Nhiều thách thức lớn
Ùn tắc giao thông và ô nhiễm môi trường là hai vấn đề thách thức lớn đặt ra đối với Thủ đô Hà Nội. Nhiều giải pháp đã được Thành phố triển khai thực hiện, trong đó có tăng cường vận tải hành khách công cộng, giảm phương tiện cá nhân. Bên cạnh đó, Hà Nội đang đẩy nhanh phát triển mạng lưới đường sắt đô thị và đầu tư cho mạng lưới xe buýt hiện đại nhằm nâng cao chất lượng vận tải hành khách công cộng theo hướng chuyển đổi xanh. Để làm rõ hơn về những nội dung này, tại buổi Tọa đàm về nâng cao chất lượng vận tải hành khách công cộng Hà Nội theo hướng chuyển đổi xanh, tổ chức mới đây, các lãnh đạo nhiều công ty vận tải, những chuyên gia hàng đầu về giao thông đã có hàng loạt chia sẻ tâm huyết.
Theo số liệu từ Trung tâm Quản lý và điều hành giao thông TP Hà Nội, toàn Thành phố hiện có 154 tuyến xe buýt với tổng chiều dài khoảng 5.547km, phục vụ hơn 588 triệu lượt hành khách trong năm 2024 và 5 tháng đầu năm 2025, tương đương 1,13 triệu lượt khách mỗi ngày. Hai tuyến đường sắt đô thị (ĐSĐT) Cát Linh – Hà Đông và Nhổn – Cầu Giấy đã vận hành gần 344 nghìn lượt tàu, chuyên chở 42,6 triệu lượt hành khách, trung bình 56,7 nghìn lượt khách/ngày. Tuy nhiên, tỷ lệ đảm nhận của VTHKCC chỉ đạt 19,5%, thấp hơn mục tiêu 30 – 35% vào năm 2025.
Ông Thái Hồ Phương – Giám đốc Trung tâm Quản lý và điều hành giao thông TP Hà Nội, cho biết: “Mục tiêu là tăng cường VTHKCC, giảm phương tiện cá nhân để hạn chế ùn tắc và giữ môi trường Thủ đô sạch đẹp. Hà Nội đang triển khai Quy hoạch ĐSĐT và Đề án phát triển xe buýt điện, với quyết tâm chuyển đổi 100% xe buýt sang năng lượng xanh vào năm 2030″.
Tuy nhiên, tốc độ gia tăng phương tiện cá nhân 4 – 5%/năm vượt xa tốc độ phát triển hạ tầng giao thông 0,3%/năm, trong khi diện tích đất dành cho giao thông chỉ đạt 12,15%, thấp hơn quy hoạch 20 – 26% đang đặt ra nhiều thách thức lớn.
Ông Nguyễn Hoàng Hải – Phó Chủ tịch Hiệp hội Vận tải hành khách công cộng, nhìn nhận: “Doanh nghiệp ủng hộ chuyển đổi xanh, nhưng kinh phí đầu tư xe buýt điện là thách thức lớn. Cần sự hỗ trợ từ Thành phố về cơ chế, chính sách và hạ tầng”.
Ông Nguyễn Văn Ngọc – Phó Tổng Giám đốc Metro Hà Nội, cho biết: “Hệ thống ĐSĐT và xe buýt đang giảm áp lực giao thông, nhưng vẫn cần cải thiện là việc kết nối liên thông giữa xe buýt và metro. Đây là giải pháp quan trọng để hạn chế phương tiện cá nhân. Việc kết nối liên thông giữa xe buýt và metro sẽ tạo mạng lưới VTHKCC khép kín, nâng cao hiệu quả phục vụ hành khách”.
Mạng lưới ĐSĐT được coi là xương sống của VTHKCC. Hai tuyến Cát Linh – Hà Đông và Nhổn – Cầu Giấy đã chứng minh hiệu quả. Về vấn đề xuống cấp tại tuyến Cát Linh – Hà Đông, chúng tôi đã khẩn trương xử lý và cam kết nâng cao chất lượng phục vụ hành khách. Với mục tiêu hoàn thành thêm các tuyến metro vào năm 2030, sẽ đáp ứng nhu cầu đi lại ngày càng tăng của người dân.”
– Ông Nguyễn Văn Ngọc – Phó Tổng Giám đốc Metro Hà Nội
Chứng minh hiệu quả
Hà Nội đã triển khai trợ giá xe buýt, đầu tư trạm sạc điện và vé liên thông đa phương thức, mang lại lợi ích như giảm giá vé, tăng tiện nghi và kết nối giữa các loại hình vận tải. Tuy nhiên, những doanh nghiệp như Tổng Công ty Vận tải Hà Nội (Transerco), chiếm 70% thị phần VTHKCC, cần thêm thời gian để thay thế xe diesel bằng xe điện.
Song song với ĐSĐT, xe buýt điện, đặc biệt là các tuyến Vinbus, nhận được sự ủng hộ lớn từ người dân nhờ tính hiện đại và thân thiện với môi trường. Ông Thái Hồ Phương đánh giá: “Vinbus là mô hình tiêu biểu, nhưng các tuyến buýt của Transerco cũng cần liên tục cải thiện về chất lượng phục vụ để đáp ứng tiêu chuẩn đô thị văn minh. Chuyển đổi xe buýt diesel sang xe điện đòi hỏi nguồn lực lớn và thời gian.” Ông Phương cũng nhấn mạnh vai trò của vé điện tử liên thông trong việc tăng tiện lợi cho hành khách.
Ông Nguyễn Hoàng Hải nhận định: “Xe buýt điện được người dân ủng hộ nhờ sự tiện nghi và thân thiện môi trường. Tuy nhiên, để mở rộng, cần sự hỗ trợ mạnh mẽ hơn từ chính sách của Thành phố”. Để đạt mục tiêu 30 – 35% tỷ lệ đảm nhận VTHKCC vào năm 2025, Hà Nội cần tiếp tục đầu tư hạ tầng, mở rộng mạng lưới và nâng cao chất lượng dịch vụ. VTHKCC không chỉ là giải pháp giảm ùn tắc mà còn là chìa khóa cho chuyển đổi xanh, hướng tới đô thị bền vững. Sự đồng hành của doanh nghiệp và người dân sẽ là động lực để Hà Nội sớm hiện thực hóa mục tiêu này.
Triệu Minh Nguyệt
