Kỳ vọng đỉnh cao của kỹ thuật xây dựng
Đầu tháng 8 này, trong cuộc họp diễn ra ở thủ đô Rome, Ủy ban Liên bộ về Quy hoạch Kinh tế và Phát triển Bền vững Italy (CIPESS) thông qua dự án xây dựng cầu treo bắc qua eo biển Messina, nối đất liền với đảo Sicily, nơi được mệnh danh “thánh địa mafia”.
Chính phủ của Thủ tướng Italy Giorgia Meloni coi dự án là ưu tiên hàng đầu và dự kiến dành 13,5 tỷ euro (15,63 tỷ USD) trong vòng 10 năm tới để xây dựng cây cầu cùng các hạ tầng liên quan.
Cây cầu dài 3,7km được thiết kế với với nhịp treo dài 3,3km (kỷ lục thế giới) nối hai trụ cầu cao 400m.
Mặt cầu rộng khoảng 60m, gồm 6 làn đường ô tô (3 làn mỗi chiều), 2 đường ray tàu và 2 làn phục vụ kỹ thuật.
Cầu sẽ có 2 tháp trụ, làm hoàn toàn từ thép siêu bền, cao 399m và nặng 55.000 tấn mỗi trụ. Mỗi tháp gồm 2 chân trụ nối với nhau bằng 3 thanh giằng ngang.
Các tháp trụ đặt trên móng bê tông cốt thép hình tròn. Móng bên phía Sicily có đường kính 55m, móng bên phía Calabria có đường kính 48m.
Cầu sẽ có 4 dây cáp chính, mỗi dây có đường kính 1,26m, được tạo từ 44.323 sợi thép.
Cấu trúc cầu dự kiến ổn định trong gió mạnh tới 292km/h, tuổi thọ thiết kế 200 năm, có thể hoạt động liên tục 24 giờ/ngày, 365 ngày/năm.
Ngoài hạ tầng cầu, dự án còn bao gồm hơn 40km đường và đường sắt mới, phần lớn nằm trong hầm, cùng với 3 ga ngầm tại thành phố Messina (trên đảo Sicily).
Cây cầu dự kiến hoàn thành vào năm 2032 được kỳ vọng sẽ là đỉnh cao của kỹ thuật xây dựng, có khả năng chịu được gió mạnh và động đất ở khu vực nằm giữa hai mảng kiến tạo địa chất.
Khi hoàn thành, thời gian di chuyển giữa đảo Sicily và đất liền Italy sẽ giảm từ khoảng 2 giờ (bao gồm thời gian đi bằng phà) như hiện nay xuống dưới 10 phút, giúp gần 5 triệu người đang sống ở Sicily gần với đất liền hơn.
65 năm “nằm trên giấy”
Việc dự án được thông qua khép lại 65 năm tranh cãi. Kế hoạch xây dựng cầu đã được đưa ra thảo luận từ cuối những năm 1960 để thúc đẩy phát triển khu vực miền nam Italy còn khó khăn nhưng vấp phải rất nhiều phản đối, chỉ trích và đến nay mới được duyệt.
Trong đó, nhiều người lo ngại khi cầu được xây ngay trong khu vực có nguy cơ động đất cao. Nhiều ý kiến khác hoài nghi nguy cơ đội vốn, tác hại môi trường và sự can thiệp của mafia vào các hợp đồng xây dựng.
Một số nhóm dân cư phản đối, cho rằng cây cầu là không cần thiết, trong khi các tổ chức môi trường đã gửi đơn khiếu nại lên Liên minh châu Âu, cảnh báo rủi ro nghiêm trọng đối với môi trường địa phương.
Tuy vậy, dự án nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ từ nhiều người với niềm tin khi có một tuyến đường bộ và đường sắt tốc độ cao thay thế cho chuyến phà hiện tại sẽ tạo cú hích cần thiết cho Sicily và các vùng còn khó khăn khác của miền Nam Italy.
Dự án cầu eo biển Messina đã được trao cho liên danh Eurolink sau quá trình đấu thầu quốc tế.
Tập đoàn xây dựng lớn nhất Italy, Webuild, dẫn đầu liên danh, cùng với tập đoàn Tây Ban Nha Sacyr và tập đoàn Nhật Bản IHI.
Webuild hiện tham gia nhiều dự án xây dựng lớn trên thế giới, bao gồm siêu dự án NEOM ở Saudi Arabia. Sacyr từng góp mặt trong dự án mở rộng Kênh đào Panama, còn IHI là đơn vị tham gia xây dựng cầu treo Akashi ở Nhật Bản và cầu treo Osman Gazi ở Thổ Nhĩ Kỳ.
Theo Công ty Messina Strait – đơn vị giám sát dự án, việc phê duyệt dự án sẽ cho phép khởi động công việc chuẩn bị ban đầu như khảo sát khảo cổ và địa chất đồng thời tiến hành thu hồi đất, giải phóng mặt bằng.
Tuy nhiên, trước khi nghị quyết của CIPESS có hiệu lực, theo Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Giao thông Italy Matteo Salvini, Tòa Kiểm toán quốc gia cần phê duyệt nghị quyết này, dự kiến kéo dài vài tuần.
Công tác chuẩn bị có thể bắt đầu từ cuối tháng 9 hoặc đầu tháng 10.
Tạo ra việc làm, đạt mục tiêu tăng chi tiêu quốc phòng?
Về lợi ích kinh tế, Webuild ước tính công trình có thể tạo ra hơn 100.000 việc làm.
Dự án cũng có thể góp phần giúp Italy nâng chi tiêu quốc phòng lên mức 5% GDP như mục tiêu của NATO vì chính phủ nước này cho biết sẽ xếp cầu vào hạng mục phục vụ quốc phòng, đáp ứng tiêu chí 1,5% cho an ninh.
Italy lập luận cây cầu sẽ là hành lang chiến lược để triển khai nhanh binh sĩ và thiết bị tới sườn Nam của NATO, do đó đủ điều kiện là hạ tầng tăng cường an ninh.
Tuy vậy, hơn 600 giáo sư và nhà nghiên cứu đã ký thư phản đối việc phân loại dự án vào mục đích quân sự vì cho rằng như vậy sẽ đòi hỏi thêm các đánh giá về khả năng chịu tải quân sự và có thể khiến công trình trở thành mục tiêu tấn công.
Ông Salvini xác nhận ý định xếp dự án vào dạng mục tiêu kép, nhưng cho biết quyết định cuối cùng thuộc Bộ Quốc phòng và Bộ Kinh tế.
Bên cạnh đó, để giải quyết lo ngại về mafia, trong sắc lệnh ban đầu khởi động lại dự án, chính phủ Italy đã trao quyền kiểm soát chống mafia cho Bộ Nội vụ nước này.
Tuy nhiên, Tổng thống Italy Sergio Mattarella yêu cầu dự án vẫn phải tuân thủ luật chống mafia áp dụng cho mọi dự án hạ tầng quy mô lớn.
Ông Salvini cam kết đặt việc ngăn chặn tội phạm có tổ chức lên ưu tiên hàng đầu, khẳng định sẽ áp dụng các biện pháp tương tự như từng sử dụng tại Hội chợ Thế giới Expo 2015 và Thế vận hội mùa đông Milan – Cortina 2026.
“Chúng ta phải đảm bảo chuỗi cung ứng hoàn toàn miễn nhiễm với các thế lực xấu,” ông nói.
Trước lo ngại về việc xây cầu trên đường đứt gãy Messina, từng gây trận động đất chết người năm 1908, tập đoàn WeBuild nhấn mạnh, cầu treo ít bị ảnh hưởng bởi lực địa chấn và loại cầu này đã được xây dựng thành công ở các vùng động đất như Nhật Bản, Thổ Nhĩ Kỳ hay California.
CEO WeBuild Pietro Salini khẳng định cầu bắc qua eo biển Messina sẽ mang lại bước ngoặt cho Italy.
Khánh An – Trang Trần
