Ashui.com

Chủ trương bán nhà cho người thu nhập thấp: Sai từ tư duy! Có được ngôi nhà/căn hộ của riêng mình là ước mơ chính đáng của bất cứ ai, và thật là dễ chịu với cảm giác được làm chủ nơi ở của mình.

Nhưng mỗi gia đình, mỗi người lại có những điều kiện riêng, hoàn cảnh riêng nên không phải ai cũng nhất thiết phải có ngôi nhà/căn hộ (gọi chung là nhà) thuộc sở hữu của riêng mình. Nhiều người thành đạt (ví dụ đã có những bài báo viết về ông chủ võng xếp Duy Lợi - người thường xuyên có các hoạt động từ thiện) sống ở nhà thuê của người khác – có nghĩa là việc không sở hữu nhà không đồng nghĩa với khả năng tài chính của người ta.

>> Hộ nghèo ở đô thị sẽ được hỗ trợ nhà ở


Người dân sống trong những khu nhà ổ chuột ven rạch Ụ Cây (quận 8) trước đây nay có nơi ở mới tại chung cư Tân Mỹ gồm 600 căn hộ (36m2/căn) nằm ở trung tâm quận 7. Ảnh: TL

Ở nhiều nước, người có nhà riêng không được coi là đối tượng có thu nhập thấp. Người nghèo cần được nhà nước hỗ trợ như chăm sóc y tế, giáo dục, trợ cấp thất nghiệp, v.v…, dù họ có kiếm được ít tiền đến đâu đi nữa, vì họ có thể bán nhà đi và chuyển sang thuê nhà để trang trải cho các nhu cầu của cá nhân. Vậy, người có nhà riêng không phải là người thu nhập thấp hay người nghèo. Xin không bao gồm các khu vực nông thôn, vùng sâu vùng xa ở nước ta nơi đất đai không có giá trị thương mại.

Còn người thu nhập thấp, liệu họ có đủ tiền mua nhà riêng hay không? Câu trả lời chắc chắn là "không". Đã có nhiều bài báo, ý kiến bạn đọc của các báo phân tích về chuyện này nên tôi không nói lại nữa. Như thế, phương án tối ưu để giải quyết chỗ ở là đi thuê nhà. Về các dự án xây nhà để bán cho người thu nhập thấp: báo chí và bạn đọc cũng đã phân tích nhiều về giá cả xây dựng, giá thành, miễn giảm tiền thuê đất v.v…

Thứ nhất, tiền nào của nấy, giá cả xây dựng rẻ thì chất lượng xây dựng cũng phải “rẻ” theo. Chất lượng đã “rẻ” mà không xuống cấp nhanh thì thật lạ. Các khu nhà bán cho người thu nhập thấp này sẽ sớm lem nhem, xộc xệch thôi (dù có dùng “son phấn” tức vôi ve trát đậm lên đến đâu đi nữa thì cũng không cứu vãn được cái cốt), và làm mất mỹ quan thành phố.

Thứ hai, tiêu chí để xét duyệt tưởng rõ ràng mà không rõ ràng, việc phân phối do đó sẽ khó mà rành mạch được (báo chí và bạn đọc đã nhận xét rất rõ rồi, thu nhập thấp hơn mức trung bình của dân thành phố là bao nhiêu? Ai kiểm chứng, ai đảm bảo kết quả kiểm chứng là chính xác?, v.v…).

Thứ ba, vạch dự án làm nhà cho người thu nhập thấp thì chắc chắn dự án dễ được duyệt hơn là các loại hình dự án làm nhà/khu đô thị khác, lại được ưu đãi đất đai, thuế má, tiền đầu tư vào cũng không cần cao chót vót – nhà nước đang khuyến khích xoá đói giảm nghèo, nên chiêu bài này là đắc dụng. Bán nhà cho người thu nhập thấp chính là đem đến cho họ một ưu đãi về tiền sử dụng đất.

Người thu nhập thấp là khái niệm mang tính giai đoạn. Có những người chỉ có được thu nhập thấp cả đời vì năng lực yếu, thiếu may mắn, vận hội kém hay thiếu nỗ lực vươn lên. Nhưng cũng có những người trước đây có thu nhập cao, hiện nay (giai đoạn này) có thu nhập thấp và tương lai họ lại có thu nhập cao) - nếu hiện tại họ đủ tiêu chuẩn (xin nói rõ, có cả nhiều cách để tạo kịch bản bần cùng hoá nữa) và được mua nhà ưu đãi này, thì vô hình chung sẽ tạo ra sự bất công về chính sách. Vì thế, việc bán nhà cho người thu nhập thấp là bất ổn …

Thay vì bán nhà cho người thu nhập thấp, cần xây nhà và cho họ thuê để ở thực có thời hạn - thời hạn thuê có thể kéo dài, nhưng như vậy sẽ hạn chế được đến mức tối đa các tiêu cực tiềm tàng từ khâu cấp đất dự án, xây dựng, xét duyệt tiêu chuẩn, sử dụng và sở hữu (mua bán, đầu cơ)./.

Phan Vũ Diễm Hằng

[ Chuyên đề : Nhà ở xã hội ]