Kinh nghiệm của Singapore cho thấy vai trò vô cùng quan trọng của Cơ quan Nhà ở và Phát triển (Housing & Development Board - HDB) thuộc Bộ Phát triển Quốc gia trong việc xây dựng nhà ở chất lượng với giá phải chăng (public housing) cho hơn 84% người dân Singapore.

HDB thành lập năm 1960, được giao nhiệm vụ giải quyết khủng hoảng nhà ở trên toàn Singapore. HDB đã xây dựng 21.000 căn hộ  chưa đầy 3 năm. Năm 1965, HDB đã xây dựng 54.000 căn hộ, vượt mục tiêu 50.000 căn trong chương trình xây dựng 5 năm đầu tiên. Ngày nay, khoảng 84% người dân Singapore sống trong các căn hộ do HDB xây dựng so với con số 9% vào năm 1960. Mục tiêu khó khăn nhưng đã đạt được phản ánh chiến lược đúng đắn khi tiếp cận nhà ở chất lượng với giá phải chăng. Chiến lược đã chứng minh hiệu quả khi giải quyết xong khủng hoảng nhà ở vào những năm 60.

Chiến lược này bao gồm 3 nhân tố quyết định:

• Quan niệm một cơ quan duy nhất chịu trách nhiệm về nhà ở chất lượng với giá phải chăng giúp phân bổ và quy hoạch nguồn lực hiệu quả hơn. Điều này khiến HDB có khả năng đảm bảo quỹ đất, nguyên liệu và nguồn nhân lực cho các công trình xây dựng quy mô lớn nhằm tối ưu hóa kết  quả, tiết kiệm chi phí.
• Thứ hai, áp dụng phương thức tiếp cận tổng thể đối với nhà ở. Từ quy hoạch, thiết kế cho đến thu hồi đất và xây dựng, thông qua phân phối, quản lý, bảo trì, các nhiệm vụ liên quan đến nhà ở nằm trong một tổng thể trọn vẹn, liền mạch.
• Cuối cùng, sự hỗ trợ mạnh mẽ của chính phủ dưới hình thức cam kết chính trị, tài chính và pháp lý đã giúp đưa chương trình nhà ở chất lượng với giá phải chăng đi đúng quỹ đạo xây dựng chỗ ở cho người dân.

Năm 2005, Chương trình Thiết kế, Xây dựng và Bán (Design, Build & Sell Scheme - DBSS) được triển khai. Chương trình này cho phép khu vực tư nhân tham gia phát triển nhà ở chất lượng với giá phải chăng mang đến nhiều đổi mới về xây dựng, thiết kế và chọn lựa nhà ở.

Từ những kinh nghiệm của Singapore, theo tôi, để có thể triển khai thành công chương trình nhà ở xã hội trên địa bàn TP.HCM, cần có các giải pháp sau:

Tìm kiếm và cương quyết thu hồi nhanh chóng quỹ đất công đang được sử dụng một cách lãng phí, cho thuê lại hoặc để trống. Sau đó, phân loại và chọn những khu đất thích hợp để quy hoạch phát triển nhà ở xã hội.

Giao cho Cty nhà nước hoặc tư nhân thực hiện các dự án này với mục đích phi lợi nhuận. Không được sử dụng lợi nhuận từ việc thực hiện các dự án này để phát triển nhà ở thương mại, các khu vui chơi giải trí, văn phòng, khách sạn… Chỉ được phép sử dụng lợi nhuận kiếm được vào việc tái đầu tư cho các dự án phát triển nhà ở xã hội.

Phải có cơ chế chính sách tài chính thật ưu đãi và hấp dẫn để tạo điều kiện thuận lợi cho các Cty tham gia chương trình này; thành lập quỹ phát triển nhà ở xã hội; các DN có nhiều công nhân chưa có chỗ ở thì phải đóng góp vào quỹ phát triển nhà ở xã hội. Rút ngắn tối đa thời gian làm các thủ tục hành chính liên quan để có thể sớm triển khai thực hiện dự án. Nên xem xét và chọn lọc các đối tượng thụ hưởng loại hình nhà cho thuê hoặc thuê - mua theo tiến độ thời gian. Ưu tiên cho những người làm việc lâu năm với thành tích tốt, có tiền để thuê nhà hoặc có thể tham gia chương trình thuê - mua.

TS Đỗ Thị Loan - Tổng Thư ký Hiệp hội BĐS TP.HCM 

>> Phát triển đô thị, phải tạo ra chất lượng sống cho người dân