Xin chào KTS Lionel, rất vui vì ông đã nhận lời tham gia cuộc phỏng vấn của tạp chí Kiến trúc & Đời sống ngày hôm nay. Mời ông chia sẻ một chút về hành trình sự nghiệp và triết lý sáng tạo của TA.LE.
– Trước khi đồng sáng lập TA.LE vào năm 2014, tôi bắt đầu sự nghiệp tại các công ty kiến trúc quốc tế ở Singapore và Hà Lan. Một dấu mốc quan trọng đối với tôi là quãng thời gian học cao học tại Đại học Kỹ thuật Delft, Hà Lan (từ năm 2004 đến 2006). Cuộc sống và môi trường học tập tại đây đã thay đổi cách tôi nhìn nhận về kiến trúc. Họ đề cao sự cởi mở, tinh thần đổi mới và tư duy bền vững gắn liền với ngữ cảnh địa phương.
Tôi nhận ra: Một đô thị được quy hoạch hợp lý và không gian công cộng được thiết kế hiệu quả có thể tạo ra những ảnh hưởng tích cực rõ rệt đến xã hội; và kiến trúc phải phục vụ cả con người lẫn môi trường. Điều này cũng chính là kim chỉ nam cho định hướng phát triển của TA.LE cho đến nay.
Theo ông, một “không gian xanh lấy con người làm trung tâm” cần đáp ứng những gì?
– Từ ngày thành lập, TA.LE luôn lấy con người làm trung tâm trong mọi thiết kế. Nghĩa là mỗi không gian đều được xây dựng dựa trên trải nghiệm và nhu cầu thực tế của người sử dụng. Ngoài ra, muốn đặt con người vào vị trí trung tâm thì không thể tách rời khỏi mối liên hệ với thế giới xung quanh. Kiến trúc xanh, theo đó, không chỉ là lớp “bao phủ” thêm, mà là sự tiếp nối tự nhiên của triết lý thiết kế ấy. Bảo vệ môi trường cũng chính là bảo vệ con người đang hiện diện bên trong.
Để theo đuổi quan điểm thiết kế này, chúng tôi tập trung vào những không gian tiết kiệm tài nguyên, thích ứng tốt biến đổi khí hậu và góp phần nâng cao sức khỏe thể chất – tinh thần cho người sử dụng. Đồng thời lắng nghe và tôn trọng sở thích cá nhân của từng khách hàng. Sau đó, dựa trên nền tảng triết lý thiết kế bền vững, chúng tôi sẽ điều chỉnh hình thức và lựa chọn vật liệu để phù hợp với thị hiếu mà không làm mất đi tinh thần cốt lõi của công trình.
TA.LE hiện đang sử dụng những chiến lược thiết kế bền vững nào nhằm giảm thiểu tác động tới môi trường?
– Chúng tôi được truyền cảm hứng từ mô hình kinh tế tuần hoàn, với trọng tâm là tái sử dụng, tân trang và tái chế vật liệu. TA.LE thường xuyên hợp tác với các doanh nghiệp cùng chung định hướng để đưa các vật liệu tái chế và ít phát thải vào dự án. Đơn cử như sử dụng đũa tre làm trần nhà, gạch sản xuất từ chai nhựa PET, hay sàn cao su tái chế từ bóng tennis cũ.
Chúng tôi đặc biệt chú trọng tới tác động môi trường của công trình sau khi sử dụng, nhất là về tiêu thụ năng lượng. Tại Học viện Phát triển Bền vững Singapore (SSA Annex), các giải pháp thiết kế thụ động được ứng dụng để tăng độ thoải mái cho người dùng và giảm đáng kể lượng điện tiêu thụ gồm: Trần cao tăng cường thông gió, hệ thống chắn nắng, mảng tường xanh và mặt tiền kính cách nhiệt.
Bên cạnh đó, việc tận dụng ánh sáng tự nhiên, ưu tiên sử dụng năng lượng tái tạo từ pin mặt trời trước khi chuyển sang điện lưới đã giúp công trình đạt mục tiêu về hiệu quả năng lượng.
Theo ông, việc tái sử dụng một kết cấu hay vật liệu cũ mang lại những giá trị gì cho công trình trong các dự án cải tạo?
– Khả năng tái sử dụng là yếu tố then chốt trong thiết kế bền vững. Trong các dự án cải tạo, chúng tôi cố gắng giữ lại kết cấu và vật liệu hiện hữu nhằm giảm chất thải xây dựng và khí thải carbon. Khi điều kiện cho phép, việc tận dụng lại vật liệu có chiến lược có thể giảm lãng phí, tiết kiệm thời gian và chi phí xây dựng. Vật liệu cũ còn mang trong mình dấu ấn lịch sử và nét thẩm mỹ riêng biệt, góp phần tạo chiều sâu và cá tính cho không gian.
Tiêu biểu là dự án CDL EcoTrain cải tạo toa tàu điện cũ thành không gian học tập sử dụng năng lượng tái tạo. Hay tại City Square Mall – trung tâm thương mại “xanh” đầu tiên của Singapore, chúng tôi đã tái sử dụng các lan can gỗ và tay vịn dài, để kết nối giữa yếu tố di sản và thiết kế xanh hiện đại.
Văn hóa địa phương có tác động như thế nào đến thiết kế của ông và cộng sự?
– Thiết kế lấy con người làm trung tâm cần phản ánh thói quen và nhu cầu sống của cộng đồng nơi công trình hiện diện. Dù là nhà ở tư nhân hay công trình thương mại, TA.LE luôn cố gắng kết hợp yếu tố văn hóa bản địa một cách tinh tế và có ý nghĩa. Ví dụ, trong dự án cải tạo Nhà ga số 1 của sân bay Changi Singapore, chúng tôi lấy cảm hứng từ hình ảnh những tán cây, biểu tượng cho “Thành phố trong vườn,” để tạo nên không gian gần gũi và đậm bản sắc.
Ông và cộng sự dự định thực hiện những loại hình dự án nào trong thời gian tới?
– Chúng tôi hướng đến những dự án có tác động lâu dài, phục vụ cả con người lẫn môi trường. Cá nhân tôi mong muốn để lại một di sản kiến trúc bền vững và có chiều sâu. Chúng tôi cũng đang tập trung phát triển các giải pháp thiết kế ưa sinh học (biophilic design), nhằm đưa thiên nhiên vào không gian sống và làm việc, hỗ trợ tinh thần, cải thiện sức khoẻ và chất lượng cuộc sống. Và Việt Nam là bước đi tiếp theo đầy tiềm năng của TA.LE.
Ông và các cộng sự muốn mang điều gì đến Việt Nam?
– Chúng tôi mong muốn giới thiệu một triết lý thiết kế nhân văn và bền vững, tập trung vào việc tạo dựng môi trường linh hoạt, tiết kiệm tài nguyên và phục vụ hiệu quả cho con người và hệ sinh thái. Bằng cách kết hợp hài hoà văn hóa địa phương với giải pháp hiện đại, TA.LE hy vọng tạo ra giá trị lâu dài, đáp ứng nhu cầu hiện tại và chuẩn bị sẵn sàng cho những thách thức trong tương lai.
Kiến trúc xanh ở Việt Nam đang dần nhận được nhiều sự quan tâm hơn, đặc biệt trong bối cảnh Chính phủ đã đặt mục tiêu Netzero vào năm 2050. Chúng tôi hy vọng có thể đóng góp tích cực vào xu hướng này bằng cách thúc đẩy thực hành thiết kế và xây dựng bền vững, phù hợp với điều kiện khí hậu và bối cảnh đô thị của Việt Nam.
TA.LE làm thế nào để thích nghi với những đặc thù riêng của thị trường Việt Nam?
– TA.LE luôn tiếp cận mỗi dự án với tinh thần cá nhân hóa, thiết kế theo từng người dùng và từng bối cảnh. Khi bước vào một thị trường mới, chúng tôi nghiên cứu kỹ lưỡng các yếu tố như điều kiện khí hậu, vật liệu sẵn có tại địa phương và phong tục tập quán để đảm bảo công trình vừa hiệu quả về chức năng, vừa phù hợp về thẩm mỹ và xã hội.
Điển hình như vật liệu tre không chỉ giàu tính thẩm mỹ, thân thiện với môi trường, có khả năng điều hòa nhiệt độ và cách âm hiệu quả, mà còn mang đậm bản sắc văn hoá Việt. Chúng tôi rất mong muốn có cơ hội được đưa những yếu tố bản địa như vậy vào các thiết kế tương lai, để mỗi công trình không chỉ bền vững mà còn mang đậm tinh thần của nơi nó được tạo ra.
Cảm ơn KTS Lionel Leow vì cuộc trò chuyện ý nghĩa. Mong rằng Việt Nam sẽ sớm được đón ông và cộng sự với những dự án mang đúng tinh thần của TA.LE Architects!
| Vài nét về KTS Lionel Leow: – Đồng sáng lập TA.LE Architects – Cựu phó giám đốc tại DP Architects – Giải thưởng: 20 UNDER 45 (SID Singapore) năm 2021, Giải thưởng Thiết kế Xuất sắc Singapore năm 2018, 2019 – Được vinh danh bởi Hội đồng Công trình Xanh Singapore – Dự án tiêu biểu: Nhà ga 1 – sân bay Changi, Trung tâm Bắc Âu cho Capitaland, chuỗi công viên SuperPark (Malaysia và Thái Lan), và nhiều biệt thự tư nhân, cửa hàng sang trọng… |
Minh Ngọc – Hình ảnh: TA.LE Architects
