Dự án thủy điện Đồng Nai 6, 6A: Lợi bất cập hại

Chính quyền tỉnh Đồng Nai kiên quyết phản đối việc triển khai hai dự án thủy điện Đồng Nai 6 và 6A dù hai dự án này không thuộc địa phận tỉnh nhưng tỉnh lo ngại những tác động tiêu cực đến môi trường, xã hội từ hai dự án này là rất lớn và chưa thể lường trước được. Một số nhà khoa học trong nước cũng nhận định việc xây dựng hai dự án thủy điện này là lợi bất cập hại. 

Thông tin trên được ông Nguyễn Thành Trí, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai cho biết qua trao đổi với Thời báo Kinh tế Sài Gòn Online ngày 16/11.

 

Sơ đồ vị trí dự kiến xây dựng hai thủy điện Đồng Nai 6, 6A trên sông Đồng Nai được đồ họa phỏng theo sơ đồ hai dự án của Nhóm Yêu quý và Bảo vệ rừng Cát Tiên. (Đồ họa: Lê Trang) 

Cũng theo ông Trí, vào ngày 12/11 vừa qua, Tỉnh ủy Đồng Nai đã có báo cáo gởi Bộ Chính trị nhận định việc xây dựng hai thủy điện Đồng Nai 6, 6A có những tác động tích cực nhất định, nhưng hệ lụy tiêu cực là rất lớn và chưa thể lường trước được. 

Chính quyền tỉnh Đồng Nai cho rằng nếu triển khai hai dự án này thì hệ sinh thái lưu vực sông Đồng Nai và Vườn Quốc gia Cát Tiên sẽ bị tác động nặng nề, thảm thực vật đặc trưng sẽ bị ngập nước, diện tích rừng quý bị mất làm thay đổi tiểu vùng khí hậu.

Hiện Vườn Quốc gia Cát Tiên (được Thủ tướng Chính phủ ban hành quyết định xếp hạng di tích đặc biệt) đang trong giai đoạn được UNESCO thẩm định di sản thiên nhiên thế giới.

Vào những ngày đầu tháng 11/2012, các nhà khoa học thuộc nhóm Yêu quý và Bảo vệ rừng Cát Tiên tiếp tục lên tiếng phản đối mạnh mẽ việc triển khai hai dự án thủy điện này. 

Trên trang web của nhóm (http://savingcattiennationalpark.blogspot.com/), các nhà khoa học cho rằng xây thêm hai đập thủy điện trong vùng bảo vệ nghiêm ngặt của Vườn quốc gia Cát Tiên là vi phạm Luật Đa dạng sinh học của Việt Nam và vi phạm sự cam kết quốc tế của Việt Nam về bảo vệ vùng ngập nước Ramsar cho khu phức hợp Bàu Sấu và khu dự trữ sinh quyển. Chưa nói đến việc hủy hoại môi trường Vườn Quốc gia Cát Tiên có thể là nguyên nhân khiến UNESCO không công nhận vườn quốc gia này là di sản thế giới. 

Các nhà khoa học nhận định lợi ích kinh tế từ thủy điện không tương xứng với thiệt hại và tai hại có thể xảy ra. Phá rừng là đi ngược lại với trào lưu thế giới vì mất đi lợi nhuận rừng có thể đem lại từ cơ chế REDD (Reduced Emission from Deforestation and Degradation). 

Dự kiến, tổng số diện tích rừng mất vĩnh viễn dành cho hai nhà máy thủy điện Đồng Nai 6 và Đồng Nai 6A là 3,2 triệu m2. Theo báo cáo đánh giá tác động môi trường thủy điện này, với tổng số ngân quỹ dành ra để trồng lại rừng và nuôi thú vật trong mười năm là 95 tỉ đồng, tương đương 1% vốn đầu tư, quy ra có vỏn vẹn 14 xu Mỹ cho mỗi m2 mỗi năm. Tài nguyên và di sản quốc gia sẽ bị đánh mất trong cuộc trao đổi hoàn toàn không tương xứng so với các lợi ích đầu tư thủy điện. 

Các nhà khoa học bày tỏ lo ngại khi mà các nhà máy thủy điện Đa Nhim, Đại Ninh, Đồng Nai 2, 3, 4, 5 ở trên và Trị An cuối nguồn sông Đồng Nai đã tận dụng 90% tiềm năng thủy điện của con sông này. Vườn quốc gia Cát Tiên hiện còn tồn tại được là nhờ vào khúc sông còn sót lại nằm giữa các nhà máy thủy điện. 

Dự án Đồng Nai 6 và 6A sẽ chiếm lấy thượng nguồn Cát Tiên và thay đổi chế độ thủy văn, chu trình ngập lụt, hủy diệt môi trường sống còn lại trong lưu vực. Các con đường mới sẽ làm đi vào đập sẽ khiến nạn phá rừng tăng lên và việc đánh bắt thú hoang tàn khốc hơn. 

Văn Nam