Ashui.com

Sau khi UBND TP Hà Nội giao Sở Tài nguyên & Môi trường (TN&MT) lập hồ sơ thu hồi hàng vạn hec-ta đất của 10 doanh nghiệp (DN) do vi phạm luật đất đai, ông Vũ Văn Hậu - Giám đốc Sở TN&MT Hà Nội khẳng định không e ngại quyền lợi chủ đầu tư, và sẽ làm đúng quy định của pháp luật. Giới chuyên gia, hoạch định chính sách đều gật gù trước “quả đấm thép” này, nhưng vẫn băn khoăn liên quan tới quyền lợi của người mua, những khách hàng đã góp vốn tham gia trong các dự án đó.

Cơ chế quản lý thiếu đồng bộ

Theo ông Vũ Văn Hậu, hồ sơ thu hồi đất của 8 đơn vị đã trình và được UBND TP đồng ý chủ trương và “chắc chắn trong tháng 7 chúng tôi sẽ ra quyết định thu hồi đất 8 dự án này”. Thậm chí, ông Hậu còn thẳng thừng cho biết sẽ không có ngoại lệ cho các dự án lớn với bất cứ lý do gì. Trả lời báo chí về quá trình thực thi quyết sách này, người đứng đầu Sở TN&MT Hà Nội thừa nhận tồn tại nhiều khó khăn bất cập. Theo đó, thời gian vừa qua Sở đã kiểm tra, rà soát các dự án trên các tuyến đường Phạm Hùng, Lê Văn Lương, Trần Duy Hưng, Hoàng Quốc Việt… và đã có báo cáo Ban cán sự xem xét. Việc xử lý các DN vi phạm trong quản lý, sử dụng đất đai đang được khẩn trương triển khai. Tuy nhiên, cái khó trong triển khai xử lý, thu hồi đất bỏ hoang, cho thuê trái phép, vi phạm pháp luật đó là sự phối hợp, hợp tác của chủ đầu tư, cơ quan chủ quản. Thứ hai là quy định về trình tự, thủ tục thu hồi đất vi phạm của cơ quan quản lý cấp cao nhất vẫn chưa có. Luật Đất đai đã có quy định chung nhưng thiếu thông tư hướng dẫn cụ thể. Hiện mới chỉ có Quyết định 59 của TP Hà Nội về vấn đề này.

Mổ xẻ về những khó khăn trong quá trình triển khai thực hiện thu hồi, xử lý các dự án sai phạm về đất đai, ông Nguyễn Hữu Nghĩa - Phó giám đốc Sở TN&MT Hà Nội chia sẻ: Sự phối hợp đồng bộ giữa các cấp, ngành để xử lý vi phạm của các dự án, DN còn hạn chế. Ví dụ khi cần xác định nguyên nhân một dự án chậm triển khai thì rất cần phối hợp của nhiều sở ngành khác để làm rõ nguyên nhân như năng lực tài chính của chủ đầu tư, khả năng đầu tư, quy hoạch, bồi thường giải phóng mặt bằng. Ngoài ra còn liên quan trách nhiệm quản lý lãnh thổ của chính quyền các quận, huyện, phường xã, phải được gắn với nhau. Thực tế trách nhiệm nhiều khi chưa rõ nên có tình trạng thông tin để xử lý nhiều khi phải lấy từ dư luận, báo chí, từ kiến nghị của cử tri, từ các đợt kiểm tra định kỳ của sở chứ nếu từ sự chủ động của địa phương báo cáo lên thì rất ít. Những khó khăn nêu trên đã bộc lộ sự phối hợp quản lý về địa chính giữa các cơ quan sở tại và quản lý hữu quan rất chồng chéo và bất hợp lý. Chỉ đến khi xảy ra “sự vụ” thì cả hệ thống lại loay hoay từ việc tìm kiếm, xác minh, kiểm tra thông tin rồi mới xem xét ra hình thức xử lý. Sự lúng túng đó còn chứng minh cho tình trạng cơ chế quản lý điều hành kiểu này từ trước tới nay thường gây “khó khăn” cho các DN, chủ đầu tư với quy trình xin phép, cấp phép, thẩm định, quy hoạch...

Cứ đúng quy định mà thực hiện

Đây là tuyên bố của Giám đốc Sở TN&MT Hà Nội về kiên quyết thu hồi những công trình không phù hợp quy hoạch mới được thông qua. Theo ông Hậu thì “TP sẽ không e ngại quyền lợi chủ đầu tư” và sẽ không có chuyện đánh trống bỏ dùi. Thực tế từ 2008 đến nay, các trường hợp vi phạm trong quản lý, sử dụng đất đã trình UBND TP phê duyệt thì đều đã thực hiện đến cùng.

Lần này, Hà Nội tỏ ra gấp gáp và thiết quân luật với những dự án không phù hợp với Quy hoạch chung Thủ đô cũng như sai phạm về sử dụng đất đai. Về lý thuyết, theo nhiều chuyên gia trong ngành quy hoạch, việc này là cần thiết, đặc biệt đặt trong sự hài hòa chung của quy hoạch chung đã được phê duyệt. Bên cạnh đó, những chủ đầu tư thiếu năng lực, không đủ khả năng tiếp tục đưa dự án tới đích do nhiều lý do (chủ yếu là về vốn) cũng cần được thanh lọc để tối ưu hóa mục đích sử dụng đất của TP. Không chỉ có vậy, các chủ đầu tư vẫn đang “ngâm đất” sau khi được duyệt dự án vì nhiều lý do cũng cần bàn tay thiết chế của cơ quan quản lý hữu quan để tránh lãng phí đất công. Về phần mình, các DN - chủ đầu tư đương nhiên sẽ phải nghiến răng chấp nhận. Đặc biệt là các DN chuyên đi chạy dự án và “bán cái”. Những chủ đầu tư có năng lực nhưng hạn chế về vốn sẽ coi đây là lối thoát cực chẳng đã vì không còn sự lựa chọn nào khác với phương châm “thà đau một lần rồi khỏi hẳn bệnh”.

Việc rà soát, xử lý các dự án sai phạm, chưa phù hợp quy hoạch chung rất cần làm ngay và triệt để. Nhưng đối với những khách hàng, nhà đầu tư đã trót góp vốn, mua dự án thì quyền lợi của họ ra sao? Ai sẽ bảo vệ? Hầu hết những “nạn nhân” bất đắc dĩ này đều chung một quan điểm: Cơ quan chức năng cần ra chế tài cụ thể để chủ đầu tư dự án có trách nhiệm đúng và đủ với khách hàng. Không thể để xảy ra tình trạng DN vin vào lý do “vì chính sách” (được coi là bất khả kháng) để quay lưng, phủi tay với khách hàng - những người đã chung lưng góp vốn cùng chủ đầu tư.

Nguyễn Cảnh