Giao thông tại các thành phố lớn đang quá tải trong khi việc xây dựng các tuyến tàu điện ngầm mất quá nhiều thời gian thì tàu điện một ray (monorail) được kỳ vọng sẽ là lời giải.
Tuy nhiên, để xây dựng và khai thác hiệu quả loại phương tiện này thì cần phải nghiên cứu và tính toán cụ thể hơn nữa.
Tàu điện một ray và những ưu điểm
Ở các nước phát triển, tàu điện một ray đã được khai thác từ thế kỷ trước nhưng ở Việt Nam chưa có loại phương tiện này.
Để giới thiệu với công chúng một loại hình giao thông mới, có thể sẽ xuất hiện ở nước ta trong thời gian tới, Sở Giao thông Vận tải TPHCM vừa phối hợp cùng Tổng công ty cổ phần xuất nhập khẩu và xây dựng (Vinaconex) tổ chức hội thảo “Tàu điện một ray trong quy hoạch giao thông đô thị”.
Tại hội thảo, các chuyên gia giao thông cho biết, tàu điện một ray có những đặc tính ưu việt hơn các loại phương tiện khác như có thể đi trên cao hoặc hạ ngầm, không chịu tác động và cũng không ảnh hưởng đến các phương tiện giao thông khác.
Điểm quan trọng nhất của loại phương tiện này là chạy bằng bánh lốp trên đường ray là dầm bê tông dự ứng lực nên không gây tiếng ồn; động cơ chạy bằng điện nên không thải các chất độc hại ra môi trường. Nhờ vậy monorail được coi là phương tiện giao thông có sức chở lớn nhưng thân thiện nhất với môi trường.
Hơn thế nữa, đường ray cho loại phương tiện này chiếm ít đất hơn tàu điện ngầm hay xe buýt. Mỗi cột trụ có đường kính khoảng 1 mét, khoảng cách giữa các cột là 30 mét, tiết diện trên không là 3 mét chiều ngang, vì thế không làm ảnh hưởng đến hoạt động giao thông mà vẫn giữ được mảng xanh nếu đường ray được xây dựng ở các dải phân cách.
Tiến sĩ Phạm Sĩ Liêm, Phó chủ tịch Tổng hội xây dựng Việt Nam nói rằng, thời gian xây dựng đường sẽ nhanh hơn các loại hình giao thông khác rất nhiều, vì việc chôn cột trụ và lắp dầm khá đơn giản, không phải dựng “lô cốt” lâu. Về năng lực chuyên chở, mỗi toa của monorail có thể chở gần 200 hành khách và cùng một lúc có thể vận hành nhiều toa, nhiều đoàn tàu trên tuyến với tốc độ trung bình khoảng 60-90km/giờ.
Ông Đặng Hoàng Huy, Tổng giám đốc Vinaconex Xuân Mai cho biết, chi phí để xây dựng 1 km monorail là 8 triệu đô la Mỹ, chỉ bằng 1/4 so với chi phí xây dựng 1 km metro. Với giá thành đó, doanh nghiệp có thể huy động nguồn vốn trong nước mà không phải đi vay nước ngoài.
Theo ông Huy, tàu điện một ray đã được nhiều thành phố lớn trên thế giới khai thác hiệu quả, đặc biệt là ở những thành phố đông dân cư, mật độ giao thông cao. Tuy nhiên, nhiều nước khác chỉ sử dụng tàu điện một ray như một phương tiện vui chơi giải trí. Vì thế, nhiều chuyên gia cho rằng, để khai thác hiệu quả tàu điện một ray ở Việt Nam cần phải tính toán kỹ sao cho phù hợp với đặc thù giao thông.
Thận trọng trước khi làm
Những ưu điểm mà tàu điện một ray mang lại đều được các chuyên gia khẳng định. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia lo ngại rằng nếu không tính toán kỹ sẽ gây ra sự lãng phí. Ông Nguyễn Hữu Huy, Trưởng phòng kỹ thuật Ban quản lý đường sắt nội đô TPHCM nhấn mạnh, chi phí xây dựng thấp chưa phải là yếu tố hàng đầu mà để phương tiện công cộng đó hiệu quả phải tính đến hiệu suất sử dụng.
- Ảnh bên : Tàu điện một ray được xây dựng trên dải phân cách của đường nên không tốn diện tích (Ảnh: Vinaconex)
Ông Huy so sánh, về chi phí xây dựng 1 km monorail tương đương với 1 km đường bộ trên cao với 2 làn xe. Trước khi xây dựng các nhà đầu tư cũng phải tính toán kỹ đến các tiêu chuẩn về độ cao, độ sâu để không làm ảnh hưởng đến các công trình ngầm cũng như cầu vượt.
Nhiều chuyên gia đặt nghi vấn, liệu khi xây dựng xong tàu điện một ray có thu hút được hành khách hay không? Theo một chuyên gia tại hội thảo thì kể cả khi đã có tàu điện một ray thì vẫn rất khó vận động người dân từ bỏ xe máy. Ông dẫn ví dụ, qua khảo sát tại một phường của quận 4 có đến 90% là đường hẻm, người dân chỉ có thể đi lại bằng xe máy nên không hào hứng với các phương tiện giao thông công cộng.
Hiện nay, Vinaconex đã đề xuất xây dựng tuyến monorail Hòa Lạc- Hồ Tây tại Hà Nội. Còn tại TPHCM có hai tuyến monorail là đã được quy hoạch là tuyến monorail từ đường Nguyễn Văn Linh đến Khu đô thị mới Thủ Thiêm dài 12km và tuyến từ Ngã sáu Gò Vấp chạy đến Công viên phần mềm Quang Trung với chiều dài 8km. Cả hai tuyến monorail này vẫn đang trong quá trình tìm kiếm nhà đầu tư.
Ông Nguyễn Văn Tuân, Chủ tịch Hội đồng quản trị Vinaconex nhấn mạnh rằng, xây dựng tàu điện một ray mới là ý tưởng đề xuất, các chuyên gia sẽ tiếp tục nghiên cứu kỹ hơn trước khi đưa vào xây dựng tại Việt Nam.
Anh Quân
