Ashui.com

Lưu vực Ánh sáng từng là căn cứ tàu ngầm Bordeaux, một trong những tổ hợp Bức tường Đại Tây Dương của phát xít Đức. Năm 1999, Lưu vực Ánh sáng được hình thành và mở cửa bằng một chương trình nghệ thuật sáng tạo đa ngành với triển lãm ảnh, sự kiện âm nhạc, sân khấu, mang đến trải nghiệm âm thanh và hình ảnh chất lượng cao được thiết kế dành riêng cho các nghệ sĩ vĩ đại của lịch sử nghệ thuật và sáng tạo đương đại.

Những ngày này, nếu có cơ may bước vào bên trong căn cứ tàu ngầm Bordeaux do phát xít Đức xây dựng trong Chiến tranh thế giới thứ hai, người ta sẽ hoàn toàn bất ngờ, sửng sốt, kinh ngạc và có cả chút run rẩy, xúc động khi lạc vào một cảnh giới khác.

Hóa thân cùng Lưu vực Ánh sáng

Hiện trạng bên ngoài Les Bassins des Lumières gần như được giữ nguyên.

Tổ hợp của kiến trúc, hội họa, chiếu sáng trên các bức tường boong-ke đang cộng hưởng với những thay đổi, xao động, lan tỏa của mặt nước, bóng đổ và âm nhạc.  Cái thực đến gần nhất với hư ảo, từ hình ảnh đến ảo ảnh, trực quan vuột qua trực giác để cơ may tri giác điều gì đó khó nắm bắt hơn.

Có thể sẽ không còn là ảo giác ngay cả khi du khách bất chợt nhìn thấy, nhận ra bên cạnh mình là trùm Hitler; những hải binh Đức, Ý, những người thợ khổ sai Tây Ban Nha hay hạ sĩ quan Heinz Stahlschmidt… Đâu chỉ thoáng hiện hồn, trong nghệ thuật sáng tạo, họ đồng hiện như một chất liệu hoang ảo kỳ lạ.

Bên trong Les Bassins des Lumières, những dấu tích cũ (vết bom đạn) vẫn giữ nguyên.

Trên những tường boong-ke lạnh lùng, chết chóc, những ụ tàu ẩm ướt, ngập nước, chợt hiện ra những khung toan đa giác, đa chiều, khổng lồ. Mượn công nghệ kỹ thuật số, ánh sáng thực ảo chợt tái hiện, mô tả, kiến tạo rồi chậm rãi, từng bước khải thị một thiên đường nghệ thuật. Hầm sâu của tử thần chợt hóa thành một bệ đài, lâu đài vinh danh cái đẹp, đời sống vĩnh hằng. Chiến tranh thoắt giấu mặt, lẩn trốn để hòa bình hiển hiện. Cái ác, hận thù nhường chỗ cho tình yêu thiện mỹ.

Người lính Đức thay đổi lịch sử Bordeaux

Sau 77 năm phát xít sụp đổ, chân dung Heinz Stahlschmidt, một người lính phát xít Đức vẫn được Bordeaux và nước Pháp lưu giữ với tình cảm yêu mến và kính trọng hơn. Tháng 8.1944, Heinz Stahlschmidt đã bất tuân lệnh phá hủy toàn bộ căn cứ tàu ngầm cùng những hạ tầng, di sản quan trọng nhất của Bordeaux.

Dù bị đẩy vào guồng máy hủy diệt nhân loại nhưng người lính chiến Heinz Stahlschmidt vẫn còn giữ được mầm nhân tính mong manh, hiếm hoi. Không tội ác nào có thể triệt bỏ, không một bi kịch nào có thể vùi lấp mầm sống đó. Như bao người Đức khác, chắc chắn Heinz Stahlschmidt cũng yêu thương con người, khát khao hòa bình.

Tác phẩm “Tu viện San Giorgio Maggiore, Venice” - Claude Monet vẽ 1908.

Hơn nửa thế kỷ sau, khi được hỏi về hành động anh hùng của mình, vị cứu tinh thành Bordeaux từng nói: “Tôi hành động không chỉ để cứu bản thân. Việc làm đó cũng là tình cảm của tôi đối với nước Pháp, với người con gái Pháp tôi yêu”. Nếu ngày đó, Heinz Stahlschmidt nhắm mắt, mù quáng tuân lệnh chỉ huy thì Bordeaux xinh đẹp, từng tồn sinh rạng rỡ mấy nghìn năm sẽ biến dạng, tan vỡ, sụp đổ và khoảng 3.000 thân xác người sẽ bị nổ tung, xé nát và mãi mãi vùi chôn trong địa ngục.

Tác phẩm “Recoding Entropia”- Ghi chép vũ trụ ảo.

Và lúc này, “Recoding Entropia”- Ghi chép vũ trụ ảo, không còn là một trải nghiệm nghe nhìn khiến chúng ta đắm chìm trong cõi hư vô, không thể thăm dò, những chân trời vô định không thể khám phá.

Sau những giả định về những biến động dữ dội của sự tàn hủy, “Recoding Entropia” chỉ còn là những hiện thực ghê rợn, thiếu vắng sự sống của ngày tận thế. Như biết bao bi kịch cuồng loạn trong lịch sử, phải chăng thảm họa chiến tranh đã mượn Francois Vautier tái hiện, mô phỏng “Recoding Entropia” và viết ra một ngụ ngôn mới về những chu kỳ sinh- diệt- tái tạo nghiệt ngã của vũ trụ thực-ảo?

Tác phẩm “Kênh Lớn” của Giovanni Antonio Canal.

Tương phản với “Recoding Entropia” là “Cell Immersion”- Tiềm ẩn tế bào?

May mắn thay, khi bất tuân lệnh tàn hủy Bordeaux, dường như chính Heinz Stahlschmidt đã khơi gợi nguồn cảm hứng cho Terence Saulnier và Renaud Pourpre sáng tạo nên “Cell Immersion”, một thế giới màu sắc lung linh, đa dạng và lạ thường. Đi xuyên qua hành trình nghệ thuật và khoa học, hương hồn Heinz Stahlschmidt đã giúp “Cell Immersion” và hậu sinh hôm nay có thêm một cơ hội đi sâu, khám phá chính thể xác, linh hồn và những phần tiềm ẩn trong mỗi Con Người - một thế giới vi mô còn quá nhiều bí ẩn mà ít người biết đến hay chiêm nghiệm.

Lưu vực Ánh sáng - từng là căn cứ tàu ngầm Bordeaux - rộng 45.000m2, được xây dựng với 600.000m3 bê tông, tường bê tông chống bom dày 5,6m, mái chống bom cao 9m; 15 tàu ngầm lớn có thể neo đậu tại đây để thực hiện các nhiệm vụ tấn công ở Đại Tây Dương, gần các bờ biển Mỹ và có nhiệm vụ tiếp tế cho Ấn Độ Dương. Trong 19 tháng xây dựng, có sự tham gia của 6.500 công nhân - tình nguyện viên, công nhân hợp đồng hoặc lao động cưỡng bức.

Đăng Lâm - Xuân Bình

(Người Đô Thị)