Ashui.com

Gần như mọi quốc gia trên thế giới đều đã bị xáo trộn bởi đợt suy thoái kinh tế toàn cầu năm ngoái, và đến cả thế giới kiến trúc. Khi Jacob Slevin chỉ ra trong bài báo của anh, "10 khoảnh khắc đỉnh cao của kiến trúc trong 2001-2010", kiến trúc đã tiến tới dẫn đầu thập niên vừa rồi với một động lượng cực lớn cho tới khi thị trường sụp đổ trong 2007, và ngành kiến trúc đã bị cuốn theo sức ép. Nhiều nền kinh tế trở nên ổn định dần vào cuối năm 2009 và qua cả 2010. Khoảng thời gian này đã có rất nhiều cuộc cạnh tranh về việc làm và sẽ còn diễn ra trong 5 năm tới, chỉ một phần nhỏ còn lại thì phải rất lâu nữa mới thực sự được bắt đầu. Khi giá xây dựng hạ thấp cùng với khủng hoảng, đồng thời giá dự án cũng giảm theo, những nhà hoạch định tới ngày hôm nay vẫn đang vật lộn để giành được vốn, kiểm soát giá cả và phát động/duy trì việc xây cất trước khi thị trường khởi sắc.

Sau 2 năm khó khăn vừa qua, chúng tôi thực hiện một vài chương trình nhằm định hướng cho năm 2011, bản chất công việc hết sức tích cực, tuy nhiên, có một vài đề xuất bị cắt giảm trong mức cho phép nhằm giữ giá thành ở mức tối thiểu. Trông mong vào con số và chất lượng của các công trình nhằm xúc tiến một cách căn bản vào năm 2012 và trong 5 năm tiếp theo.

1 - Cung Thể Thao dưới nước ở London của Zaha Hadid là một trong Kế Hoạch Tổng Thể của Thế Vận Hội 2012. Trung tâm có một dàn mái lượn sóng được lấy cảm hứng bởi khối hình học biến đổi từ nước, và toàn bộ thiết kế hướng tới không gian công cộng chính trong Công Viên Thế Vận Hội đặt dọc theo con kênh.

2 - Sân vận động Olympic London của Populous với sức chứa xấp xỉ 80.000 người nhằm phục vụ cho các môn thể thao, tạm thời sẽ là một trong 3 sân vận động lớn nhất tại Anh Quốc và là thành phần chính cho Olympic London 2012.

Từ rất nhiều phía, những dự án của năm tới là những dự án hoặc đã được sắp xếp để khánh thành từ trước nhưng bị trì hoãn hoặc chậm chễ và giờ đang được hoàn thiện toàn bộ, lẻ tẻ trong sự bùng nổ của Trung Đông thường xuất phát từ Abu Dhabi và Dubai; hoặc những dự án được hoàn thiện vì những hạn chót gần kề như Thế Vận Hội London 2012. Những sự kiện như World Cup 2014 tại Brazil, đằng sau nó là viễn cảnh tới những thành tựu và tầm ảnh hưởng lớn hơn. Ngoài ra, trước mắt chúng ta là Yeosu Expo 2012 tại Hàn Quốc và Milan Expo 2014, cả hai đều tràn trề hi vọng là nơi dành cho những trải nghiệm tuyệt vời về kiến trúc.

Những dự án này từ đâu? Khi bong bóng đã vỡ ở Trung Đông, chúng ta thấy càng ngày càng ít dự án được xây tại đây – phần lớn bị treo hoặc bãi bỏ - đồng thời chứng kiến những thị trường khác khởi sắc và vững mạnh. Ví dụ, Trung Quốc vẫn đang duy trì sự cường tráng, và trong năm tới chúng ta sẽ tiếp tục được chứng kiến nhiều dự án được hoàn thiện tại đây, không chỉ tại những thành phố lớn như Thượng Hải, Bắc Kinh, Hồng Công mà còn tại những thành thố ít tiếng tăm hơn như Quảng Châu, Nam Kinh, trong số những đô thị khác. Ấn Độ và Brazil cũng đang chuyển động lên phía trước. Khi tiềm lực những quốc gia BRIC đang lớn dần và trở nên cường tráng hơn, nhiều dự án sẽ được khởi công tại đó.

3 - Tháp Heron, do KPF thiết kế, với chiều cao 225m đã chính thức trở thành tòa tháp cao nhất London. Với 46 hạng mục, công trình sẽ cung cấp 40.000m2 không gian văn phòng tại trung tâm London. Nó được dự tính hoàn thành tháng 3/2011.

4 - Tháp chung cư cao cấp Strata 40 tầng ở Abu Dhabi (UAE), được thiết kế bởi Hani Rashid và Lise Anne, với chiều cao 160 m sẽ vươn lên phía chân trời của vùng Al Dana. Một bộ khung xương có khớp nối bao quanh che phủ toàn bộ những đường cong của toàn tháp nhằm trình diễn sự thay đổi ánh sáng và không khí, một hệ thống mái hắt thông minh và đầy cảm biến. Môi trường bền vững là điều được cân nhắc thận trọng như tính kinh tế của sản phẩm và quy trình sản xuất.

Hệ thống kinh tế khỏe khoắn của Brazil dẫn đến sự tăng trưởng khó tin của thị trường văn phòng, là nơi một đòi hỏi cực cao đỗng nghĩa với những giá thành lớn. Với World Cup 2014, quốc gia này sẽ đi qua một tiến trình đổi mới về cơ sở hạ tầng quan trọng; sẽ là những sân bay mới, những tiện nghi thể thao-tất nhiên, vầ rất nhiều nhu cầu khách sạn. Một số đề xuất sân vận động đã được đưa ra, và hai công trình văn hóa đã được thông báo khánh thành tại Rio De Janerio trong 2012, bảo tàng Hình Ảnh và Âm Thanh của Diller, Scofidio và Renfro, bảo tàng Tương Lai của Calatrava.

Nhìn chung, Châu Mỹ La Tinh đã trở thành một mục tiêu thú vị không chỉ cho những nhà đầu tư các nước mà còn dành cho kiến trúc sư. Rất nhiều kiến trúc sư quốc tế bao gồm Foster, Libeskind, Vinoly, Calatrava, Pelli, KPF và Diller, Scofidio và Renfro, trong số những tên tuổi khác, đang tạo nên phương pháp của họ để tìm ra một số dự án nhỏ hơn nhưng không kém phần hấp dẫn. Hai người khổng lồ, Brazil và Mexico đã giành được rất nhiều sự chú ý ban đầu, nhưng còn hơn bị ép buộc.

5 - Do SOM thiết kế, tháp Pearl River ở Quảng Châu (Trung Quốc) sẽ là một trong những tòa nhà có hiệu quả nằng lượng nhất thế giới. Với 71 chức năng và một mảnh đất 2.3 triệu m2, Pearl Tower đặt ra một biểu tượng mới về thiết kế bền vững. Công trình kết hợp những công nghệ tối tân nhất về sự bền vững và kĩ thuật, mà một thiết kế trong bản thân nó, và qua hình dạng tòa nhà, giúp sản sinh năng lượng bằng cách đẩy gió qua những tuốc bin đặt trong tòa nhà.

6 - Rạp hát Theatre de l'Archipel ở Perpignan (Pháp) được Jean Nouvel thiết kế sẽ được khánh thành trong 2011. Phương án hết sức hiện đại, và vật liệu và màu sắc được lựa chọn để phối hợp với kiến trúc vùng Catalan truyền thống.

Sự phung phí kiến trúc xảy ra trong giai đoạn bùng nổ tại Trung Đông đã tạm lắm xuống, và chúng ta không nên nghĩ tới một Burj Khalifa trong lúc này, mà còn có một vài những công trình thú vị đang nhận được chờ đợi lớn lao. Giới hạn về tài nguyên trên thực tế dường như đem lại những giải pháp đáng kể và sáng tạo hơn trên nhiều phương diện. Với những ràng buộc chặt chẽ hơn và giảm bớt tiềm năng, chúng ta nên tập trung hơn vào những ý đồ, hiệu quả, và chi tiết, thay vì quy mô, độ cao và số lượng. Việc sáng tạo tới trong bất kỳ kích cỡ, và sự khan hiếm đem lại những tài năng hết sức khéo léo.

Ngành kiến trúc đã đi chậm trong giai đoạn này, và phải mất đi rất nhiều nỗ lực và nhiệt huyết nhằm lấy lại ổn định, nhưng nhiều điều đang được nhận thấy khả quan hơn. Trong riêng thập niên vừa rồi, chúng ta đã khai thác những vật liệu mới, những công cụ chế tạo và công nghệ tin học bổ trợ cùng với rất nhiều điều đang chờ được khám phá, và tiềm năng của chúng đang được nắm bắt và triển khai triệt để. Không bị ảnh hưởng bởi khủng hoảng, sự phát triển thích hợp và kiến thức thu được về tính bền vững vẫn sẽ tiếp tục sinh sôi theo cấp số nhân. Quan trọng hơn cả, điều mà chúng đã thừa hưởng từ một những năm trước mà Jacob Slevin đề cập trong bài báo của anh là “quy mô về sự đổi mới thường cảm nhận dường như nó đã tăng tốc”, có những khái niệm mới về công nghệ, quy trình thiết kế và sáng tạo, vẫn sẽ tiếp tục định hình nghành kiến trúc và những đối tượng của nó trong những phương cách đáng mong đợi. Mong rằng sẽ được chứng kiến trong những năm tiếp theo ngày càng nhiều những dự án vĩ đại, sau khi quá trình hồi phục từ khủng hoảng mà chúng ta sẽ bỏ lại đằng sau.


7 - Bảo tàng Khoa Học MUSE được thiết kế bởi Renzo Piano, là công trình chính của khu tái phát triển 11ha thuộc địa điểm nhà máy Michelin trước đây tại Trento (Ý). Tòa nhà, một hệ thống khu vực và các khu trống, được nhấn mạnh vào việc đùa giỡn với ánh sáng và bóng tối. Dự án đặc biệt chú ý tới hiệu suất năng lượng khi nó liên quan tới vật liệu và thiết kế.

8 - Viện bảo tàng Vận tài bên sông Glasgow (Scotland) được thiết kế bởi Zaha Hadid và an tọa nơi mà dòng sông Kelvin chảy vào Clyde. Công trình là việc nhắc lại mối liên hệ động lực học và luồng nước từ thành phố tới dòng sông. Mở rộng và biến đổi phương án giúp bảo tàng ăn khớp với khung cảnh xung quanh.

9 - Với thiết kế của Foster and Partners, Khu chợ Trung Tâm Aldar thuộc Abu Dhabi (UAE) bị biến đổi và hiện đại hóa trong một khu vực sôi động với việc bán lẻ, căn hộ và khách sạn, với những sự tái cơ cấu và phù hợp với những công nghệ và ngữ cảnh truyền thống.

10 - Trạm không gian đầu tiên trên thế giới - Spaceport America - ở New Mexico (Mỹ), được thiết kế bởi Foster and Partners, đã được lên lịch để khánh thành trong năm tới. Phương án là bền vững – dựa trên chứng chỉ LEED Bạch Kim – và bị ảnh hưởng bởi xung quanh. Được tổ chức thành một dự án vừa phải và có hiệu quả cao, thận trọng cân bằng tầm ảnh hưởng và lĩnh vực công với sự riêng tư khi nó hòa nhập những không gian cho khách tham quan và phi hành gia.

Patricia Brizzio (The Huffington Post) / Đoàn Anh Tuấn (dịch)