Ashui.com

Với tốc độ tăng trưởng ấn tượng trung bình trên 6% hàng năm thời gian qua, thế giới biết đến Việt Nam như một quốc gia vừa đạt tốc độ tăng trưởng cao, vừa đạt thành tích giảm nghèo nhanh chóng gần hai thập kỷ qua. 

Tuy nhiên, cùng với sự phát triển ấn tượng về kinh tế là tốc độ tăng cao của nhu cầu sử dụng năng lượng phục vụ sản xuất và tiêu dùng. Theo Viện Nghiên cứu năng lượng (Bộ Công Thương), nhu cầu năng lượng tăng trung bình 15% và dự báo sẽ đạt tốc độ tăng trung bình 18% giai đoạn 2010 - 2030, với sự phụ thuộc ngày càng lớn hơn vào nguồn tài nguyên không tái tạo là than (42%) và dầu - khí (23%) để sản xuất điện năng phục vụ nhu cầu phát triển kinh tế. Và, nếu vẫn dựa vào tài nguyên không tái tạo thì từ một nước xuất khẩu các tài nguyên hoá thạch dạng rắn và lỏng như hiện nay, Việt Nam sẽ trở thành nước nhập khẩu than, dầu và khí đốt chỉ trong vài thập kỉ tới.

(Ảnh minh họa) 

Bên cạnh những tác động tích cực, quá trình hội nhập kinh tế quốc tế cũng kèm theo những thách thức đáng kể đối với phát triển bền vững của Việt Nam, đặc biệt là hướng tới xây dựng các đô thị phát triển bền vững - Đô thị xanh. 

Ngay tại Diễn đàn quy hoạch và phát triển đô thị Việt Nam hướng tới tăng trưởng xanh và ứng phó với BĐKH, các nhà quản lý đô thị cũng chỉ ra rằng, tăng trưởng xanh và ứng phó với BĐKH cần được xem là mục tiêu ưu tiên trong giai đoạn tới, góp phần thực hiện toàn diện định hướng giảm nghèo, bảo vệ tài nguyên thiên nhiên, nâng cao năng lực để giảm phát thải, đóng góp thiết thực vào những nỗ lực của cộng đồng quốc tế để giảm nhẹ tác động của BĐKH.

Để thực hiện những ưu tiên này, các nhà hoạch định, nhà quản lý cần hướng cải thiện khả năng tiếp cận các dịch vụ đô thị; có giải pháp tiếp cận nguồn tài chính tư nhân và khuyến khích khu vực tư nhân cung cấp các dịch vụ hạ tầng; chú trọng giảm nghèo và tăng trưởng bao trùm. Tăng cường khả năng tiếp cận nhà ở phù hợp với điều kiện thu nhập và tăng cường khả năng tiếp cận tài chính về nhà ở; bảo vệ môi trường và ứng phó hiệu quả với BĐKH.

Thực tế cũng cho thấy, ngay trong quá trình hình thành các đô thị mới, xây dựng các cao ốc mới, việc đặt ra các tiêu chuẩn, quy chuẩn trong sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả, ít gây ô nhiễm môi trường nhất là hết sức cần thiết. Bởi lẽ, nếu không có chính sách phù hợp theo hướng lựa chọn nhập khẩu công nghệ sạch, công nghệ sử dụng ít năng lượng thì Việt Nam sẽ có nguy cơ trở thành nơi tiếp nhận công nghệ sử dụng nhiều năng lượng, công nghệ “bẩn” mà các nước khác không còn hoặc cấm sử dụng tại nước họ. Ngoài ra, do sự thay đổi về thói quen tiêu dùng và những quy định ngày càng khắt khe hơn đối với các sản phẩm nhập khẩu từ các nước trên thế giới khiến cho hàng hoá Việt Nam có thể gặp trở ngại khi xuất khẩu sang các nước phát triển, nơi có các quy định được đặt ra hết sức ngặt nghèo về mức tiêu thụ năng lượng trên một đơn vị sản phẩm, mức thải các bon đối với một đơn vị sản phẩm xuất khẩu tại nước sở tại…

Rõ ràng, hướng tới xây dựng các đô thị xanh, phát triển các bon thấp sẽ là một xu thế tất yếu trên thế giới trong bối cảnh nguồn năng lượng truyền thống có thể khai thác dựa vào nguồn nhiên liệu hoá thạch sẽ ngày một cạn kiệt, với giá cả biến động thất thường. Đối với Việt Nam, để xây dựng một nền kinh tế xanh, trước hết cần xây dựng “ý thức xanh” trong cộng đồng, tiêu dùng các sản phẩm xanh, cần phát triển các nguồn năng lượng tái tạo và ít ô nhiễm để bổ sung nguồn năng lượng truyền thống hiện đang khai thác. 

Ngọc Lý 
(Báo Xây dựng)