Đến với Hà Nội là đến với Thủ đô ngàn năm văn hiến của Việt Nam, trung tâm văn hóa, chính trị của cả nước với nhiều thắng cảnh tự nhiên cũng như các di tích lịch sử lâu đời. Đến với Hà Nội bạn sẽ được đến với tháp Rùa rêu phong, đến với 36 phố phường xưa với những tên phố, tên đường là niềm tự hào của mỗi người Hà Nội… Đến với Hà Nội là bạn đã đến với mảnh đất dù chỉ gọi khiêm tốn là đất trăm nghề nhưng thực ra bạn đã đến với mảnh đất có bề dày 1000 năm lịch sử, là nơi lưu giữ tới 1.350 làng nghề mà không có nơi nào trên thế giới có được...

Làng nghề Hà Nội nằm cách trung tâm thành phố không xa, nép mình bên những lũy tre hay bên những dòng sông là nơi cung cấp nguyên liệu và vận chuyển hàng hóa cho các làng nghề. Bạn không nên bỏ lỡ cơ hội để đến với các làng nghề của Hà Nội, mỗi làng nghề mang trong mình những nét đặc trưng văn hóa riêng, thể hiện từ cổng làng, đền thờ tổ nghề hay trong từng sản phẩm tinh xảo được tạo thành… Chỉ khoảng 30km từ trung tâm thành phố, bạn sẽ đến được nhiều làng nghề nổi tiếng, các làng nghề liền kề ngay nhau, có khi chỉ cách nhau một cánh đồng lúa, một dòng sông như làng gốm sứ Bát Tràng, làng thêu Quất Động, làng may Trạch Xá, làng sơn mài Duyên Thái, làng khảm trai Chuyên Mỹ, làng Nhân Hiền giỏi nghề điêu khắc, làng cổ Nhị Khê có nghề tiện gỗ, làng Vác làm quạt giấy, làng Chuông làm nón, làng mây tre đan Phú Vinh với hàng mây xiên được mệnh danh là đỉnh cao của nghệ thuật đan lát Việt Nam… Khó có thể kể hết những bất ngờ đầy thú vị tại các làng nghề Hà Nội, nhưng có lẽ khi nói đến du lịch làng nghề Hà Nội, người ta vẫn nhắc nhiều nhất đến làng gốm Bát Tràng, làng lụa Vạn Phúc, làng đan lát Phú Vinh.

Làng gốm Bát Tràng

Một trong những niềm tự hào nhất của làng nghề Hà Nội là làng gốm Bát Tràng với lịch sử hình thành và phát triển đã trên 600 năm. Làng gốm Bát Tràng nằm thanh bình bên dòng sông Hồng hiền hòa với hơn 2.000 lò gốm, sản phẩm sản xuất ra từ xưa đến nay đã lưu hành trên khắp mọi miền đất nước, thậm chí ra cả nước ngoài. Sản phẩm gốm Bát Tràng như lọ độc bình, song bình, bát vẽ chuồn, bát vẽ các tích cổ... đã được các lái thương Bồ Ðào Nha, Nhật Bản, Hà Lan, Pháp... mua với số lượng lớn.

Đến với nơi đây, du khách có thể thả bộ theo những con đường mòn trong làng, thăm quan những lò gốm đang hoạt động, thăm những người thợ làm gốm Bát Tràng với đôi bàn tay tài hoa, những con người không chỉ sai khiến được đất và lửa để tạo nên những men ngọc cho đời mà trong họ vẫn còn nguyên đó một tình yêu da diết với nghề gốm cổ truyền. Bạn cũng sẽ được chiêm ngưỡng những con ngõ nhỏ với những bức tường đắp đầy than độc đáo hết sức đẹp mắt, được nhìn những bình gốm sứ được xếp hàng hàng lớp lớp dọc vệ đường, được thỏa sức mua sắm trong những gian hàng gốm sứ đẹp mắt tinh xảo, không chỉ có những sản phẩm gốm hoa lam truyền thống trang nhã mà còn có rất nhiều các sản phẩm mà có thể bạn vẫn thấy đó đây tại các cửa hàng trên thế giới… Đặc biệt, đến Bát Tràng bạn còn được học làm gốm để tự làm cho mình những sản phẩm riêng - đây chắc chắn sẽ là trải nghiệm vô cùng thú vị.

Làng lụa Vạn Phúc

Nằm bên bờ sông Nhuệ, làng lụa Vạn Phúc vẫn còn giữ được nét cổ kính quê ngày xưa như hình ảnh chiếc giếng làng với những bông hoa sen, cạnh cây đa cổ thụ, buổi chiều vẫn họp chợ trước đình. Làng lụa Vạn Phúc từ lâu đã rất nổi tiếng với nghề dệt lụa truyền thống, ngôi làng có tuổi nghề 1.000 năm này đã được ghi nhận kỷ lục Việt Nam là “Làng nghề dệt lụa tơ tằm lâu đời nhất còn duy trì hoạt động đến ngày nay”.

Các sản phẩm của làng lụa Vạn Phúc rất đa dạng về màu sắc, phong phú về chủng loại như gấm, lụa, the, sa, xuyến, băng quế, lĩnh, đoạn, đũi, sa tanh, vải... Trong lịch sử, lụa Vạn Phúc từng được dùng để may quốc phục. Lần đầu tiên lụa Vạn Phúc có mặt trên thị trường quốc tế là tại hội chợ Marseille (1931) và được người Pháp đánh giá là loại sản phẩm tinh xảo của vùng Đông Dương. Và từ năm 1990, lụa Vạn Phúc đã được xuất khẩu sang nhiều quốc gia trên thế giới như: Pháp, Ba Lan, Thụy Sỹ, Campuchia… Đến với làng lụa Vạn Phúc, trong tiếng thoi đưa rộn rã, bạn sẽ hòa vào dòng chảy nhộn nhịp, tấp nập với nhiều du khách ra vào, mua sắm và chọn lựa sản phẩm. Các gian hàng trưng bày sản phẩm lụa Vạn Phúc nằm dọc hai bên đường làng, bày bán những xấp vải nhiều màu sắc đẹp mắt. Sản phẩm nơi đây nổi tiếng về sự mềm mại, nhẹ nhàng và đặc biệt rất bền và đẹp, đây là những nét đặc sắc làm nên tên tuổi của nghề dệt lụa tơ tằm này. Ngoài ra, đến với làng nghề lâu đời này, du khách còn có dịp tham quan quy trình dệt lụa, bạn cũng có thể tận mắt chứng kiến công việc thiết kế, vẽ và thêu hoa văn của các nghệ nhân, thợ dệt trong làng. Chuyến thăm quan làng lụa Vạn Phúc chắc chắn sẽ để lại cho bạn nhiều ấn tượng sâu sắc và thú vị.

Làng đan lát Phú Vinh

Chỉ cách làng Vạn Phúc chưa đến 30 phút đi xe là một địa chỉ du lịch làng nghề rất hấp dẫn nữa của Hà Nội – làng nghề đan lát Phú Vinh. Đây có lẽ là làng nghề duy nhất ở Việt Nam bạn có thể được chiêm ngưỡng những tác phẩm đan lát mà có lẽ không đến đây bạn sẽ không bao giờ có thể tưởng tượng ra được. Phú Vinh thực sự là làng nghề của những người thợ, những nghệ nhân hay nói đúng hơn là những nghệ sỹ tài ba của nghệ thuật đan lát. Các nghệ nhân ở đây như ông Nguyễn Văn Tĩnh, ông Nguyễn Văn Trung… có thể đan được chân dung của các lãnh tụ, nhìn vào tranh thấy toát lên hồn của nhân vật… rồi vợ chồng ông Nguyễn Văn Khá mặc dù tuổi đã ngoài 60 nhưng có lẽ là những người duy nhất trên thế giới đan được chiếc lồng bàn nhẹ như lụa với những nan mây bé không thể bé hơn…

Đến Phú Vinh, bạn cũng sẽ được hòa mình vào không gian thanh bình của làng nghề đan lát, không gian đậm chất làng quê của đồng bằng Bắc bộ với những lũy tre, rặng mây, với những nếp nhà san sát nơi những chàng trai, cô gái, cụ ông, cụ bà và cả các em nhỏ quây quần ngồi đan đủ loại sản phẩm khác nhau, từ các loại giỏ hoa, túi xách, rổ đựng… Phú Vinh cũng là làng nghề duy nhất ở Việt Nam có kỹ thuật xâu xiên sử dụng chất liệu sợi mây vô cùng tinh tế… là đỉnh cao của nghệ thuật đan lát Việt Nam.

Những nghệ nhân giỏi và lâu năm ở Phú Vinh như những “bảo tàng sống” của làng nghề, là người giữ lửa và truyền lửa yêu nghề đến các thế hệ con cháu. Đến thăm Phú Vinh, bạn có thể tìm gặp và trò chuyện cùng các nghệ nhân này, để nghe họ say sưa kể về lịch sử làng nghề, về quá trình hình thành và phát triển, đặc biệt là xem họ trình diễn nghề thật điêu luyện và tài khéo. Với lòng yêu nghề sâu sắc, chắc chắn những nghệ nhân này sẽ là những “hướng dẫn viên” tài tình và tận tâm nhất, đưa du khách vào không gian văn hóa làng nghề đặc sắc.

VietCraft