Nhiều cư dân đô thị bày tỏ tình cảm đặc biệt đối với vẻ đẹp của cây xanh, nhất là với sự hiện diện ngày càng hiếm hoi của chúng trong các thành phố, nhưng họ chỉ dừng lại ở đó. Đối với Geoffrey Donovan, một nhân viên thuộc cơ quan Dịch vụ Lâm nghiệp Hoa Kỳ (US Forest Service) tại thành phố Portland, bang Oregon, thì không như vậy. Theo như lời Donovan nói với báo SF Gate, chính việc mọi người dừng lại ở mức độ cảm tính đã thúc đẩy anh tiếp tục đi xa hơn.
(ảnh: Gary Lerude)
Mọi người thường hiểu theo trực giác rằng cây xanh là đối tượng có ích trong đô thị. Là một nhà kinh tế “kém lãng mạn”, tôi lại thích việc định lượng mọi thứ. “Càng nhiều cây thì càng tốt, càng đẹp” không phải là một cách diễn đạt mang nhiều ý nghĩa. Bạn phải hiểu nó tốt như thế nào và trong những trường hợp như thế nào.
Để tìm ra cách thức định lượng đó, Donovan đã nghiên cứu về ảnh hưởng của cây xanh đến các vấn đề như tội phạm ở khu dân cư, tiêu thụ điện năng, thậm chí là sức khỏe trẻ em. Những năm vừa Donovan tập trung phần lớn công sức của mình vào việc đo lường ảnh hưởng của cây xanh lên giá nhà ở Portland. Kết quả cho thấy “tốt” và “đẹp” có thể là những từ ngữ rất giá trị. Trong ấn phẩm mới nhất của tạp chí chuyên ngành Urban Forestry & Urban Greening, Donovan và đồng tác giả David Butry thuộc Học viện Tiêu chuẩn và Công nghệ Quốc gia (National Institute of Standards and Technology) đã nghiên cứu ảnh hưởng của cây xanh lên giá thuê nhà. Họ thu thập giá chào mời của hàng ngàn căn nhà cho thuê của Portland trên Craigslist (một trang web lớn về rao vặt), sau đó tập hợp dữ liệu theo số lượng và kích thước của cây xanh ở khu vực xung quanh và thể hiện trên nền Google Earth.
Sau khi khảo sát các yếu tố liên quan – mà quan trọng nhất là sự yêu thích của người dân – Donovan va Butry xác định rằng một cây xanh trên thửa đất của một ngôi nhà giúp làm tăng tiền thuê hàng tháng thêm $5.62, trong khi một cây xanh trên con đường gần ngôi nhà sẽ giúp tăng thêm $21. Đây không phải là một con số gia tăng đáng kể gì cho lắm. Tuy nhiên, khi kết hợp với một nghiên cứu trước đó thì kết quả cho thấy sự ưu ái rõ rệt dành cho cây xanh của người dân Portland. Trong một bài viết năm 2010 của tạp chí Landscape and Urban Planning, Donovan và Butry nhận thấy rằng một cây xanh ở trước một bất động sản ở Portland có thể giúp tăng giá bán thêm $7000. Hồi đầu năm nay một nhóm các nhà kinh tế khác cũng ghi nhận rằng yếu tố đi bộ thuận tiện đến các dịch vụ gần nhà có thể nâng giá trị ngôi nhà ở Portland thêm $3500 đối với những khu dân cư không có cây xanh, nhưng nếu có trồng cây thì con số đó là $22000. Một phát hiện thú vị trong những báo cáo của Donovan và Butry là dân Portland rõ ràng cảm thấy cây xanh sẽ có giá trị hơn nếu nằm gần ngôi nhà thay vì nằm hẳn trong thửa đất – như cách họ nói, đó là “sự quyến rũ của vỉa hè”.
(nguồn: donovan.hnri.info)
Trong nghiên cứu về giá thuê nhà, một cây xanh nằm gần có giá trị gấp 4 lần so với trường hợp nó nằm trên thửa đất. Hiệu ứng tương tự cũng xuất hiện trong nghiên cứu về giá bán: một cái cây trước nhà có thể thêm vào khoảng $13000 vào giá trị căn nhà nằm gần đó, và gần như gấp đôi con số đó (tức gần $26000) nếu nằm ngay phía trước ngôi nhà. Donovan và Butry nghiên cứu ra rằng khi người mướn và chủ nhà yêu thích sự hiện diện của cây xanh ở xung quanh thì họ cũng chăm chút hơn cho vườn tược trên khu đất của mình, và theo một cách nào đó, đã nâng cao giá trị (kinh tế) của hai chữ đẹp và tốt kia thêm. [Xem thêm các nghiên cứu khác của Donovan]
Đồ họa dựa trên dữ liệu công cộng về cây xanh đô thị của thành phố Somerville, bang Massachusetts để xác định vị trí và giống cây, từ đó lập nên bản đồ thể hiện sắc lá của từng cây khi mùa thu đến. Dựa trên bản đồ ít nhiều ta đoán được góc nào có sắc thu đa dạng nhất. (ảnh: Bostonography)
Nguyễn Thanh Việt (dịch từ The Atlantic Cities)
