Tôi không nghĩ một mình tôi có thể xanh hoá được đô thị lớn như Hà Nội nhưng chúng tôi đã, đang và sẽ tiếp tục gieo những mầm xanh, gieo những suy nghĩ và đưa ra các ví dụ để từ đó các anh em kiến trúc sư cùng tham khảo và làm cùng chúng tôi. – KTS Võ Trọng Nghĩa
Sau khi ngôi nhà Stacking green và trường học ở Bình Dương thắng hai giải nhất ở hạng mục nhà ở gia đình và trường học tại Festival Kiến trúc thế giới ở Singapore năm qua, anh cho rằng mình đã bước ra thế giới đến đâu?
KTS Võ Trọng Nghĩa (ảnh bên): – Thế giới bây giờ là thế giới phẳng, mỗi công trình làm tốt thì cả thế giới đều biết. Các tạp chí từ Mỹ, hầu hết các nước châu Âu, châu Á, thậm chí cả những nước ở Brazil, Ấn Độ hay Iran cũng đã đăng các công trình của công ty. Cơ hội để mỗi công trình tốt được đưa ra thế giới hiện nay đều công bằng và các công trình của công ty cũng nắm bắt và thực hiện được cơ hội đó.
Xanh là triết lý kiến trúc của anh, xuyên suốt các công trình như nhà mẫu giáo bền vững ở Đồng Nai, trường trung học cơ sở Phan Chu Trinh. Đó là lựa chọn để đi ra thế giới?
– Trái đất đang ở giai đoạn khó khăn khi mà những biểu hiện của biến đổi khí hậu đang ngày càng rõ rệt. Nên làm thiết kế xanh không phải để đi ra thế giới mà thiết kế xanh là nghĩa vụ, trách nhiệm của mỗi kiến trúc sư trong thế kỷ 21.
Và một công trình để đi ra thế giới không quan trọng về quy mô. Đối với tôi nếu chỉ có 20m2, 30m2 hay có thể chỉ là nhà dân cũng có thể đi ra thế giới bình đẳng như những công trình quy mô lớn. Quy mô là vấn đề mà chúng ta cần suy nghĩ lại, nếu nghĩ rằng làm công trình này chưa xứng tầm, chưa quy mô, chưa hoành tráng thì đó chính là bức tường ngăn cản sự sáng tạo, bứt phá, ngăn bạn bước ra với thế giới.
Anh đã từng hoài bão xanh hoá đô thị lớn như Hà Nội. Liệu đó rồi có rơi vào vết xe của các tác giả cha đẻ của những “đô thị không tưởng?” như Le Corbusier với La ville radieuse, Oscar Neimeyer với thủ đô mới?
– Tôi không nghĩ một mình tôi có thể xanh hoá được đô thị lớn như Hà Nội nhưng chúng tôi đã, đang và sẽ tiếp tục gieo những mầm xanh, gieo những suy nghĩ và đưa ra các ví dụ để từ đó các anh em kiến trúc sư cùng tham khảo và làm cùng chúng tôi. Xanh hoá là một vấn đề cần được thực hiện lâu dài chứ không chỉ ngày một ngày hai. Với những công việc mà hiện nay đang làm tôi tin rằng trên mỗi nóc nhà, trên mỗi bancông sẽ ngày càng xanh hơn và điều đó sẽ xảy ra.
Theo anh thì quy hoạch đến từng chi tiết có phải là chuyện đô thị không tưởng – toàn trị, áp đặt sự đa dạng?
– Quy hoạch mang rất nhiều ý nghĩa. Trong mỗi trường học, mỗi công ty hay mỗi quốc gia quy hoạch chiến lược, quy hoạch định hướng, quy hoạch nhân sự là những điều hết sức quan trọng.
Đặc biệt với một đô thị, quy hoạch là thể hiện sự mong muốn đô thị đó muốn phát triển đến mức độ như thế nào, định hướng sự phát triển của đô thị đó ra làm sao. Tất nhiên quy hoạch chi tiết không có nghĩa là áp đặt mọi thứ cho bản thiết kế, người ta sẽ khống chế chiều cao, mật độ xây dựng, khoảng lùi và nếu được “hãy quy định diện tích xanh”, diện tích mái xanh, diện tích mặt tiền xanh, diện tích những khoảng xanh trên những nhà cao tầng thì chắc chắn chúng ta sẽ có đô thị xanh trong tương lai gần.
Nhiều người mệt mỏi đã quay về nước, trong khi anh dường như không mệt mỏi để bước ra thế giới. Và song song với việc bước ra như thế là việc tuyển dụng người tài của thế giới về nước. Có phải điều đó giúp anh tạo ra những hình ảnh ấn tượng hơn nữa qua các công trình như nhà hội nghị Flamingo, Đại Lải Resort, gian hàng Việt Nam tại triển lãm Expo Thượng Hải. Và làm bệ phóng “đạn đạo” xuyên lục địa?
– Việc nhiều kiến trúc sư trên thế giới đến Việt Nam làm việc là chuyện bình thường, và ngược lại kiến trúc sư Việt Nam nếu có năng lực thì đi ra thế giới làm việc cũng là lẽ dĩ nhiên. Đó chính là biểu hiện của thế giới phẳng, của thời đại thông tin. Và đó cũng là lý do không có gì để bàn cãi về việc tôi làm các công trình ở Việt Nam hay ở các nước trên thế giới. Ở đâu chúng tôi cảm thấy làm việc thuận lợi và có thể làm được những công trình mà chúng tôi mong muốn thì chúng tôi sẽ không ngại ngần gì để làm. Không có giới hạn hay biên giới nào đối với những công trình của chúng tôi.
Để làm những công trình có chất lượng thì quan trọng nhất vẫn là chất lượng nhân lực. Trên thế giới có nhiều đất nước họ không có tài nguyên nhưng họ vẫn phát triển hùng mạnh là nhờ có trí tuệ và sức lực của con người. Vậy nên công ty chúng tôi rất coi trọng tài nguyên con người, sẽ không có sự phân biệt quốc tịch, vùng miền, miễn là bạn đến Việt Nam xây dựng công trình ở Việt Nam và những công trình đó đưa được ra thế giới thì càng đáng hoan nghênh.
Trường học Phan Châu Trinh ở Bình Dương (nguồn: Ashui.com / Vo Trong Nghia Architects)
Anh đang đào tạo một team kế tiếp và cùng với mình thực hiện ước mơ?
– Tài nguyên con người cũng như đào tạo con người là quan trọng đối với một công ty thiết kế cũng như bất kỳ công ty, quốc gia nào.
Đào tạo ra một team những thế hệ tiếp theo để tiếp tục thực hiện ước mơ là những điều không thể không làm trong bối cảnh kiến trúc Việt Nam hiện nay.
Có lúc nào anh cảm thấy cô đơn khi hành nghề, giữa môi trường hành nghề?
– Thế giới rộng lớn và có rất nhiều người tài giỏi, họ làm ra những công trình kiến trúc khiến tôi phải ngưỡng mộ, học hỏi. Trong tâm tưởng tôi luôn coi những con người mà tôi chưa bao giờ gặp đó là người bạn, người thầy. Tôi luôn háo hức muốn biết những công trình tiếp theo của họ là gì. Và từ đó tôi cảm thấy mình được sống và làm việc cùng những kiến trúc sư giỏi trên thế giới. Tôi không hề cảm thấy cô đơn mà ngược lại tôi thấy mình còn nhiều việc phải làm, nhiều điều muốn cống hiến những thứ đó khiến tôi quá bận đến độ không có thời gian cho sự cô đơn.
Khởi Thức – Phan Quang (thực hiện)
