhập thấp.

Bên cạnh đó, Chính phủ Hàn Quốc cam kết sẽ bình ổn thị trường nhà ở cho người thu nhập thấp bằng cách tăng cường nguồn cung nhà, siết chặt hoạt động đầu cơ BĐS... Nhờ các biện pháp này, hiện nay đa số người dân Hàn Quốc đã có cơ hội được sở hữu nhà ở với mức giá phải chăng.

Ông Kim Ji Noh – Giám đốc văn phòng quốc gia KOICA tại Việt Nam phát biểu tại Hội thảo.

Giới thiệu về mô hình dự án, Tiến sĩ Moon Hyogon - Giám đốc dự án PMC xây dựng chính sách tổng thể NƠXH VN cho biết: “Dự án gồm 5 hợp phần: Đánh giá thực trạng NƠXH của các hộ gia đình thu nhập thấp tại khu vực đô thị và công nhân KCN; Khảo sát và nghiên cứu về dự báo nhu cầu nhà ở cho các hộ gia đình thu nhập thấp tại khu vực đô thị và công nhân KCN trong giai đoạn 2021-2030; Xây dựng các chính sách NƠXH tại Việt Nam cho các nhóm đối tượng mục tiêu là các hộ gia đình thu nhập thấp tại khu vực đô thị, công nhân KCN thông qua các bài học từ kinh nghiệm quốc tế; Đề xuất hoàn thiện Luật Nhà ở hiện hành nhằm thúc đẩy các chính sách NƠXH được đề xuất trong Dự án; Chương trình nâng cao năng lực”.

Theo TS Moon: “Việt Nam cần áp dụng một hệ thống tài chính nhà ở bền vững vì nhu cầu về nhà và tài chính nhà ở tăng do tốc độ tăng trưởng kinh tế, dân số và đô thị hoá liên tục. Tại Hàn Quốc đã phát triển hệ thống hỗ trợ tài chính khu vực công để thúc đẩy nguồn cung nhà ở như: Ngân hàng thương mại và nhà ở (1969); quỹ nhà ở quốc gia (1973); hệ thống đăng ký (1977). Để cung cấp một lượng NƠXH cần phải sử dụng cả tài chính tư nhân và vốn nước ngoài. Có thể cân nhắc tới sản phẩm tài chính như Reits và quỹ NƠXH.

Dự án này được thực hiện trong 30 tháng (10/2018 - 3/2021). Tổng kinh phí thực hiện dự án là 3,3 triệu USD, trong đó vốn viện trợ không hoàn lại của Chính phủ Hàn Quốc là 3 triệu USD, vốn đối ứng của Việt Nam là 0,3 triệu USD. Dự án được giao cho tổ chức KOICA thực hiện và Bộ Xây dựng là Cơ quan chủ quản dự án.

Hội thảo cũng nghe các diễn giả hai nước trình bày tham luận liên quan đến kinh nghiệm và bài học phát triển NƠXH ở nước ngoài và Hàn Quốc; Một số vấn đề phát triển NƠXH tại Việt Nam; cũng như chia sẻ từ các sở xây dựng địa phương, các hiệp hội BĐS, nhằm trao đổi kinh nghiệm cũng như giúp Việt Nam học hỏi kinh nghiệm từ phía Hàn Quốc hướng tới những bước đầu cho Dự án “Xây dựng chính sách tổng thể NƠXH tại Việt Nam giai đoạn 2021-2030”.

Linh Anh - Ảnh: Đình Hà

(Báo Xây dựng)