Điều cần thiết trong công tác trùng tu nhà cổ là phải hiểu về từng chi tiết trong tổng thể kiến trúc ngôi nhà. Chẳng hạn phần chạm khắc trong ngôi nhà cổ thể hiện tiếng nói của tổ tiên. Mỗi họa tiết, hoa văn, hình khối đều có tiếng nói riêng… Để làm tốt công tác này rất cần cái tâm và cái tài của người làm công tác bảo tồn trên cơ sở tôn trọng giá trị lịch sử, văn hóa.
Tôi đứng rất lâu trước tấm biển treo ở vị trí bắt mắt của ngôi nhà cổ ở thôn Tây Giai, xã Vĩnh Tiến, huyện Vĩnh Lộc, Thanh Hoá. Đó là bảng hiệu công nhận đây là một trong sáu ngôi nhà cổ ở nước ta được Tổ chức Di sản châu Á - Thái Bình Dương bảo tồn. Cụ thể là nhà cổ ở: Đình Bảng (Bắc Ninh); Hội An (Quảng Nam); Biên Hòa (Đồng Nai); Xuân Hồng (Nam Định); Đông Hòa Hiệp (An Giang) và Vĩnh Tiến (Thanh Hóa).
Tham quan ngôi nhà, phần nào cho khách cách nhìn nhận về bảo tồn di sản, một vấn đề gần đây dư luận đặc biệt quan tâm.
Cao Hồng