Dưới tên gọi cải tạo đô thị, nhiều khu phố ở London trở thành sở hữu của các công ty tư nhân. Thế là những hoạt động vô hại như ăn uống hoặc chụp ảnh ở đó đều bị cấm.
Phóng viên Paul Lewis của The Guardian đã trở thành người mới nhất trong danh sách những người bị buộc tội hành xử không hợp pháp: anh bị cảnh sát bắt dừng lại và thẩm tra vì lang thang ở khu vực thuộc sở hữu riêng, theo điều 44 Luật chống khủng bố. Lý do: Paul Lewis đã chụp ảnh “quả dưa chuột” Gherkin, một trong những tòa nhà mang tính biểu tượng tại London.
- Ảnh bên : Tòa nhà Gherkin ở London nằm trong khu vực sở hữu riêng nên không được chụp ảnh tự do như trước đây (Ảnh: wordpress.com)
Tư nhân ngày càng có thêm nhiều quyền sở hữu và kiểm soát các khu vực công cộng trong các thành phố. Ví dụ, Liverpool One, nơi bao gồm 34 con phố ở trung tâm thành phố Liverpool, do Công ty bất động sản Grosvenor của công tước xứ Westminster kiểm soát. Công ty này thuê lại toàn bộ khu vực Liverpool One, gồm cả đường phố và các nơi công cộng trong vòng 250 năm. Các khu vực như Cabot Circus ở Bristol, Highcross ở Leicester và Stratford City - một trong những địa điểm của Olympic 2012 rộng gần 85ha ở London - sẽ là một thành phố trong lòng thành phố.
Những khu vực này hoạt động theo mô hình của khu vực trung tâm tài chính mới như Canary Wharf và The Broadgate Centre ở London vào những năm 1980. Nay nó trở thành hình mẫu cho các mô hình phát triển mới dù lớn hay nhỏ.
Để bảo vệ chính sách phát triển của mình, các chính trị gia và những công ty phát triển địa ốc cho rằng người dân sẽ thích những nơi như vậy và kéo đến mua sắm đông hơn. Nhưng không thể phủ nhận những thách thức đối với sinh hoạt cộng đồng, văn hóa và nền dân chủ đã có từ rất lâu đời. Các hoạt động vô hại như trượt ván, trượt patin, ăn uống ở một số nơi, quay phim và chụp ảnh sẽ bị hạn chế.
Dĩ nhiên, chuyện ăn xin, người vô gia cư lang thang, phát những tờ rơi vận động chính trị cũng như tổ chức biểu tình sẽ bị cấm. Điều này thật khác với ý tưởng về dân chủ của thành phố cũng như công dân nước Anh. Các khu vực được canh phòng cẩn mật, sự xuất hiện của cảnh sát địa phương, bảo vệ an ninh tư nhân, cùng các máy quay phim theo dõi sẽ nhắc nhở mọi người về mối hiểm nguy hiện hữu gặp phải, khiến người ta lo sợ với tình trạng tội phạm thay vì giúp người ta an toàn hơn.
The Broadgate Centre
Canary Wharf
Stratford City
Nhưng không phải ai cũng ý thức được những thay đổi đang diễn ra dưới mắt họ. Đa số cho rằng các con đường luôn là nơi công cộng và sẽ tiếp tục như thế. Thực tế vào đầu thế kỷ 19, trước khi dân chủ địa phương và chính phủ địa phương xuất hiện, các thành phố như London thuộc sở hữu của một nhóm chúa đất, chủ yếu là các công tước và bá tước. Sau đó, chính quyền địa phương giành lại quyền kiểm soát.
Bây giờ, tình trạng đang đảo ngược: các công ty bất động sản nắm lại quyền kiểm soát toàn bộ các con phố. Những người có máy ảnh có thể là những người đầu tiên nhận thấy điều này, nhưng họ cũng không phải là đối tượng duy nhất bị ảnh hưởng ngay lập tức.
H.NGUYÊN (theo The Guardian)
- Bali - hòn đảo của những ngôi đền
- Thiết kế chung cư Punggol ở Singapore
- Những khách sạn độc đáo trong hang động
- Trung Quốc: Sản xuất đô thị hàng loạt
- Chuyện những công nhân xây kim tự tháp Ai Cập
- PHÁP: Cải tạo kè sông thành không gian công cộng
- Cảnh báo hội chứng “siêu đô thị”
- Nhật Bản: Mô hình cải tạo khu Shinonome Canal Court (Tokyo)
- Pécs - Thủ đô Văn hóa châu Âu 2010
- Các công viên khoa học "chuyển mình" thành trung tâm thành phố