Gần 2.000 năm trước, người Maya ở Tikal (Guatemala) đã xây dựng được hệ thống lọc nước phức tạp. Thậm chí, nó vẫn hiệu quả tới ngày nay.
Nước vốn rất cần thiết cho sự tồn tại của con người. Nước sạch và an toàn mang tới cơ hội phát triển cho nhân loại. Nhưng nếu nước bị ô nhiễm có thể lây lan những căn bệnh chết người, thậm chí xóa sổ cả cộng đồng.
Ngay từ thời xa xưa, người cổ đại đã ý thức được điều đó. Một số nền văn minh cổ đại bao gồm người Hy Lạp, Ai Cập và La Mã đã biết cách xây dựng hệ thống để lọc nước.
Thành phố Tikal của người Maya cổ đại
Các tác phẩm bằng tiếng Phạn với niên đại 2.000 năm trước Công nguyên cũng từng đề cập tới phương pháp xử lý nước. Và mới đây, nhóm khảo cổ đã phát hiện ra người Maya cổ đại ở Nam Mỹ cũng vậy. Họ biết xây dựng nên hệ thống lọc nước cực kỳ hiệu quả.
Trong một hồ chứa là nơi thành phố Tikal của người Maya từng tồn tại, giờ vẫn còn tàn tích trong một khu rừng nhiệt đới tại Guatemala ngày nay, nhóm khảo cổ tìm thấy zeolit và thạch anh – những khoáng chất vốn không có trong vùng.
Đây đều là những thứ rất hiệu quả trong việc loại bỏ chất gây ô nhiễm trong nước, từ vi khuẩn, kim loại nặng cho tới các hợp chất nitơ. Trên thực tế, cả hai khoáng chất này đều dùng để lọc nước ngày nay.
Những tàn tích còn sót lại ngày nay
“Điều thú vị là hệ thống này vẫn còn hiệu quả tới ngày nay. Và người Maya cổ đại đã phát hiện ra nó cách đây tới 2.000 năm trước”, nhà nhân chủng học Kenneth Barnett Tankersley đến từ trường Đại học Cincinnati cho biết.
Được biết, khoáng chất zeolit vốn là hợp chất tinh thể tự nhiên của silicon và nhôm. Nó có đặc tính hấp thụ và trao đổi icon tuyệt vời, qua đó, giúp lọc nước hiệu quả.
Cũng theo nhóm khảo cổ, hệ thống lọc nước sạch có tầm quan trọng rất lớn với người Maya cổ đại, đặc biệt là tại thành phố Tikal. Nguồn nước duy nhất của thành phố là 10 hồ chứa. Với dân số đông thời kỳ đó và khí hậu thay đổi nhiều, trải qua thời kỳ hạn hán theo mùa, nước uống của họ dễ bị ô nhiễm từ vi sinh vật hoặc thủy ngân sulfua.
Hệ thống lọc nước được người Maya tạo ra với niên đại gần 2.000 năm trước khi những hệ thống tương tự được sử dụng tại châu Âu. Bởi vậy, đây cũng là một trong những hệ thống xử lý lâu đời nhất thế giới.
Nhóm nghiên cứu cũng cho biết, nhờ hệ thống lọc nước giúp bảo vệ người Maya trước những vi khuẩn có hại cùng nhiều độc tố khác.
“Họ mang các khoáng chất từ nơi khác về, có bể lắng nơi nước chảy qua trước khi vào hồ chứa. Sau khi nước được xử lý sẽ có vị dễ uống hơn”, phó giáo sư Christopher Carr nhận định.
Huy Hoàng
(Dân Trí /Theo Science)
