Ashui.com

Giải quyết các tác động xấu để bảo đảm phát triển nông nghiệp đô thị và ven đô thị cần có một cách nhìn nhận tổng hợp. Đặc biệt là vấn đề bảo vệ sức khỏe dân cư, bảo vệ môi trường, quản lý sử dụng tài nguyên tổng hợp và kế hoạch hóa việc sử dụng đất.

Các việc cần làm là nhận thức và hiểu cho được cảnh quan đô thị và tính động của nó, là thu thập dữ liệu cần thiết, tiến hành nghiên cứu, xác định mức độ mà chính quyền cần phải can thiệp, đưa ra các quyết định phù hợp.

Đô thị đang thay đổi nhanh chóng

Theo TS Nguyễn Đăng Nghĩa thì nông nghiệp đô thị và ven đô thị thể hiện những tương tác phức tạp giữa những hiện tượng môi trường, xã hội và kinh tế ở những địa phương đang chuyển đổi kinh tế một cách nhanh chóng và thông thường thiếu hụt phương tiện tài chính hỗ trợ. Một cách chính thức, việc chọn lựa giữa các mục tiêu khác nhau như quy hoạch cho nông nghiệp đô thị và ven đô thị, công viên hay những mục tiêu sử dụng khác phụ thuộc vào sự lựa chọn chính sách tùy theo mối quan tâm chính trị và những ưu tiên phát triển. Tuy nhiên, việc này vẫn còn phụ thuộc vào mong muốn cư trú của người nhập cư và những cư dân nghèo đô thị. Vì vậy, các nhà hoạch định chính sách và quy hoạch đô thị phải có những chính sách kết hợp đa mục tiêu cho việc quản lý vùng đô thị và ven đô thị. Ví dụ, họ phải chọn lựa giữa việc hạn chế đô thị hóa vùng ngoại ô, phát triển nhà cao tầng trong nội ô, bảo vệ vành đai xanh của đô thị và việc cho phép phát triển đô thị ra ngoại ô, thu hẹp vùng nông nghiệp ven đô thị. Mỗi phương án như vậy sẽ có những kết quả môi trường (đất, nước, cảnh quan...) và xã hội (an ninh lương thực, an toàn thực phẩm, công ăn việc làm...) khác nhau. Hơn nữa, việc lựa chọn như vậy sẽ liên quan đến các mức chi phí kinh tế khác nhau, nhất là khi chi phí xây dựng hệ thống đường sá, nước, vận chuyển cho sản xuất nông nghiệp thường bị các nhà quy hoạch bỏ qua.

Cải thiện cơ sở dữ liệu và nghiên cứu

Khi hoạch định chính sách cho nông nghiệp đô thị và ven đô thị, phải có được các dữ liệu cơ bản. Tối thiểu phải có những thông tin về:

• Số lượng, địa điểm và tính chất của hộ nông nghiệp (Hộ gia đình tham gia sản xuất).
• Khối lượng và dạng sản phẩm sản xuất ra.
• Chi phí và giá cả của sản phẩm nông nghiệp, đất đai cả trên thị trường chính thức và phi chính thức.
• Thu nhập từ nông nghiệp đô thị.
• Loại đầu vào (các loại vật tư, dụng cụ, nguyên nhiên liệu liên quan được sử dụng) và phương thức sử dụng cho nông nghiệp đô thị và ven đô thị.
• Phân tích tác động môi trường (thân thiện với môi trường? Rủi ro, nguy cơ?);
• Cách sử dụng nước thải đô thị và chất thải rắn.
• Ảnh hưởng của bệnh gia súc, gia cầm ,thú kiểng, chim cá kiểng đến sức khỏe cộng đồng và môi trường đô thị.
• Nhu cầu nước và khả năng cung cấp cho các mục tiêu cạnh tranh với nhau.

Một khi các dữ kiện này được thu thập, cần thiết phải  tiến hành các phân tích và nghiên cứu về:

• Mô hình quy hoạch đô thị nông nghiệp có hiệu quả kinh tế.
• Nhu cầu về khối lượng chất thải hữu cơ và tiềm năng cung ứng.
• Những công nghệ sản xuất thân thiện với môi trường cho sản xuất mang tính chất thương mại.
• Những yêu cầu để sản xuất nông nghiệp có quy mô nhỏ.
• Hệ thống canh tác thâm canh và bền vững phù hợp với cảnh quan đô thị.
• Công nghệ thu hoạch và phương pháp chế biến thực phẩm theo các mức thu nhập khác nhau.
• Thay đổi về sử dụng đất trong tương lai do thay đổi về dân số.
• Giá trị của những ảnh hưởng phi thị trường (ví dụ giá trị thẩm mỹ, tiêu khiển – giải trí, môi trường).

TS Nguyễn Văn Bắc - Trung tâm khuyến nông quốc gia

• Nông nghiệp đô thị và ven đô thị