Ashui.com

Trên nóc tháp cổ ở Krakowskie Przedmiescie, chúng tôi không khỏi thốt lên “Đẹp quá!” khi nhìn thấy sân vận động quốc gia Ba Lan hiện ra như một vương miện tráng lệ giữa thành Warsaw.

Chiếc “vương miện” có hai màu trên quốc kỳ Ba Lan đỏ - trắng hiện đại bậc nhất châu Âu này hẳn không phải là biểu tượng quyền uy cho Stanisław August Poniatowski, vị vua vĩ đại cuối cùng của Liên minh công quốc Ba Lan và Litva năm xưa (cuối thế kỷ 17), mà là của hàng triệu tín đồ túc cầu giáo Ba Lan hôm nay. Ngày 8/6 cả thế giới sẽ chăm chú theo dõi lễ khai mạc Euro 2012 diễn ra bên trong “vương miện” này.

Đây không phải là một sân bóng thông thường mà thật sự là một “chứng nhân lịch sử” với bao hỉ nộ ái ố từ xưa đến nay trong dư luận. Trong buổi chiều mùa hè ánh nắng mặt trời xuống rất muộn ở Warsaw, tôi ghé thăm “vương miện” với nhiều suy ngẫm về sự đổi thay của dòng thời gian. Trên mảnh đất rộng khoảng 25ha bên bờ phía đông của Vistula trong quận Praga Poludnie, sân vận động quốc gia ẩn chứa một quá trình lịch sử có một không hai.

Đầu tiên, nó là sân vận động Mười Năm vốn được xây dựng từ những đống xà bần đổ nát của cuộc cách mạng Warsaw và được khánh thành năm 1955. Một thời gian dài, sân này là nơi tổ chức các trận đấu bóng đá, điền kinh và đua xe đạp. Năm 1983, nơi đây được chọn làm địa điểm để đức giáo hoàng thời ấy là John Paul II gặp gỡ 100.000 giáo dân. Đó là sự kiện quốc tế cuối cùng được tổ chức trước khi nơi này bắt đầu xuống cấp trầm trọng.

(Ảnh: TR.N.)

Từ năm 1989, một khu chợ trời mọc lên tại sân Mười Năm và chóng vánh được mệnh danh là chợ trời lớn nhất châu Âu - nơi làm ăn sinh sống và buôn bán trực tiếp hoặc luân chuyển của cả trăm ngàn người dân địa phương cũng như rất nhiều sắc dân nhập cư khác, trong đó có một bộ phận không nhỏ là người Việt. “Khi đó chợ trời Mười Năm hầu như là nơi sinh nhai của cả cộng đồng người Việt. Ai mua sắm cũng ra đây. Ai giàu lên cũng nhờ kinh doanh ở đây. Người Việt mua và bán đủ mặt hàng ở đây, từ quần áo, giày dép đến vải vóc và các nhu yếu phẩm rẻ tiền...” - chị Thái Linh, một người Việt sống ở Warsaw hơn 22 năm qua, cho biết. Vào thời điểm cực thịnh, người Việt có hơn cả ngàn quầy hàng ở chợ.

Đến năm 2008, chính quyền Ba Lan quyết định dẹp chợ trời Mười Năm để xây dựng sân vận động quốc gia phục vụ Euro 2012. Chợ trời dần bị thu hẹp để giải phóng mặt bằng cho việc xây dựng sân mới. Tháng 7/2010, chợ chính thức đóng cửa. Mặc dù đã chuẩn bị tinh thần nhưng sự kiện này vẫn là cú sốc đối với bà con cộng đồng người Việt bám trụ buôn bán ở nơi này. “Rất may giờ đây họ đã chuyển sang nơi kinh doanh mới tại chợ Marywilska ở phía đông bắc thủ đô hay trung tâm thương mại ở vùng Wólka Kosowska... Người Việt vốn bản tính chịu khó mưu sinh và chăm chỉ nên họ đã dần khôi phục công việc buôn bán của mình” - chị Thái Linh nói.

Chúng tôi băng ngang qua một trại gỗ lợp mái tôn có nhiều quầy hàng trống không bên ngoài sân vận động quốc gia, đây chính là “tàn tích” còn sót lại của khu chợ trời nổi tiếng ngày trước mà giờ đây đang phải dọn dẹp để đón chào ngày hội Euro đang tới gần. Nó cần phải được dọn dẹp như lau một vết ố nơi “vương miện” trị giá hơn 560 triệu euro này. Kinh phí xây dựng sân vẫn đang là đầu đề bàn tán trái chiều trong dư luận Ba Lan. Có người như cô Anna Sedek, một nhân viên văn phòng ở Warsaw, nói với tôi: “Nó quá đắt và hoang phí. Số ngân sách đó cần phục vụ nhiều lĩnh vực khác cần thiết hơn cho xã hội Ba Lan”.

“Vương miện” cũng gây lời ra tiếng vào khi khánh thành trễ hơn nửa năm so với dự tính (tháng 1/2012) do gặp nhiều trục trặc trong xây dựng, chủ yếu do phải hoàn thiện các biện pháp an ninh và cứu hỏa. Cũng may là giờ đây thị trưởng thành phố Warsaw Hanna Gronkiewicz-Waltz cho biết các vấn đề đã được giải quyết, nhất là khâu đảm bảo an toàn cho sân vận động. Chị Thái Linh cho biết sân đã mở cửa cho người dân tham quan miễn phí để thêm tự hào về một công trình quốc gia phục vụ Euro 2012.

Adam Olkowicz, trưởng ban tổ chức Euro của Ba Lan, bày tỏ: “Tôi hi vọng các cầu thủ Ba Lan sẽ thi đấu với khả năng tốt nhất của họ (trên sân vận động quốc gia) với sự ủng hộ của hàng chục ngàn cổ động viên nhà”. Chủ tịch Liên đoàn Bóng đá Ba Lan, cựu danh thủ Grzegorz Lato, cũng hoan hỉ với lịch tổ chức hai trận vòng bảng, một trận tứ kết và một bán kết ở “vương miện” Warsaw: “Tôi thật sự hạnh phúc khi các đội tuyển châu Âu sẽ đến tranh tài tại sân vận động này”.

Trung Nghĩa (từ Warsaw)