Ashui.com | Hội Quy hoạch Phát triển Đô thị Việt Nam

Phó cục trưởng Cục phát triển đô thị (Bộ Xây Dựng) - TS Đỗ Tú Lan phân tính hiện tượng cắt xén, chuyển đổi mục đích sử dụng đất công cộng ở đô thị.

Bà có thể cho biết vai trò của không gian công cộng đối với cuộc sống đô thị?

TS Đỗ Tú Lan (ảnh bên) : Đầu tiên, phải nói sơ về khái niệm không gian công cộng có chức năng văn hóa xã hội, để phân biệt với các loại hình công cộng khác như thủy lợi, giao thông .. Ngay trong không gian công cộng có chức năng văn hóa - xã hội cũng có thể phân chia thành hai loại đóng và mở. Không gian công cộng mở bao gồm các hồ nước công viên, vườn hoa, quảng trường .. Không gian công cộng đóng gồm: rạp hát, nhà văn hóa, rạp chiếu phim.. Không gian này hẹp hơn và đòi hỏi có nguồn thu để duy trì hoạt động trong đó. Chính vì thế không gian công cộng mở có vai trò lớn hơn đối với đa số đân cư đô thị. Nó được đầu tư từ nguồn quỹ phúc lợi, người dân được dùng mà không phải chịu phí hoặc chịu phí rất nhỏ.

Thưa bà , hiện chính sách đầu tư vào không gian công cộng đã có gì thay đổi?

Trong thời kì bao cấp, nhà nước cùng nhân dân đã đầu tư rất nhiều cho không gian công cộng loại mở. Nhiều phong trào lao động công ích đã được phát động, mà việc xây dựng công viên Thống Nhất (Hà Nội) là một ví dụ. Đến thời kì đổi mới, phuơng thức đầu tư có sự thay đổi. Để xây dựng không gian công cộng, nhà nước đã tính đén việc huy động vốn đầu tư từ nhiều thành phần kinh tế. Tất nhiên, chủ đầu tư (kinh doanh loại công viên dịch vụ giải trí) có một số quyền nhất định. Nhưng tựu dù trước đây hay bây giờ, không gian công cộng đều phục vụ cho cộng đồng dân cư sư dụng chung.

Đô thị hiện đại không thể thiếu không gian công cộng rộng rãi văn minh.

Theo bà không gian công cộng ở Hà Nội hiện nay đang ở mức nào?

Đã có nhiều công trình nghiên cứu về vấn đề này nhưng số liệu rất “vênh” nhau (do không đồng nhất cánh tính ). Có báo cáo nói tỉ lệ đất công cộng ở Hà Nội là 0,5m2 /người, nghiên cứu khác lại đưa ra con số 3m2 / người...

Trên thực tế, không gian cho cộng đồng sinh hoạt ở Hà Nội hiện đang rất thấp, đặc biệt là không gian cây xanh. Để Hà Nội trở thành một thành phố có không gian xanh với tỉ lệ 10 đến 15 m/ người là việc rất khó, nhất là nội thành, vì đòi hỏi quỹ đất rất lớn. Do thế, đã không phát triển thêm được, thì không được “cấu véo, cắt xén” nó.

Với tư cánh là người quản lý phát triển đô thị, bà có thể cho biết ý kiến trước việcchính quyền Hà Nội cho xây một khách sạn trên đất công viên Thống Nhất?

Trước việc UBND TP Hà Nội cho xây dựng khách sạnvới khuôn viên đến 10.000 m trong công viên Thống Nhất, tôi cũng như rất nhiều người dân thủ đô đều không đồng tình. Một “ lô cốt” bê tông mọc lên tại đó, đương nhiên không gian công cộng bị nhỏ hẹp lại, đó là chưa nói đến những hệ lụy khác.

Càng giản bớt mật độ xây dựng, giảm bớt các khối công trình ở những khu vực đã xác định là công viên , hồ nước bao nhiêu càng tốt cho TP bấy nhiêu. Tăng sự cân bằng sinh thái chính là nâng tầm vóc cho đô thị, chứ không phải là chiều cao của mấy tòa nhà với người hưởng lợi là chủ đầu tư. Đây là thực tế đáng buồn, khi các chủ đầu tư chỉ nhăm nhăm dựng lên những tòa nhà thật cao, sát đường giao thông, bất chấp bối cảnh xung quanh. Hoàn thiện xong, còn mảnh đất đầu thừa đuôi thẹo nào thì họ trồng cây cho có lệ chứ lấy đâu ra đất nữa!

Giảm mật độ đất xây dựng tại các khu trung tâm Hà Nội đang là đòi hỏi bức thiết  Ai muốn xây dựng hoành tráng xin mời ra vùng ven, như Mỹ Đình, Đông Anh, Thanh Trì hay hoài Đức.

Ảnh: xoxoxo / xomnhiepanh.com

Nhưng các công trình mới vẫn liên tục được xây dựng trên đất công cộng ở nội thành. Phải chăng do chưa có các biện pháp xử lí mạnh?

Khi quy hoạch Thành phố, các chuyên gia đặc biệt quan tâm đến không gian xanh công cộng, mọi ý kiến đều cho rằng, nếu không tính toán cho tương lai mà cứ phát triển tràn lan các công trình kinh doanh bất động sản, thì tự chúng ta sẽ tiêu diệt chính mình. Các vành đai, các tuyến cây xanh phải được kết nối thành hệ thống với không gian tự nhiên, tạo thành hệ sinh thái liên hoàn. Phát triển đô thị là phải dựa trên những quy tắc đó. Nhưng hiện nay, những quy định của pháp luật, các chế tài kiểm soát, quy hoạch của chúng ta thiếu chặt chẽ, nên mới xảy ra chuyện các nhà đầu tư điều chỉnh quy hoạch theo lợi ích của họ.

Và thế là dự án nào trên bản vẽ cũng có vườn hoa, nhà văn hóa… nhưng đến khi triển khai, các công trình công cộng đó đã biến mất, thay vào là những căn nhà bán giá bạc tỷ. Nếu không xử lý nghiêm, tình trạng này còn tiếp tục.

Xin cám ơn bà!

[ Chuyên đề > Không gian công cộng ]