Ashui.com

Một sự phối hợp hoàn hảo giữa câu chuyện lịch sử văn hoá cổ xưa và kỹ thuật trình diễn sắp đặt hiện đại trong không gian được bố cục chặt chẽ, đem lại một điểm đến thú vị với những khám phá độc đáo về con đường tơ lụa trên biển từ Á sang Âu, thông qua những hiện vật và câu chuyện được trưng bày tại bảo tàng trải nghiệm Hàng hải và hải dương học ở đảo quốc Sư Tử.

Không gian của tám vùng văn hoá được bố cục như một sắp đặt đương đại.

Toàn đất nước Singapore có trên 10 bảo tàng với những đặc trưng khác nhau, và ngoài câu chuyện chuyên đề giới thiệu với công chúng các hiện vật sưu tầm, mỗi bảo tàng còn mang phong cách khác biệt, từ kiến trúc, đến bài trí nội thất, và đặc biệt là sự ứng dụng của kỹ thuật trình diễn sắp đặt mang đầy hơi thở của nghệ thuật đương đại vào không gian trưng bày hiện vật, đem lại cho người xem những góc nhìn, những cảm nhận thú vị về các chủ đề triển lãm ở bảo tàng. Và bảo tàng trải nghiệm Hàng hải và hải dương học là một tiêu biểu trong số đó.

Nếu những điểm đến bảo tàng quen thuộc ở Singapore như bảo tàng Văn minh châu Á, bảo tàng Lịch sử Singapore, bảo tàng Mỹ thuật… gắn liền với lịch sử và sự phát triển của đất nước Singapore với các toà nhà trưng bày đều là kiến trúc cổ mang phong cách thuộc địa, cùng những hiện vật sưu tầm độc đáo, thì bảo tàng trải nghiệm Hàng hải và hải dương học ra đời muộn nhất (ngày 15/10/2011), nhưng đây là bảo tàng đầu tiên ở Singapore và khu vực Đông Nam Á giới thiệu về lịch sử ngành hàng hải châu Á, thông qua hành trình của con đường tơ lụa trên biển trải dài suốt quá trình lịch sử từ thế kỷ 9 đến thế kỷ 19.

 
Kết cấu vòm là điểm nhấn trong kiến trúc bảo tàng / Nét đặc trưng của các vùng văn hoá được giới thiệu ở bảo tàng.

Sự phối hợp nét hiện đại trong thiết kế và trưng bày ở không gian nội thất bảo tàng.

Kiến trúc của bảo tàng giống dáng hình một con thuyền đang neo đậu nơi bến tàu, nhiều khách du lịch hay ví von nhìn từ xa bảo tàng mang hình con sâu, với sắc đỏ làm chủ đạo, tạo nên một điểm nhấn nổi bật ngay lối vào khu resort cao cấp của Sentosa, toạ lạc sát với mép biển, phần nền phía xa là các khách sạn hạng sang Michael, Festive, Crockfords, Hard Rock… như tôn thêm vẻ đẹp kiến trúc bề ngoài hình vòm của bảo tàng. Kiến trúc của bảo tàng được thiết kế bởi Ralph Appelbaum. Trong giới thiết kế bảo tàng đương đại của thế giới thì đây là một thương hiệu hàng đầu, mỗi khi Ralph Appelbaum đóng dấu ấn vào bất kỳ một công trình nào liên quan đến bảo tàng, điều đó khẳng định kiến trúc ấy sẽ trở thành một tác phẩm nghệ thuật.

Hành trình tham quan bảo tàng là chuyến ngược dòng lịch sử theo chân những con tàu khám phá biển khơi từ châu Á đến vùng Trung Đông. Chỉ cần bước qua khu vực soát vé, cả một không gian dưới mái vòm mở ra, án ngữ ngay chính giữa bảo tàng là mô hình phục dựng khổng lồ của con tàu Bao Chuan mà nhà thám hiểm – đô đốc Trịnh Hoà ở thời nhà Minh của Trung Hoa đã dùng để làm những chuyến hải hành từ châu Á đến các nước châu Âu và vùng Trung Đông. Với hình dáng con tàu được thể hiện dưới dạng mặt cắt, để lộ các khoang chứa hàng hoá, đưa người xem có một cái nhìn tổng quát về cuộc sống của những chuyến hải trình ngoại giao, buôn bán mà ngày xưa đô đốc Trịnh Hoà đã thực hiện.

Mô hình mặt cắt khoang chứa hàng của con tàu Bao Chuan 

Màn hình lớn trên chiếc thuyền Bao Chuan miêu tả hành trình con đường tơ lụa trên biển của đô đốc Trịnh Hoà.

Hải trình của con tàu Bao Chuan qua 8 vùng văn hoá như Trung Quốc, Ấn Độ, Iran, Kenya, Việt Nam, Thái Lan… với các cảng thị ở mỗi điểm dừng như Quanzhou, Quy Nhơn, Malacca, Muscat, Malindi… nơi người xem có thể cảm nhận rõ những biến chuyển văn hoá của con đường tơ lụa trên biển thông qua các mặt hàng trao đổi được trình bày, giúp người xem hiểu thêm về thương mại hàng hải cũng như con người, vùng đất mà các chuyến hải hành ngày xưa con tàu Bao Chuan đi qua. Văn hoá nghệ thuật rối nước của Việt Nam cũng được chọn giới thiệu trong không gian sắp đặt này.

Điểm nhấn gây chú ý ở bảo tàng này là chiếc thuyền buồm Ả Rập Jewel of Muscat – một món quà của chính phủ Oman dành tặng cho nhân dân Singapore – với chiều ngang 6,4m chiều dài 18m. Lịch sử về chiếc thuyền buồm này bắt đầu từ việc tìm thấy nó dưới lớp trầm tích ở vùng biển thuộc đảo Belitung của Indonesia 1998 và dựa trên phân tích các mảnh gỗ, các nhà khảo cổ học đã xác định được niên đại ở thế kỷ 9 và có xuất xứ từ châu Phi. Và dựa vào các hình ảnh khai quật thuyền đắm này, một chiếc thuyền mang phiên bản tương tự được đóng mới vào tháng 10/2008, theo đúng với kỹ thuật chế tác là khâu nối các mảnh ván với nhau như kỹ thuật đóng thuyền xưa của người châu Phi. Ngày 16/2/2010 con thuyền được hạ thuỷ và dong buồm đến Singapore chỉ bằng sức gió và la bàn, không hề có sự hỗ trợ của các kỹ thuật tân tiến trong ngành hàng hải. Vào ngày 3/7/2010, thuyền cập bến Singapore và được đưa vào bảo tàng trưng bày cho khách tham quan.

Văn hoá múa rối nước Việt Nam được giới thiệu trong hành trình con đường tơ lụa trên biển. 

Cổ vật từ các con tàu đắm của con đường tơ lụa trên biển.

Bảo tàng có hơn 400 hiện vật quý hiếm, trong đó chiếm phần lớn là các hiện vật tàu đắm ở các nước Việt Nam, Thái Lan, Indonesia… Nhiều nhất là những hiện vật quen thuộc của các tàu đắm được khai quật từ Việt Nam như những chiếc hũ men ngọc celadone của dòng đồ Sawankhalok có niên đại từ thế kỷ 15 dưới vương triều Sukhothai của Thái Lan, được vớt từ vùng biển Kiên Giang, đến các hiện vật đồ sứ xanh trắng niên đại Khang Hy vớt từ tàu đắm Hòn Cau ở Vũng Tàu, cổ vật thời Minh từ tàu đắm Bình Thuận, đồ sứ Ung Chính vớt ở tàu đắm Cà Mau, cùng một số hiện vật tàu đắm khác ở Indonesia được trưng bày trang trọng.

Hải trình của những con tàu đắm này được mô tả bằng bản đồ với các điểm định vị, đi kèm là hình ảnh, video miêu tả công tác khai quật, đem đến cho người xem một hình dung rõ ràng hơn về hải đồ của con đường tơ lụa trên biển.

Với lối thiết kế không gian mở, từng chủ đề của bảo tàng kết nối, liền mạch với nhau dựa theo câu chuyện xuyên suốt cùng hành trình của con đường tơ lụa trên biển, khiến người xem như được trải nghiệm qua nhiều vùng đất, nhiều vùng văn hoá, gặp gỡ nhiều hiện vật độc đáo, quý hiếm, thông qua cách sắp đặt, bố cục chuẩn mực về ánh sáng và nội dung. Tất cả gói gọn trong không gian mang tính hiện đại và nghệ thuật cao, đã tạo nên một cuộc trưng bày thực sự cuốn hút người xem, định hình một điểm đến thú vị với du khách trong những ngày du ngoạn ở đảo quốc sư tử.

Nguyễn Đình