Ashui.com

Hạn hán nghiêm trọng kéo dài là nguyên nhân khiến nền văn minh đặc sắc và thịnh vượng Maya sụp đổ. 

Đây là kết luận trong công trình nghiên cứu của nhóm các chuyên gia quốc tế, được công bố trên tạp chí Science số ra ngày 8/11. 

Các nhà nghiên cứu đã đi đến kết luận này sau khi tái lập lại hình thái thời tiết trong hơn 2.000 năm trước đây tại các khu vực từng một thời thuộc đế chế Maya cổ xưa gồm một phần lãnh thổ Mexico, Belize, Guatemala và Honduras. 

Họ đã sử dụng các phân tích hóa học và khoáng chất của các lớp măng đá (do cácbonát canxi kết tụ lại trên nền các hang động) tìm thấy ở hang Yok Balum ở Belize, nằm gần các trung tâm của nền văn minh Maya, cùng chung các hình thái thời tiết. Các lớp măng đá này cho phép các nhà khoa học đánh giá lượng mưa qua các thời kỳ. 

Theo nhà nghiên cứu James Baldini từ Đại học Durham (Anh), sự hưng thịnh và suy tàn của đế chế Maya là ví dụ điển hình cho sự thất bại của một nền văn minh phát triển trong quá trình thích nghi với những biến đổi khí hậu. Không giống như xu hướng Trái Đất ấm lên hiện nay, do chịu tác động của các hoạt động của con người như khí thải gây hiệu ứng nhà kính, sự biến đổi khí hậu tại khu vực Trung Mỹ trong thời kỳ nền văn minh Maya sụp đổ liên quan nhiều tới hình thái thời tiết tự nhiên. 

Cùng với lượng mưa lớn, hệ thống nông nghiệp thời Maya đã được mở rộng, năng suất cây trồng gia tăng, kéo theo bùng nổ dân số và khai thác các nguồn tài nguyên quá mức. 

Nông nghiệp phát triển khiến đế chế Maya trở nên hùng mạnh và củng cố quyền lực của những người đứng đầu, vốn luôn tin rằng mưa mang lại sự thịnh vượng và truyền bá rộng rãi niềm tin này trong dân chúng. Đây cũng là thời kỳ xuất hiện nhiều lễ hiến tế để cầu xin thời tiết thuận lợi cho mùa màng. 

Tuy nhiên, kể từ lượng mưa giảm dần và thời tiết trở nên hanh khô hơn (khoảng năm 660), các nguồn tài nguyên trở nên cạn kiệt, những bất ổn chính trị đã xuất hiện và nổ ra chiến tranh, đế chế Maya dần suy tàn. Và sau nhiều năm chống chọi với khó khăn, đợt hạn hán kéo dài gần một thế kỷ (từ năm 1000 tới năm 1100) đã đặt dấu chấm hết cho nền văn minh Maya cổ đại. 

Nền văn minh Maya được thành lập tại bán đảo Yucatan của Trung Mỹ, thuộc Đông Nam Mexico, Bắc Guatemala và Honduras ngày nay. Nền văn minh này phát triển mạnh mẽ không những về lĩnh vực xây dựng nhà nước mà còn cả lĩnh vực kiến trúc, toán học, thiên văn học và tính toán thời gian./.