Tại Hội nghị tập huấn toàn quốc về phân cấp, phân quyền đất đai, hướng tới mô hình chính quyền địa phương hai cấp, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Lê Minh Ngân, nhấn mạnh đây là hoạt động có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, góp phần hiện thực hóa các chủ trương lớn của Đảng, Nhà nước trong cải cách thể chế, nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước về đất đai. Đồng thời, tạo tiền đề vững chắc để triển khai mô hình chính quyền địa phương hai cấp trong thời gian tới.
Thứ trưởng cho biết trên cơ sở nhiệm vụ được giao, Bộ đã chủ trì phối hợp các bộ, ngành, địa phương xây dựng, trình Chính phủ ban hành hệ thống nghị định và văn bản hướng dẫn đồng bộ. Nổi bật là Nghị định số 151/2025/NĐ-CP ngày 12/6/2025 quy định về phân định thẩm quyền của chính quyền địa phương 2 cấp, phân quyền, phân cấp trong lĩnh vực đất đai. Cùng với đó, Thông tư số 23/2025/TT-BNNMT cũng được ban hành để hướng dẫn thực hiện cụ thể, rõ ràng và thống nhất trên toàn quốc…
Theo đó, trong khuôn khổ sự kiện, các đại biểu đã tập trung thảo luận về những điểm mới của Nghị định 151/2025/NĐ-CP với nhiều điểm đáng chú ý.
Giảm thủ tục chồng chéo
Ông Phùng Tuấn Anh, Phó phòng Quy hoạch và giao đất, Cục Quản lý đất đai, (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), cho biết các quy định mới trong công tác giao đất, cho thuê đất và chuyển mục đích sử dụng đất tại Nghị định số 151/2025/NĐ-CP đã chính thức có hiệu lực từ ngày 1/8/2025.
Những điểm mới này không chỉ rút ngắn thời gian giải quyết thủ tục, mà còn phân quyền mạnh mẽ, đưa thẩm quyền xuống gần dân hơn, đồng thời giảm thiểu thủ tục chồng chéo kéo dài vốn là điểm nghẽn lâu nay.
Một trong những thay đổi đáng chú ý là việc phân cấp thẩm quyền mạnh mẽ cho cấp xã trong việc ký quyết định giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất đối với các trường hợp cụ thể. Thay vì tập trung toàn bộ ở cấp huyện, cấp tỉnh như trước đây, nay Chủ tịch UBND cấp xã có thể thực hiện một số nhiệm vụ trước đây do UBND cấp huyện đảm nhiệm.
Cụ thể, Chủ tịch UBND cấp xã có thể quyết định: giao đất không thu tiền sử dụng đất; cho thuê đất với hình thức thu tiền thuê đất hàng năm; giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất cho các đối tượng được miễn toàn bộ tiền sử dụng đất hoặc thuê đất.
Theo ông Tuấn Anh, nếu như trước đây, thời gian xử lý một số thủ tục có thể kéo dài tới 85 ngày thì nay, theo quy định mới giảm 50 ngày, từ 85 ngày xuống còn 35 ngày đối với thủ tục giao đất ở có thu tiền sử dụng đất không thông qua đấu giá, không đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dự án có sử dụng đất cho một số đối tượng chính sách chưa được giao đất ở, nhà ở; chưa có đất ở, nhà ở tại nơi công tác hoặc chưa được hưởng chính sách hỗ trợ về nhà ở theo quy định…
Đồng thời, giảm 13 ngày, từ 20 ngày xuống còn 7 ngày thủ tục điều chỉnh quyết định giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất do sai sót về ranh giới, vị trí, diện tích, mục đích sử dụng giữa bản đồ quy hoạch, bản đồ địa chính, quyết định giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất và số liệu bàn giao đất trên thực địa.
Cũng chia sẻ tại hội nghị, bà Phạm Thị Thịnh, Trưởng phòng Đo đạc và Đăng ký đất đai, Cục Quản lý đất đai luu ý Nghị định 151 đã cắt giảm 3/30 thủ tục hành chính, 44/425 ngày thực hiện thủ tục hành chính lĩnh vực đăng ký đất đai, tài sản gắn liền với đất.
Nghị định cũng bỏ 3/8 giấy tờ của thủ tục hành chính như: xác nhận của cơ quan có thẩm quyền về đủ điều kiện tồn tại nhà ở, công trình; các mẫu số 07/ĐK về biên bản của hợp đồng đăng ký đất đai; mẫu 08/ĐK-TTr của UBND cấp xã trình cơ quan có thẩm quyền có chức năng quản lý đất đai.
Ngoài ra, Nghị định quy định UBND cấp xã khi cấp giấy chứng nhận không cần yêu cầu người dân nộp xác nhận về tình trạng không tranh chấp, sự phù hợp quy hoạch và tính ổn định trong sử dụng đất. Đồng thời giữ nguyên hiệu lực các hợp đồng đã ký trước 1/7/2025 cho đến khi hết thời hạn ghi trong hợp đồng.
Thủ tục đăng ký đất đai, tài sản gắn liền với đất, cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất lần đầu đối với hộ gia đình, cá nhân, cộng đồng dân cư, người gốc Việt Nam định cư ở nước ngoài gồm 3 bước: nộp hồ sơ đến Trung tâm phục vụ hành chính công; cơ quan tiếp nhận hồ sơ kiểm tra tính đầy đủ của thành phần hồ sơ; UBND cấp xã nơi có đất kiểm tra thực tế sử dụng đất của tổ chức, xác định ranh giới cụ thể của thửa đất…
Trên cơ sở đó, bà Đoàn Thị Thanh Mỹ, Phó Cục trưởng Cục Quản lý đất đai, Bộ Nông nghiệp và Môi trường, nhấn mạnh tinh thần của Nghị định 151/2025/NĐ-CP là phát huy tính chủ động, sáng tạo và tự chịu trách nhiệm của chính quyền địa phương, đảm bảo công tác quản lý đất đai được thông suốt ngay cả sau khi sắp xếp lại các đơn vị hành chính.
Thực hiện còn gặp nhiều khó khăn
Theo Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Lê Minh Ngân, phân cấp không chỉ đơn thuần là chuyển quyền từ Trung ương về địa phương, mà là chuyển đổi cả tư duy, đề cao tính chủ động và trách nhiệm giải trình. Việc phân định rõ thẩm quyền giữa Trung ương và địa phương, giữa tỉnh và xã sẽ giảm chồng chéo, đồng thời nâng cao chất lượng phục vụ người dân, doanh nghiệp.
Dù vậy, trong thực tiễn, việc thực hiện phân cấp còn gặp nhiều khó khăn, đặc biệt ở cấp cơ sở, nơi trực tiếp giải quyết hồ sơ. Một số nơi thiếu cán bộ có chuyên môn, thiếu hệ thống công nghệ thông tin hỗ trợ, và còn tâm lý e ngại trách nhiệm khi tiếp nhận thẩm quyền mới.
Vì vậy, Thứ trưởng yêu cầu các địa phương tiếp tục tuyên truyền, phổ biến văn bản pháp luật, nâng cao kỹ năng cho cán bộ cấp xã. Mặt khác, cần đầu tư nâng cấp hệ thống trang thiết bị như máy tính, đường truyền, và đặc biệt là xây dựng cơ sở dữ liệu đất đai. “Đây là một nhiệm vụ cấp bách, mang tính bắt buộc. Không xây dựng cơ sở dữ liệu đất đai thì không thể thực hiện được những yêu cầu mới trong quản lý, xử lý thủ tục hành chính điện tử”, Thứ trưởng nhấn mạnh.
Về nguồn nhân lực, các địa phương cần chủ động rà soát, đánh giá năng lực cán bộ hiện có. Từ đó, có giải pháp điều động hoặc biệt phái những cán bộ giỏi từ cấp tỉnh xuống hỗ trợ cấp xã. Đồng thời, đề xuất cấp trên điều chỉnh biên chế, sắp xếp lại tổ chức bộ máy một cách khoa học, phù hợp với yêu cầu của việc phân cấp, phân quyền.
Để hỗ trợ địa phương, Bộ sẽ tổ chức các lớp tập huấn chuyên sâu và duy trì các buổi tư vấn trực tuyến. Thứ trưởng cũng yêu cầu Cục Quản lý đất đai sớm hoàn thiện sổ tay điện tử, cập nhật những vướng mắc đã được giải đáp tại hội nghị để gửi đến địa phương.
Hoàng Bách
