Ashui.com

Dự án luật về đặc khu kinh tế, dự kiến được soạn thảo dưới tên gọi Luật đơn vị hành chính-kinh tế đăc biệt, đã được lùi thời gian dự kiến trình ra Ủy ban Thường vụ Quốc hội vì còn chưa được nghiên cứu đầy đủ. 

Trong hai năm gần đây, các địa phương như Quảng Ninh, Kiên Giang, Khánh Hòa và một số địa phương khác đã thi nhau đệ đơn lên Chính phủ đề xuất thành lập mô hình đặc khu kinh tế. Đây được xem là những mô hình đột phá về cơ chế, điều kiện ưu đãi đầu tư nhằm thu hút dòng vốn đầu tư nước ngoài,vào các ngành công nghệ cao và cả casino để thay đổi bộ mặt địa phương.  

Phú Quốc (Kiên Giang), một địa điểm du lịch muốn trở thành đặc khu kinh tế - Ảnh:TL 

Theo các đề nghị này, ngay cả mô hình chính quyền địa phương tại các địa điểm dự kiến làm đặc khu như Vân Đồn (Quảng Ninh), Phú Quốc (Kiên Giang) hay Bắc Vân Phong (Khánh Hòa) cũng không giống mô hình tổ chức chính quyền địa phương hiện hành là UBND cấp tỉnh, huyện mà tổ chức dưới dạng UBND đặc khu…Đã có rất nhiều cuộc hội thảo, góp ý từ trung ương đến địa phương được tổ chức nhằm tìm ra cái lợi, hại của việc cho phép thành lập các mô hình đột phá này. 

Chính phủ cũng đã từng giao cho Bộ Nội Vụ soạn thảo dự luật về đặc khu kinh tế, sau khi Bộ Kế hoạch và Đầu tư từ chối, để trình ra Ủy ban Thường vụ Quốc hội trước khi dự kiến đưa vào chương trình làm luật năm tới.

Tuy nhiên, hôm 11/8, Thủ tướng ký ban hành thông báo kết luận về việc lùi thời gian xây dựng luật này. Theo nội dung kết luận, các vấn đề đặt ra ở mô hình đặc khu như bộ máy hành chính, phương thức đầu tư, chính sách ưu đãi hỗ trợ vượt bậc.. ở Việt Nam đều chưa có thực tế kiểm nghiệm, chưa thu được nghiên cứu, đánh giá toàn diện và còn nhiều ý kiến khác nhau. Đặc biệt còn nhiều tranh cãi về tính khả thi của mô hình này khi thể chế hóa trong dự án luật.

Do đó, Thủ tướng thấy cần tiếp tục nghiên cứu toàn diện các vấn đề nêu trên, nhất là về thể chế và mô hình phát triển của các đơn vị hành chính-kinh tế đặc biệt và yêu cầu Bộ Tư pháp thừa ủy quyền Chính phủ xin phép lùi thời gian trình Quốc hội về mô hình này. 

Việt Nam đã từng thành lập đặc khu kinh tế Vũng Tàu-Côn Đảo trùng thời gian với đặc khu Thẩm Quyến (Trung Quốc). Tuy nhiên khi đặc khu Thẩm Quyến phát triển vượt bậc thì đặc khu Vũng Tàu- Côn Đảo đã bị giải thể năm 1991. Từ đó đến nay, chưa có đặc khu nào khác được thí điểm thành lập. Ngay cả mô hình các khu kinh tế cửa khẩu, khu kinh tế ven biển được thành lập ồ ạt nhiều năm trước nay đã bị chết yểu hoặc bị thu gọn lại sau đợt rà soát của Bộ KH-ĐT năm 2013. 

Ngọc Lan