Ashui.com

Khi lên những thành phố cao hàng nghìn mét, du khách sẽ cảm thấy khó thở, từng bước đi đều nặng nề, ngủ không phải chuyện dễ dàng...

Tọa trên độ cao 3.640 m so với mực nước biển, thành phố La Paz nằm trong một hẻm núi lòng chảo trên vùng cao nguyên rộng lớn phía tây nam Bolivia. Đây là thủ đô hành chính cao nhất thế giới. Nhưng phần lớn dân cư còn ở một nơi cao hơn ngay phía trên - thành phố vệ tinh El Alto cao hơn 4.150 m bên rìa hẻm núi.

Vào đầu thế kỷ 20, không ai sinh sống ở El Alto. Nhưng khi đất đai ở thủ đô đắt đỏ hơn, El Alto trở thành miền đất hứa. Trong 50 năm qua, thành phố phát triển vượt khỏi tầm kiểm soát với những con phố chằng chịt, còn hệ thống cấp nước và đường ống xả thải rối rắm không còn chỗ mở rộng. Tuy nhiên, đây lại là tin vui với với những người bản địa trên núi cao, bởi họ có cơ hội thoát nghèo và hòa nhập với xã hội Bolivia.

Những biệt thự hào nhoáng dần xuất hiện ngày càng nhiều ở El Alto, hầu như căn nào cũng có 5 tầng. (Ảnh: Guardian)

Độ cao tác động đến mọi mặt trong đời sống thường ngày của những cư dân El Alto và cả La Paz. Nhìn vào kiến trúc, du khách sẽ dễ dàng thấy những căn hộ cao cấp của giới thượng lưu xây ở vùng thấp nhất của thành phố. Càng lên cao, những căn nhà bằng gạch hay đất sét càng phổ biến hơn.

Để phục vụ nhu cầu đi lại, các nhà quy hoạch đô thị cho xây dựng một hệ thống cáp treo 234 triệu USD từ 2014 để người dân đi quãng đường 500 m từ El Alto đến trung tâm La Paz, với độ cao chênh lệch 700 m. Mang tên Mi Teleferico, đây là hệ thống cáp treo đô thị dài nhất thế giới, giúp giảm chi phí xe cộ và xăng dầu cho người dân.

Ghé thăm La Paz, du khách có thể đi lên ngọn núi thiêng Cerro Cumbre để vào khu chợ phù thủy Mercado de Hechicería và nhận thấy ngay cảm giác khó thở khi đứng ở độ cao hơn 3.600 m so với mặt nước biển. Từng bước đi đều là một thách thức, chìm vào giấc ngủ cũng không còn là chuyện dễ dàng hay những điều cơ bản như ăn uống cũng khó khăn với khách phương xa. Vài người có thể mắc soroche, trong tiếng Nam Mỹ có nghĩa là say độ cao, với nhiều triệu chứng khó chịu.

Quầy bán đồ lưu niệm trong chợ "Phù thủy" ở La Paz, Bolivia. (Ảnh: That Adventurer)

"Ngay cả chuyện nấu ăn trên cao cũng không hề đơn giản", Kamilla Seidler, đầu bếp tại nhà hàng Gustu ở La Paz, cho hay. "Tình trạng thiếu oxy ảnh hưởng đến quá trình ủ bột bánh mì - chúng tôi chỉ có thể dùng bột chua chứ men không hề có tác dụng".

"Một thử thách thú vị khác tôi phát hiện ra tại La Paz là nước sôi ở 86 độ C. Điều này có nghĩa là các loại bột sẽ không hề chín kỹ, và gạo, khoai tây hay lúa mì có thể bị nấu quá phần vỏ nhưng bên trong còn sống sượng, thật không hay. Vì vậy chúng tôi phải dùng nhiều tới nồi áp suất và áp dụng kỹ thuật nấu chậm sous vide", Kamilla nói.

Dù gặp phải vô số khó khăn khi sống trên độ cao hàng nghìn mét, con người vẫn có thể thích nghi với môi trường có nồng độ khí oxy thấp. Ước tính có ít nhất 140 triệu người trên thế giới sống ở độ cao trên 2.400 m. Những đô thị trên mây có thể được tìm thấy ở ba vùng núi chính: Himalay ở châu Á, Andes ở Nam Mỹ và cao nguyên Ethiopia tại châu Phi.

Ít loài thực vật có thể phát triển trong điều kiện nhiệt độ thấp và thiếu độ ẩm trên vùng núi cao, song cuộc sống của người dân lại sung túc nhờ khoáng sản, cho phép họ nhập khẩu hầu hết thực phẩm. Bolivia là quốc gia có nhiều thành phố mỏ trên cao, gồm Potosí (4.090 mét) và Oruro (3.709 mét), nơi những người khai thác núi bạc thường nhai lá coca để thanh lọc phổi. Bên kia biên giới là Peru, nơi có hai thành phố Juliaca và Puno ở độ cao hơn 3.800 mét, với nền kinh tế dựa vào khai thác mỏ.

Bảo Ngọc

(VnExpress /Theo Guardian)