Ngày 11/12, Quốc hội đã biểu quyết thông qua Nghị quyết của Quốc hội sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị quyết số 98/2023 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TPHCM.
Theo thông tin từ Cổng thông tin điện tử Quốc hội, sau khi nghe báo cáo tiếp thu, giải trình của Chính phủ về Nghị quyết của Quốc hội sửa đổi, bổ sung một số điều Nghị quyết số 98/2023 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TPHCM, với số lượng đại biểu tham gia là 438 đại biểu (chiếm 92,6% tổng số đại biểu quốc hội), số lượng đại biểu tán thành là 433 đại biểu (chiếm 91,54%).
Như nhiều chuyên gia đã nói trước đó, Nghị quyết 98 sửa đổi lần này là cơ hội để TPHCM đẩy mạnh tăng trưởng nhanh khi có thêm nhiều động lực mới, mở ra nhiều cơ chế chính sách vượt trội, trao khung thể chế linh hoạt hơn để chủ động trong đầu tư, quy hoạch, phát triển các mô hình mới.
Thứ nhất, câu chuyện của mô hình TOD
Theo Nghị quyết, TPHCM được giữ lại toàn bộ tiền thu từ khai thác quỹ đất khu vực TOD (mô hình phát triển đô thị lấy định hướng phát triển giao thông công cộng), để tái đầu tư, ưu tiên cho các dự án đường sắt đô thị và giao thông thuộc tuyến TOD.
Cơ chế này cũng áp dụng cho các khu vực lân cận nhà ga đường sắt, khu tập kết bảo dưỡng, sửa chữa tàu và các vùng phụ cận nút giao thông dọc tuyến đường vành đai 3.
TPHCM được phép sử dụng ngân sách địa phương để triển khai các dự án đầu tư độc lập thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư đối với các dự án giao thông, chỉnh trang, phát triển đô thị.
Quy hoạch tổng thể thành phố được phê duyệt sẽ là cơ sở pháp lý cho việc triển khai quy hoạch chi tiết đô thị và nông thôn. Việc xây dựng các công trình tại khu vực TOD phải đảm bảo đáp ứng về hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội và an toàn môi trường đối với khu dân cư.
Ngoài Nghị quyết 98 sửa đổi, TPHCM cũng đang thực hiện Nghị quyết 188 của Quốc hội về thí điểm, cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt để phát triển hệ thống mạng lưới đường sắt đô thị. Nghị quyết sửa đổi này sẽ phải đảm bảo triển khai đồng bộ với cùng một chuẩn chính sách và các quy định của pháp luật có liên quan. Chính phủ cũng sẽ xem xét, điều chỉnh, bổ sung các tuyến đường sắt kết nối TPHCM với Cảng hàng không quốc tế Long Thành tại Nghị quyết 188.
Thứ hai, câu chuyện của Khu thương mại tự do (FTZ)
Khu thương mại tự do TPHCM sẽ được thành lập đi cùng cơ chế đặc thù, thí điểm chính sách nhằm thu hút đầu tư, tài chính, thương mại, dịch vụ và nhân lực chất lượng cao.
Các chức năng chính bao gồm khu sản xuất, khu cảng và hậu cần cảng, trung tâm logistics, khu thương mại-dịch vụ. Khu thương mại tự do sẽ gắn liền với cảng biển Cát Lái và cảng biển Cái Mép Hạ.
FTZ được kỳ vọng biến TPHCM thành trung tâm thương mại quốc tế, tăng năng lực cạnh tranh, thu hút FDI chất lượng cao, hình thành chuỗi cung ứng khép kín, bằng nhiều chính sách ưu đãi.
Chẳng hạn một số ưu đãi được nhắc đến như hàng hóa nhập khẩu, xuất khẩu sẽ được miễn kiểm tra chuyên ngành nếu đáp ứng các tiêu chuẩn quản lý quốc tế, không bị áp dụng các biện pháp quản lý ngoại thương hoặc biện pháp kiểm dịch.
Các dự án thuộc diện thu hút đầu tư chiến lược được rút ngắn thời gian xét duyệt, đăng ký đầu tư theo thủ tục đặc biệt, ưu đãi về thuế doanh nghiệp và thuế thu nhập cá nhân, chuyên gia. Chính sách quản lý ngoại hối đặc biệt sẽ được áp dụng.
Một khu vực đặc biệt nữa đối với TPHCM là Trung tâm tài chính quốc tế (IFC). Thành phố dự kiến khai trương trung tâm này vào ngày 19/12 tới đây. Riêng về IFC, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết về Trung tâm Tài chính quốc tế tại Việt Nam, có hiệu lực thi hành từ ngày 1/9, có khoảng 8 Nghị định quan trọng sắp ban hành.
Đáng chú ý là việc kết nối, liên thông giữa các FTZ (ngoài TPHCM còn có Đà Nẵng và Hải Phòng) và IFC (ngoài TPHCM còn có Đà Nẵng) cũng cần phải được xác định rõ.
Thứ ba, câu chuyện nhà đầu tư chiến lược
Báo cáo giải trình của Chính phủ trước Quốc hội cũng nhấn mạnh việc áp dụng quy trình, thủ tục đầu tư đặc biệt là cần thiết. Đây là cơ sở quan trọng để TPHCM tạo lợi thế cạnh tranh trong tầm nhìn trở thành đô thị quốc tế, tăng sức hút đầu tư vào các khu vực của Thành phố như FTZ hay IFC.
Trong nghị quyết sửa đổi cũng nhấn mạnh vai trò của “danh mục nhà đầu tư chiến lược”. Các dự án được ưu tiên thu hút đầu tư, các lĩnh vực được liệt kê bao gồm: Công nghệ cao, sản xuất thông minh, trung tâm tài chính, thương mại dịch vụ quy mô lớn.
Mức vốn tối thiểu cho nhà đầu tư chiến lược trong từng lĩnh vực cũng được quy định rõ ràng. Chẳng hạn dự án xây dựng và kinh doanh kết cấu hạ tầng tại các khu chức năng Khu thương mại tự do cần quy mô vốn từ 30.000 tỉ đồng trở lên.
TPHCM có quyền tự chủ trong việc lựa chọn nhà đầu tư chiến lược theo nguyên tắc công khai, minh bạch, dựa trên các tiêu chí về vốn, năng lực kinh nghiệm và cam kết công nghệ.
Về nội dung chỉ định nguyên tắc đối với danh mục nhà đầu tư chiến lược, Chính phủ đề xuất quy định cụ thể danh mục thu hút nhà đầu tư chiến lược tại dự thảo Nghị quyết, nhằm bảo đảm triển khai ngay khi Nghị quyết được thông qua, đáp ứng yêu cầu cấp bách trong thu hút đầu tư của Thành phố.
Dũng Nguyễn
