Ashui.com

Tương phản với hình ảnh người chật như nêm trong nhiều đêm cuối tuần, phố đi bộ Nguyễn Huệ ở trung tâm Sài Gòn vắng người qua lại giữa cái nắng thiêu đốt của buổi trưa tháng 4.

Nếu tinh ý một chút, buổi trưa vắng người lại làm lộ ra một sự tương phản khác. Phần giữa dành cho người đi bộ của con đường dài khoảng 700 mét, rộng hơn 60 mét này chẳng còn thấy đâu bề mặt sạch bóng của những phiến đá hoa cương lót đường khi phố đi bộ được khánh thành tháng 4/2015. Thay vào đó, nhiều chỗ dưới chân khách bộ hành là bụi đất quyện với nước uống thừa tạo nên mảng bám trông rất bẩn.

Phố đi bộ Nguyễn Huệ dịp Tết Nguyên đán 2019. (Ảnh minh họa: Thành Hoa)

Có thể biện hộ rằng sau gần bốn năm sử dụng, bề mặt phần lát đá hoa cương cũng như các loại vật liệu khác của phố đi bộ phải xuống cấp, nên không còn sạch bóng như xưa. Không hẳn thế, đá hoa cương lâu ngày có thể không còn bóng loáng, nhưng không nhất thiết là phải bẩn. Phần dành cho người đi bộ trên vỉa hè xung quanh di tích Dinh Độc Lập cách đó không xa cũng được lát đá hoa cương nhưng không hề có những vết bẩn như thế. Vì sao như vậy?

Nếu bạn tò mò, cứ thăm khu phố này vào ban đêm sẽ có câu trả lời. Đêm đến, nhất là những đêm cuối tuần, lượng người dạo phố Nguyễn Huệ dễ cũng lên đến số ngàn. Đã thế, lại có nhiều hàng rong. Nhiều người, nhất là các bạn trẻ, sau khi ăn uống xong, để lại những “bãi chiến trường”. Bụi đất và nước thừa bỏ lại tạo nên những mảng bám như đã nói. Sáng hôm sau, con phố đi bộ đầu tiên của TPHCM trông khá nhếch nhác dù phần lớn rác đã được dọn đi.

Bẩn thì chùi rửa có sao đâu! Cũng đúng. Cơn mưa hôm trước đó đã làm phố đi bộ trông sạch hơn. Tuy nhiên, cơn mưa chỉ là sự ngẫu nhiên. Con đường rộng như vậy, muốn rửa phải dùng máy chuyên dụng, kinh phí sẽ không nhỏ. Nhưng cũng không có sự tốn kém nào trả nổi cho việc thiếu ý thức của một số người bỏ lại nước thừa và rác - đặc biệt là kẹo cao su - làm bẩn con phố đi bộ lẽ ra phải rất sạch đẹp này.

Trong một chừng mực nào đó, có thể xem bãi cỏ mênh mông trước tòa nhà Quốc hội Đức ở thủ đô Berlin cũng là một dạng “phố đi bộ”. Ở đó, bất kỳ ai - người Đức hay người nước ngoài - đều có thể đến. Ở đó, người thăm thú cũng đông không kém phố đi bộ Nguyễn Huệ. Ở đó, người ta đứng, ngồi, nằm, chơi đùa cả ngày tùy thích. Nhưng ở đó, không hề có hiện tượng làm bẩn nơi mình đến.

Thôi thì, cũng khó so sánh ý thức với người Đức. Có điều, chẳng lẽ chúng ta bó tay không làm gì được để phố đi bộ Nguyễn Huệ của mình sạch hơn?

Trước hết, các bạn trẻ Sài Gòn hãy nêu gương. Xin các bậc phụ huynh, các thầy cô hãy bỏ công căn dặn các bạn rằng có thể ăn uống, nhưng đừng xả rác ra đường. Còn bản thân các bạn, trước khi đi khỏi chỗ của mình, hãy nghĩ đến nguyên tắc hiện nay của các đoàn du lịch thám hiểm hang Sơn Đoòng, đó là khi rời đi không để lại bất kỳ thứ rác nào. Hãy bỏ rác vào thùng. Đừng làm đổ nước ra đường. Đừng vội vất đi vỏ bọc kẹo cao su mà hãy giữ nó để nhả bã. Những hành động nhỏ này đủ để giữ cho phố đi bộ Nguyễn Huệ sạch hơn khiến bạn và những người khác, kể cả khách nước ngoài, hài lòng trở lại lần sau.

Về phía những người có trách nhiệm, việc làm đầu tiên là đặt thêm thùng rác trên phố đi bộ. Nếu không thể áp dụng biện pháp chế tài để làm sạch nó, hãy nghĩ khác đi. Chẳng hạn, có thể bắt chước mô hình “trung tâm hàng rong” (hawker center) nổi tiếng của Singapore để tổ chức lại dịch vụ hàng rong quy củ và vệ sinh hơn. Chính quyền cũng đừng ôm đồm quá nhiều việc, hãy gọi thầu từ khu vực tư nhân. Nếu có cơ chế hợp lý, một dự án trọn gói gồm bán hàng và giữ gìn trật tự - vệ sinh cho phố đi bộ có thể khả thi. Vấn đề của chính quyền là biết cách kiểm soát hiệu quả.

Theo kế hoạch, đài phun nước trên phố đi bộ Nguyễn Huệ được khánh thành vào quí 2 năm nay. Chắc chắn công trình này sẽ làm phố đi bộ Nguyễn Huệ đẹp hơn. Đẹp hơn, lại càng phải giữ cho sạch hơn. Nếu điều kiện chưa cho phép rực rỡ, thì phố đi bộ - cũng là một phần bộ mặt của thành phố phương Nam này - chí ít cũng phải sạch.

Quỳnh Thư

(TBKTSG)