Tại Kỳ họp thứ 7 (kỳ họp chuyên đề) diễn ra chiều 26/12, HĐND TP.HCM khóa X đã thông qua danh mục bổ sung 5 dự án metro theo Nghị quyết 188 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù, nhằm phát triển hệ thống mạng lưới đường sắt đô thị tại TP.HCM.
5 tuyến metro được bổ sung vào danh mục gồm: Tuyến số 1 (Thành phố mới Bình Dương – Suối Tiên); Tuyến số 2 (Thành phố Thủ Dầu Một – TP.HCM); Tuyến số 3 (kết nối Vũng Tàu – Bà Rịa – Phú Mỹ); Tuyến Thủ Thiêm – Long Thành và kéo dài tuyến metro Bến Thành – Suối Tiên đến Trung tâm hành chính tỉnh và Cảng hàng không quốc tế Long Thành.
Theo tờ trình của UBND TP, việc sáp nhập tỉnh Bình Dương và tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu vào TP.HCM đã mở ra không gian phát triển mới, tạo tiền đề cho định hướng phát triển đô thị. Do đó, TP.HCM đã rà soát tổng thể quy hoạch và sắp xếp thứ tự ưu tiên đầu tư hạ tầng, trong đó đặc biệt là hạ tầng giao thông, đường sắt đô thị; ưu tiên các tuyến đường sắt kết nối vùng theo trục hướng tâm và vành đai, gắn với phát triển đô thị, đồng thời nâng cao năng lực giao thông công cộng nhằm giảm áp lực đường bộ, đảm bảo vận tải hiệu quả, phát triển bền vững và phù hợp với không gian hành chính – kinh tế mới sau sáp nhập.
Đáng chú ý, sân bay quốc tế Long Thành đã hoàn thành giai đoạn 1 và dự kiến khai thác thương mại giữa năm 2026. Việc kết nối giao thông giữa TP.HCM, sân bay Tân Sơn Nhất và sân bay Long Thành trở nên bức thiết. Ngoài hệ thống đường bộ, cao tốc đang được đầu tư, Chính phủ yêu cầu sớm triển khai tuyến đường sắt Thủ Thiêm – Long Thành, rút ngắn thời gian di chuyển giữa hai cảng hàng không, tạo điều kiện phát triển logistics, du lịch và kinh tế vùng.
Trong đó, tuyến metro số 1 (TP mới Bình Dương – Suối Tiên) nhằm mở rộng mạng lưới, kết nối đồng bộ với metro số 1 (Bến Thành – Suối Tiên). Dự án kết nối hai trung tâm hành chính, chính trị của TP.HCM từ phường Bình Dương đến phường Sài Gòn. Tuyến này kỳ vọng giảm tải cho đường Mỹ Phước – Tân Vạn, tạo không gian phát triển mới và đẩy nhanh đô thị nén theo mô hình TOD.
Tuyến metro số 2 (TP Thủ Dầu Một – TP.HCM) nối trực tiếp phường Thủ Dầu Một với các khu vực lân cận và trung tâm TP. Tuyến kết nối liền mạch với metro số 3 (Hiệp Bình Phước – An Hạ) tạo thành trục hành lang xuyên tâm, giảm tải cho quốc lộ 13.
Tuyến metro số 3 nối Vũng Tàu – Bà Rịa – Phú Mỹ. Dự án kết nối sân bay Long Thành và các khu vực dọc tuyến với trung tâm phường Vũng Tàu. Công trình thúc đẩy du lịch biển, hình thành trục động lực kinh tế và đô thị ven biển, hướng tới phát triển hài hòa với thiên nhiên. Dự án góp phần hình thành trung tâm logistics cấp quốc gia và Khu thương mại tự do Cái Mép Hạ.
Tuyến thứ 4 là kéo dài metro Bến Thành – Suối Tiên đến Trung tâm hành chính tỉnh và Cảng hàng không quốc tế Long Thành (metro số 1 Bến Thành – Suối Tiên). Dự án giải quyết nhu cầu cấp bách về kết nối TP.HCM và tỉnh Đồng Nai bằng hệ thống giao thông hiện đại. Công trình giúp khai thác hiệu quả sân bay Long Thành, dịch vụ đô thị, logistics và giảm tải cho xa lộ Hà Nội, quốc lộ 51.
Cuối cùng, với tuyến Thủ Thiêm – Long Thành, đây là dự án chiến lược cấp bách, kết nối trực tiếp TP.HCM với sân bay Long Thành, được UBND TP.HCM giao làm cơ quan có thẩm quyền theo hình thức PPP.
Tuyến dài 42km, 20 nhà ga và 1 depot, điểm đầu ga Thủ Thiêm – TP.HCM; điểm cuối ga Long Thành – sân bay Long Thành, đi qua 3 phường TP.HCM (An Khánh, Bình Trưng, Long Trường) và 2 xã Đồng Nai (Nhơn Trạch, Long Thành), dự kiến triển khai từ 2026, hoàn thành 2031, tổng mức đầu tư sơ bộ 84.753 tỷ đồng. Trong đó chi phí bồi thường, tái định cư khoảng 5.504 tỷ đồng.
UBND TP.HCM cũng giao Ban Quản lý đường sắt đô thị làm chủ đầu tư, chuẩn bị đầu tư các dự án metro số 1 và số 2, đảm bảo kết nối hệ thống nội thành và trung tâm TP với sân bay Tân Sơn Nhất, sân bay Long Thành bằng hệ thống metro hiện đại. Khi hoàn thành, thời gian di chuyển dự kiến rút ngắn còn khoảng 40 phút.
| Nghị quyết 188 được Quốc hội thông qua ngày 19/2, trao quyền tự chủ đặc biệt cho TP.HCM trong thẩm định, quyết định đầu tư, điều chỉnh dự án, phân chia dự án thành phần và áp dụng chỉ định thầu cho các công việc quan trọng. Ban đầu, TP.HCM có 7 tuyến metro thực hiện theo cơ chế đặc thù, sau hợp nhất Bình Dương và Bà Rịa – Vũng Tàu, UBND TP.HCM đề xuất bổ sung thêm 5 tuyến metro để ưu tiên đầu tư giai đoạn 2026–2030, đẩy nhanh tiến độ hoàn thiện mạng lưới đường sắt đô thị. Việc đầu tư đồng bộ các tuyến metro số 2, đoạn Bến Thành – Tham Lương, Bến Thành – Thủ Thiêm và dự án Thủ Thiêm – Long Thành sẽ cải thiện hệ thống giao thông đô thị, đáp ứng nhu cầu đi lại bền vững cho người dân, nâng cao kết nối từ sân bay Long Thành vào TP.HCM và Tân Sơn Nhất, tạo điều kiện phát triển đô thị nén theo mô hình TOD và phân bổ dân cư – lao động dọc hành lang tuyến. |
Mỹ Quỳnh – Cao Cường
