Ashui.com

Tôi có lúc chia sẻ với người Hà Nội khi loay hoay với công việc bảo tồn khu phố cổ mà xao lãng việc khác. Nhưng tôi vẫn thấy bất an với cái cách quản lý sử dụng hệ thống biệt thự ở rải rác trên các tuyến phố quận Ba Đình, Hoàn Kiếm, Hai Bà Trưng, Tây Hồ, Đống Đa… 

Phải nói rằng hệ thống biệt thự ở Hà Nội là khá phong phú, mỗi ngôi nhà là một công trình kiến trúc mang tính nghệ thuật. Mỗi ngôi biệt thự là một không gian lý tưởng với kiến trúc đẹp hài hòa với vườn cây cổ thụ…  

(ảnh: KTS. Trần Quốc Bảo /Ashui.com) 

Đi trên đường phố Hà Nội hôm nay, đôi khi ta bỗng ngỡ ngàng khi bắt gặp vẻ đẹp của những ngôi biệt thự cũ. Trên nhiều tuyến phố thấp thoáng những ngôi biệt thự cổ có tường rào bao quanh, có sân vườn thơ mộng… Đó là một vẻ đẹp kiến trúc và vẻ đẹp không gian thuộc về quá khứ. Gần nghìn kiến trúc cũ tuyệt đẹp như vậy cần đuợc xem là một phần di sản của Hà Nội cần được giữ gìn. 

Khỏi phải nói đến trình độ kiến trúc xây dựng của các KTS người Pháp. Mỗi không gian biệt thự ở Hà Nội hình như mang một triết lý riêng. Chả thế mà mỗi ngôi nhà dẫu mang dáng vẻ khá giống nhau nhưng cách bố cục các khối kiến trúc khác nhau, hướng phong thủy khác nhau tạo cảm giác không nhàm chán. 

Trong mỗi kiến trúc biệt thự cũ, trình độ của người KTS đạt đến độ tuyệt vời nhất khi tạo ra đường nét thẩm mỹ. Đặc biệt là bố cục các khối kiến trúc với trụ móng, tường gạch dày cho cảm giác kiên cố, tất cả đều thấp tầng mái ngói và tuyệt vời nhất là hướng lấy gió trong các ngôi nhà… Có những ngôi biệt thự khi bước vào ta cảm thấy mùa Hè mát mẻ hơn dù không dùng đến điều hòa không khí. Và mùa Đông thì bên trong ngôi nhà luôn ấm áp. Đó là nghệ thuật tạo cửa và cũng là cách lấy gió trong ngôi nhà… 

***

Đáng tiếc là qua thời gian, quỹ nhà biệt thự - tinh hoa kiến trúc của thành phố - đang hao mòn. Nhiều ngôi biệt thự biến thành chung cư hoặc bị chia bán, cải tạo tùy tiện. Nuối tiếc trước khối tài sản vô giá của quá khứ, nhiều đại biểu HĐND thành phố đã lên tiếng gay gắt chỉ trích trách nhiệm quản lý của chính quyền. Hệ thống nhà biệt thự đang đứng trước nguy cơ ít dần và ngày càng có nhiều ngôi biệt thự “biến mất” nhường đất cho các tòa cao ốc, khách sạn…

"Cơ quan quản lý nhà quản lý không tốt… Một biệt thự không như mớ rau mà khi phá chúng ta không biết, ở đây có sự dối trá của cơ quan quản lý" - ông Nguyễn Hoài Nam, Trưởng ban pháp chế HĐND thành phố Hà Nội có lần bức xúc.

Thực trạng biệt thự ở Hà Nội như là không có bàn tay quản lý, mặc dù từ năm 2013, thành phố đã ban hành Quyết định 52 về Quy chế quản lý bảo vệ biệt thự. Trong không gian các biệt thự, nhiều công trình “ngoại lai” mọc lên phá vỡ cảnh quan không gian kiến trúc cũ vốn hài hòa, hoàn chỉnh…

Ứng xử với hệ thống biệt thự, xin đừng coi đó là những ngôi nhà ở thông thường. Nó kết tụ tinh hoa kiến trúc, cảnh quan và triết lý của sự hòa hợp kiến trúc Đông - Tây, để lại cho Hà Nội nghìn năm khối di sản kiến trúc đẹp và quý. 

Không đâu có hệ thống biệt thự đẹp như Hà Nội. TP.HCM không thể nào có được những không gian cổ kính thơ mộng như vậy và khác với hệ thống nhà vườn Huế, biệt thự cũ Hà Nội trong các khu phố cũ là một phần di sản thành phố. Nó làm cho Hà Nội hấp dẫn thâm trầm hơn qua thời gian. Hãy giao trách nhiệm quản lý bảo tồn di sản quý giá bằng một cơ chế riêng, khi chưa quá muộn… 

Tân Linh
(Thể thao & Văn hóa)