Điều chỉnh quy hoạch phục vụ phát triển
TP.HCM hiện là một siêu đô thị 14 triệu người sau khi sáp nhập thêm Bình Dương và Bà Rịa Vũng Tàu. Thành phố đã có những định hướng gì về điều chỉnh lại quy hoạch phát triển chung tạo tính liên kết, nhất là lĩnh vực giao thông, đô thị?
Sau khi hợp nhất và mở rộng địa giới hành chính, việc điều chỉnh quy hoạch là tất yếu.
Thành phố sẽ tiến hành rà soát, đánh giá lại các quy hoạch hiện hành và hai tỉnh Bình Dương, Bà Rịa – Vũng Tàu cũ. Căn cứ vào Quy hoạch chung xây dựng điều chỉnh của thành phố đến năm 2040, tầm nhìn 2060, thành phố sẽ xây dựng một bản quy hoạch mới, có bổ sung, điều chỉnh cho phù hợp, đảm bảo thống nhất.
Quá trình này đặc biệt quan trọng vì các quy hoạch của TP.HCM và các địa phương trong vùng Đông Nam Bộ có sự liên kết chặt chẽ về mặt địa lý.
TP.HCM là hạt nhân và trung tâm của vùng Đông Nam Bộ cũng như vùng kinh tế trọng điểm phía Nam. Trong bản quy hoạch này, vai trò của giao thông được đặt ra thế nào, nhất là giao thông kết nối liên vùng, thưa ông?
Để tiếp tục phát triển sau khi hợp nhất với Bình Dương và Bà Rịa – Vũng Tàu, thành phố đang tập trung vào việc hoàn thiện bộ khung giao thông chiến lược.
Hiện tại, thành phố đang dồn lực nâng cấp, mở rộng và xây mới nhiều tuyến giao thông quan trọng.
Trong đó, về cao tốc, sẽ nâng cấp các tuyến hiện hữu như TP.HCM – Long Thành – Dầu Giây và TP.HCM – Trung Lương. Đồng thời, tiếp tục đầu tư xây dựng mới các cao tốc như TP.HCM – Mộc Bài, TP.HCM – Thủ Dầu Một – Chơn Thành, hoàn thiện cao tốc Bến Lức – Long Thành.
Về đường vành đai, Vành đai 4 dự kiến hoàn thành năm 2027. Vành đai 3 dự kiến cơ bản thông xe vào cuối năm nay. Vành đai 2 cũng đã bố trí vốn để triển khai khép kín các đoạn tuyến còn lại.
Để trở thành trung tâm dịch vụ thương mại và logistics tầm cỡ quốc tế, TP.HCM đang tập trung đầu tư mạnh vào hệ thống cảng biển. Trong đó, sẽ xây dựng và mở rộng các cảng biển, nổi bật là cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ, gắn kết với cụm cảng Cái Mép – Thị Vải.
Song song đó, cải tạo các luồng tuyến, cảng bến dọc sông Sài Gòn, sông Đồng Nai, tăng cường kết nối trong vùng và các tỉnh Tây Nam Bộ, tạo ra một mạng lưới vận tải thủy thông suốt với các luồng hàng hải quốc tế.
Những nỗ lực này nhằm đưa TP.HCM trở thành một thành phố toàn cầu, trung tâm logistics hàng đầu, đóng góp vào sự phát triển chung của vùng Đông Nam Bộ và cả nước.
Đầu tư hạ tầng kết nối 2 sân bay
Một vấn đề mà người dân đặc biệt quan tâm hiện nay là kết nối giao thông giữa sân bay Tân Sơn Nhất với sân bay Long Thành khi đưa vào khai thác. Thành phố đã có những định hướng như thế nào?
Đó là yêu cầu cấp thiết để phục vụ vận tải hàng hóa và hành khách. TP.HCM đã và đang tích cực phối hợp với các đơn vị của Bộ Xây dựng để triển khai các dự án dựa trên quy hoạch đã được phê duyệt.
Để giảm áp lực giao thông và nâng cao chất lượng dịch vụ cho sân bay Tân Sơn Nhất, thành phố đã đưa vào hoạt động nhà ga T3 và các tuyến đường kết nối. Đối với sân bay Long Thành, dự kiến sẽ bắt đầu khai thác từ năm 2026.
Để kết nối hai sân bay này, cao tốc TP.HCM – Long Thành được mở rộng từ 8 lên 10 làn xe, khởi công ngày 19/8. Cầu Nhơn Trạch cũng được đưa vào khai thác trong tháng 8.
Với mạng lưới cao tốc và vành đai, tập trung hoàn thiện các tuyến cao tốc khác như cao tốc TP.HCM kết nối với Đồng Nai qua trục cao tốc Bến Lức – Long Thành và Vành đại 3 trong năm 2026. Triển khai Vành đai 4 để hoàn thành năm 2028, từ đó tăng cường kết nối TP.HCM với Đồng Nai và các tỉnh trong vùng Đông Nam Bộ.
Ngoài ra, TP.HCM và tỉnh Đồng Nai đang phối hợp xây dựng thêm các tuyến giao thông mới như cầu Cát Lái, Phú Mỹ 2, Đồng Nai 2. Những công trình này sẽ không chỉ kết nối hai sân bay mà còn phục vụ các khu vực trọng điểm, thúc đẩy sự phát triển toàn vùng.
Về lâu dài, sẽ có tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam đi qua sân bay Long Thành và kết thúc tại ga Thủ Thiêm.
Tuyến đường sắt nhẹ Long Thành – Thủ Thiêm cũng đang được thành phố xem xét, kêu gọi đầu tư. Cùng với đó là các tuyến metro từ Thủ Thiêm đi Bến Thành, Bến Thành – Tân Sơn Nhất. Trong đó metro số 2 đang gấp rút chuẩn bị các thủ tục để khởi công cuối năm 2025.
Tạo đòn bẩy phát triển siêu đô thị
Từ góc độ quản lý, ông đánh giá thế nào về vai trò của giao thông vận tải trong quá trình phát triển TP.HCM suốt thời gian qua?
Có thể nói, giao thông vận tải chính là động lực then chốt, bởi quá trình phát triển của thành phố luôn dựa trên các trục giao thông chính. Giao thông mở rộng đến đâu, vận tải hàng hóa, hành khách và du lịch, đô thị cũng được thúc đẩy đến đó.
Sự phát triển này càng trở nên cấp thiết khi TP.HCM hợp nhất với Bình Dương và Bà Rịa – Vũng Tàu từ ngày 1/7/2025, mở rộng không gian phát triển của thành phố.
Để kết nối và hình thành các cực tăng trưởng mới, thành phố sẽ dựa vào sự phát triển của giao thông vận tải thông qua các trục giao thông chính như hệ thống đường cao tốc, đường Vành đai 2, 3, 4, đường sắt đô thị, các tuyến cảng biển, đường thủy và hàng không.
Đặc biệt, việc phát triển logistics và quy hoạch các điểm nút giao thông theo mô hình TOD (phát triển đô thị theo định hướng giao thông công cộng) sẽ thúc đẩy mạnh mẽ phát triển đô thị và công nghiệp, đảm bảo mục tiêu tăng trưởng kinh tế hai con số.
Mục tiêu là đưa TP.HCM trở thành một siêu đô thị, một thành phố toàn cầu và lọt vào nhóm 100 thành phố đáng sống nhất trên thế giới.
Giao thông đi trước mở đường
TP.HCM đang đứng trước yêu cầu chuyển đổi số, phát triển bền vững và giao thông xanh. Thành phố sẽ hiện thực hóa tầm nhìn này ra sao, thưa ông?
Hiện thành phố đang xây dựng chương trình chuyển đổi xanh toàn diện, bao gồm nhiều lĩnh vực như công nghiệp, thương mại, dịch vụ, du lịch và đô thị.
Tuy nhiên, giao thông vận tải được chọn là lĩnh vực tiên phong. Trọng tâm của chương trình là chuyển đổi phương tiện từ nhiên liệu hóa thạch sang các nguồn năng lượng sạch như điện và CNG, nhằm giảm phát thải và bảo vệ môi trường.
TP.HCM không chỉ tập trung vào phương tiện cá nhân mà còn đặc biệt đầu tư vào giao thông công cộng. Minh chứng là tuyến metro số 1 đã đi vào hoạt động và việc đổi mới đội xe buýt sử dụng nhiên liệu CNG, điện.
Trên cơ sở đó, các lĩnh vực khác, từ vật liệu xây dựng đến chuyển đổi số trong quản lý, cũng được đẩy mạnh nhằm giảm thiểu nhu cầu đi lại, góp phần phát triển bền vững và giảm ô nhiễm môi trường cho thành phố.
Cảm ơn ông!
Cao Cường – Mỹ Quỳnh / Đồ họa: Quốc Tuấn
