Ashui.com

Với mong muốn khuyến khích những ý tưởng sáng tạo và lan tỏa tinh thần kiến trúc vì cộng đồng, cuộc thi "Phần hồn" của đô thị - Tái thiết kế không gian công cộng là một sân chơi thú vị dành cho các tài năng kiến trúc trẻ tại Việt Nam.  

Không gian công cộng - "linh hồn" của đô thị

Bàn về mối tương quan giữa phố và người, cựu thủ tướng Anh Winston Churchill đã từng phát biểu: “Chúng ta dựng nên những thành phố, để rồi sau đó, chúng dựng nên chúng ta”. Nếu như hình ảnh của mỗi đô thị khắc họa nên tâm tư của thị dân, là tấm gương phản ánh những suy nghĩ và mong muốn của con người nơi đó thì ở chiều ngược lại, cách ứng xử, giao tiếp hay thói quen, hành vi đặc trưng của thị dân cũng trở thành thứ “mật mã” đặc biệt để nhận biết văn hóa, diện mạo của một đô thị. 

Hơi thở đặc trưng trong nhịp sống đô thị có thể được bắt gặp và cảm nhận rõ nhất tại các không gian công cộng. Là nơi diễn ra các hoạt động sinh hoạt và giao tiếp kết nối mọi người, không gian công cộng vì thế cũng góp phần tác động không nhỏ vào chất lượng sống của cư dân và đồng thời là chất xúc tác khiến một đô thị trở nên đáng yêu, đáng sống và đáng gắn bó. Để lấy ví dụ về không gian công cộng tại Việt Nam, có thể kể đến Hoàng Thành Thăng Long, Trung tâm Văn hóa Pháp L’Espace - không gian gặp gỡ, giao lưu đồng thời đã và đang trở thành nhân tố chính trong đời sống văn hóa nghệ thuật của rất nhiều người dân Thủ đô hay Công viên Lê Văn Tám và Nhà Hát Thành Phố – nơi chứng kiến những sinh hoạt thị dân quen thuộc và đặc trưng của Sài Gòn. 

Qua những ví dụ trên, có thể thấy không phải những tiêu chí định lượng về vật chất như quy mô, hình dáng nổi bật, hoành tráng mà chính những tiêu chí định tính về mặt tinh thần mới là điều để một công trình công cộng dù trải qua thời gian dài tồn tại vẫn được người ta lui tới để hòa mình và cảm thấy vui vẻ, hạnh phúc. Đó phải là những công trình có “hồn phách” riêng, thể hiện được bản sắc văn hóa và đáp ứng nhu cầu thiết thực của cộng đồng dân cư để từ đó, chúng vẽ nên sự hấp dẫn của từng đô thị. 

Nhắc đến phần “hồn” của công trình công cộng, thông thể không nhắc đến kiến trúc sư bậc thầy - Hiroshi Naito. Không ồn ào náo nhiệt, ông cần mẫn tạo ra dấu ấn riêng nhờ những công trình công cộng như bảo tàng, thư viện, nhà ga với lối kiến trúc đề cao sự hài hòa giữa con người, công trình và bối cảnh nhưng vẫn đáp ứng tối ưu công năng sử dụng. Với ông, thông điệp ẩn sau những thù hình vật chất mới là giá trị cốt lõi đem đến trải nghiệm thoải mái và ấn tượng sâu sắc cho cộng đồng – đối tượng sử dụng. Theo Hiroshi Naito, nếu như phần “chất” có thể bị thời gian và ngoại lực làm hư hại thì phần “hồn” lại là giá trị trường tồn theo năm tháng.

• Ảnh bên: Kiến trúc sư Hiroshi Naito 

Với niềm tin về những công trình đáp ứng bao quát được từ mong đợi của mỗi cá nhân (protoform) đến nhu cầu chung cho cả xã hội (protoscape), mỗi tác phẩm của KTS. Hiroshi Naito luôn tạo ra không gian công cộng có ích nhưng lại mang những bản ngã riêng, tiếp nối nhau thành chuỗi dài những câu chuyện lí thú. Đơn cử như Bảo tàng thực vật học Makino – công trình với tổng diện tích bề mặt lên đến hơn 44.000m2. Làm cách nào để công trình nhân tạo đồ sộ như vậy có thể xây giữa thiên nhiên nhưng không làm mất đi mục tiêu bảo tồn thiên nhiên? KTS. Hiroshi Naito đã thiết kế bảo tàng này với hệ thống kết cấu đặt biệt, các mảng xanh kết hợp hoàn hảo để những tán cây xanh sẽ che phủ hầu hết công trình. Bảo tàng thực sự hòa nhập vào núi rừng Kochi trở thành một bức tranh thiên nhiên sinh động.

Bảo tàng thực vật học Makino (1999)

Gần 20 năm qua, công trình này không những đáp ứng hoàn hảo cho nhu cầu nghiên cứu thực vật mà còn giúp những nhà khoa học và khách tham quan thực sự cảm thấy hạnh phúc khi tình yêu thiên nhiên được thể hiện đầy trân trọng tại nơi này. Đây chính là giá trị tinh thần sâu sắc, cái “hồn” riêng mà KTS. Hiroshi Naito đã truyền tải được cho công trình.

Vun dưỡng phần “hồn” đô thị - Cơ hội cho tài năng kiến trúc trẻ từ TOTO Việt Nam

Lấy cảm hứng từ các công trình kiến trúc công cộng của KTS. Hiroshi Naito và nhằm khuyến khích các ý tưởng mang tính đóng góp cho sự phát triển của cộng đồng tại Việt Nam, TOTO Việt Nam phối hợp cùng Hội Kiến Trúc Sư Việt Nam tổ chức cuộc thi "Phần hồn" của đô thị - Tái thiết kế không gian công cộng. 

Với yêu cầu đề xuất phương án kiến trúc đáp ứng nhu cầu không gian công cộng tại một khu vực xác định, cuộc thi mời gọi các sinh viên Việt Nam yêu thích kiến trúc và các kiến trúc sư trẻ (dưới 35 tuổi) thể hiện tài năng của mình trong việc giải quyết một nhiệm vụ, thách thức và đồng thời cũng là một cơ hội dành cho ngành kiến trúc: một công trình công cộng đáp ứng đúng nhu cầu thực tế, tối ưu hóa được nguồn lực và tài nguyên nhưng vẫn đảm bảo tính sáng tạo, thể hiện được phần “hồn” đậm tính nhân văn và bản sắc địa phương. Đây là cơ hội quý báu để các tài năng kiến trúc trẻ tại Việt Nam có cơ hội nghiên cứu sâu về dòng chảy tinh thần của kiến trúc công cộng mà còn là dịp để gặp gỡ và học hỏi từ nhau và từ các kiến trúc sư đi trước với những giải thưởng hấp dẫn. 

Theo dõi trang fanpage TOTO Information Center tại địa chỉ https://www.facebook.com/TOTOinformationcenter/ để biết thêm thông tin chi tiết và đăng ký tham gia.