Ashui.com

Một góc nhìn về bảo tồn lịch sử (cụ thể là bảo tồn công trình lịch sử) ở Hoa Kỳ. Tuy có những đặc thù riêng nhưng vẫn có những điểm cốt yếu chia sẻ công tác đặc biệt này đối với những nhà quy hoạch trên khắp thế giới.

Trong tất cả các nguyên lí thiết kế, bảo tồn công trình lịch sử có lẽ là phần dễ gây hiểu lầm nhất. Trong khi ai cũng công nhân rằng kiến trúc sư thì thiết kế công trình, còn các nhà quy hoạch thì tổ chức thành phố, vai trò của các nhà bảo tồn lại nhận được ít sự coi trọng hơn. Văn hóa đại chúng đầy rẫy những câu sáo về những kẻ cuồng tín bảo tồn di tích - những hình ảnh như mấy bà già đầu bạc cản bước chiếc xe ủi, hay những người tận tụy cứu giữ những ngôi nhà cũ nát và các di vật lịch sử, và cả những người theo kiểu Cấm-Không-Được-Vào-Vườn-Tôi ngăn chặn quá trình phát triển kinh tế bằng mọi giá.

Khó khăn sẽ nổi lên khi phải quyết định cái gì sẽ giữ lại. Như dự án tuyến High Line đã chứng minh, tất cả những cấu trúc cũ, khi có được những nỗ lực đúng mức, cùng vốn và ý tưởng, sẽ có tiềm năng rõ ràng trở thành những biểu tượng ý nghĩa và có giá trị kinh tế. Do sự cạn kiệt dần tài nguyên, nên không phải thứ gì cũng có thể cứu giữ được. "Nó còn tùy vào những quyết định chính sách về việc bảo tồn", Mason ca cẩm, "khi mà có những bàn tay sắt xuất hiện, và làm ta nhớ mãi với câu hỏi: "Chúng ta là ai mà có thể nói lịch sử nào quan trọng hơn lịch sử nào?" Nhưng vì đây là những cấu trúc có giá trị công cộng, quyết định cần phải được đưa ra."

Đó là một công việc khó khăn, nhưng phải có người làm việc đó. Những nhà bảo tồn, chúng tôi cám ơn các bạn.

Johanna Hoffman (Next American City) - Vũ Minh Nhật (dịch)