Bên sông Hudson, 132 “chậu cây” bằng bê tông quây quần trên mặt nước tạo thành một “ốc đảo đô thị” xanh mát – Little Island. Tại nơi này, du khách và người dân thành phố có thể tham gia các hoạt động tản bộ, thiền… và trải nghiệm cảm giác phấn khích khi ở trên mặt nước, cảm giác bỏ lại thành phố phía sau và đắm mình trong thiên nhiên.
Ý tưởng thiết kế táo bạo được hiện thực hóa bằng các giải pháp kết cấu tiên tiến
Với diện tích 11.000m2, Little Island hình thành như một chiếc lá nổi trên mặt nước, được cố định bởi những “chậu cây” bê tông khổng lồ. Chúng được nâng lên, hạ xuống nhịp nhàng nhờ sự thay đổi chiều cao có chủ ý của hệ cột. Nhờ vậy mà các khu vực như điểm quan sát, nhà hát vòng tròn… được phân bổ hợp lý, đồng thời chừa đường cho ánh sáng mặt trời ghé thăm cộng đồng sinh vật biển đang cư ngụ bên dưới.
Ý tưởng này lấy cảm hứng từ những cọc gỗ hiện hữu – tàn tích cầu tàu trước đây từng sử dụng để mở rộng đường bờ biển của Manhattan. Sau khi quan sát các họa tiết hoa băng hình thành xung quanh cọc gỗ khi dòng sông đóng băng, nhóm thiết kế đã khai thác yếu tố thiên nhiên và quyết định lựa chọn hình dạng “chậu cây”. Cuối cùng diễn giải lại điều này bằng mô hình xếp chồng lên nhau song song với việc tính toán kỹ lưỡng về kết cấu, giải pháp gia cố nhằm đảm bảo tính an toàn.
Arup, công ty tư vấn kỹ thuật cho dự án chia sẻ: “Ngoài phương pháp kết cấu cơ bản, chúng tôi sử dụng các kỹ thuật chế tạo và thiết kế ba chiều tiên tiến để thiết kế độc đáo của công viên đảm bảo tính khả thi trong xây dựng”.
Theo đó, trên mỗi cọc bê tông đúc sẵn đóng vào đá ở độ sâu 61 mét dưới mặt nước là một “chậu cây” bê tông. Sau khi hoàn thành các giai đoạn: đóng cọc, đúc sẵn các cấu kiện, vận chuyển bằng thuyền và lắp dựng tại chỗ các cấu kiện, liên kết các bộ phận bằng tấm kết cấu đúc tại chỗ, mạng lưới các yếu tố cơ sở hạ tầng xanh được tích hợp khéo léo vào cảnh quan công viên.
Toàn bộ công viên lúc này trở thành miếng bọt biển thấm nước mưa khổng lồ – một phần trong kế hoạch quản lý nước mưa toàn diện mà Arup và công ty thiết kế cảnh quan MNLA cùng nhau phát triển.
Không chỉ là công trình công cộng độc đáo
Từ giai đoạn thiết kế, MNLA và Heatherwick Studio (đơn vị cộng tác thiết kế) đã đưa ra ba mục tiêu cốt lõi khi thực hiện dự án Little Island:
Xác định văn hóa ốc đảo cùng các hoạt động trải nghiệm: tản bộ, thiền định, ngắm cảnh
Mạch lưu thông của Little Island bao gồm các con đường mòn dễ tiếp cận, các bậc thang và núi đá leo. Ở mỗi khúc cua, ngã rẽ, người ghé thăm công viên sẽ bắt gọn những khung cảnh và khoảnh khắc tuyệt vời đến từ thiên nhiên. Đó có thể là từ các địa điểm tổ chức văn hóa với nhiều buổi biểu diễn đa dạng, cũng có khi là sự chuyển đổi êm ái giữa các thảm thực vật…
Sắp xếp địa hình cao thấp khác nhau tạo ra nhiều không gian đa dạng trong ốc đảo
Dựa vào địa hình, ánh sáng mặt trời và hướng gió, mỗi góc đảo đại diện cho một vi khí hậu khác nhau. Từ đó cung cấp các tiện ích công cộng cũng như vị thế ngắm cảnh cho cư dân và du khách tham quan. Ví dụ như không gian tụ tập và địa điểm tổ chức sự kiện văn hóa nhận được nhiều ánh nắng mặt trời để kéo dài thời gian sử dụng thoải mái vào các mùa chuyển giao.
Ngoài ra, để nhấn mạnh cảm giác “trốn chạy” của công viên, thông qua hai cây cầu đi bộ South Bridge và North Bridge giữa cầu tàu 54 và 56, Little Island như nằm hoàn toàn trên mặt nước.
Bên trong công viên, đường mòn uốn lượn xuyên qua cây cối và đồng cỏ rộng sẽ dẫn đến nhiều địa điểm đang “ẩn nấp”. Ấn tượng nhất có lẽ là hai không gian biểu diễn có sự góp mặt của thanh âm, hương sắc tự nhiên. Không gian đầu tiên là nhà hát vòng tròn 700 chỗ ngồi bằng đá tự nhiên được che chắn bởi những ngọn đồi và cây cối, sở hữu phông nền sân khấu có cảnh hoàng hôn tuyệt đẹp trên sông Hudson cùng tầm nhìn ra tượng Nữ thần Tự do.
Không gian thứ hai nằm ở phía nam công viên. Đây là một khán đài với 200 chỗ ngồi mang không khí thân mật hơn với không gian tổ chức sự kiện, những ngọn đồi nhấp nhô, đường mòn quanh co và bãi cỏ. Một loạt ghế dài được bố trí dọc theo lối đi giúp người ghé thăm công viên có chỗ tạm dừng chân để nghỉ ngơi và thư thả ngắm cảnh.
Thiết kế môi trường sống đa dạng sinh học
Little Island có khoảng 400 loài cây lâu năm, cây bụi, cỏ… khác nhau, ít nhất 100 loài trong số đó phù hợp với khí hậu của New York. Hầu hết các loài thực vật đều thu hút các loài chim và côn trùng thụ phấn, cung cấp cho chúng thức ăn, nơi trú ẩn và nơi làm tổ.
Cũng nhờ vậy mà ốc đảo dễ dàng khoe hương sắc theo cách riêng của mình. Mùa xuân cây cối ra hoa, đâm chồi nẩy lộc, gợi sức sống mãnh liệt, căng tràn. Cây lâu năm trở thành nhân vật trung tâm vào mùa hè, dẫn bước chân mọi người đến gần để được vỗ về dưới bóng mát. Hay như khi thu sang, mọi sự chú ý đổ dồn vào vẻ đẹp của tán lá hòa quyện màu cỏ mềm rồi sau đó nhường chỗ cho cây thường xanh vào mùa đông…
Tên công trình: Little Island
Địa điểm: New York, Mỹ
Đơn vị thiết kế kiến trúc: Heatherwick Studio
Đơn vị thiết kế cảnh quan: MNLA
Đơn vị thiết kế kết cấu và cơ khí: Arup
Diện tích: 11.000m2
Năm hoàn thành: 2021
Minh Nguyệt – ảnh: TL., internet
(Theo Kiến trúc & Đời sống – số 215)
