Ashui.com

Các nhà quản lý đang tuyên bố làm hết sức nhưng là làm theo cái kịch bản cũ kỹ, lại có thêm nhiều việc vô lý: Việc bê tông hoá tràn lan vỉa hè mặt đường, lát đá hay lu lèn chặt thành và đáy hồ điều hoà làm triệt tiêu thẩm thấu, giảm diện tích mặt thấm nước.

Rất nhiều thành phố lớn trên thế giới đối mặt với ngập úng. Các thành phố vốn hình thành ở ven sông, biển phải đối mặt với nạn ngập úng. Hầu hết có chung nguyên nhân là đô thị hoá mạnh, tăng diện tích xây dựng nhà cửa và đường sá, đồng thời giảm diện tích ngập nước và thu hẹp dòng chảy của hệ thống kênh rạch tiêu thoát.

London (Anh quốc) với sông Thames bị thu hẹp lại gặp bão lớn từ biển Bắc, triều cường đã làm cho phần lớn thành phố ngập trong nước năm 1952. Tokyo (Nhật bản), bão lớn đổ vào, mưa to kéo dài làm ngập các đường ngầm trong thành phố vào năm 1971. Nhiều thành phố khác cũng phải đối mặt với nạn úng ngập, nhưng mỗi nơi đều có giải pháp phù hợp để khắc phục.

• Bản đồ thoát nước Hà Nội (Ảnh: Hanoidata st&bs)

Hà Nội úng ngập đã là chuyện thường gặp mỗi khi mưa lớn, nhưng chưa có giải pháp thích ứng lại còn làm vấn đề trầm trọng thêm. Dự án thoát nước HN đã do JICA đề xuất cách đây hơn 20 năm, khi đô thị hoá tốc độ thấp hơn hiện nay rất nhiều. Các nhà quản lý đang tuyên bố làm hết sức nhưng là làm theo cái kịch bản cũ kỹ, bản thân nó đã có nhiều hạn chế, lại có thêm nhiều việc vô lý: Việc bê tông hoá tràn lan vỉa hè mặt đường, lát đá hay lu lèn chặt thành và đáy hồ điều hoà làm triệt tiêu thẩm thấu, giảm diện tích mặt thấm nước.

Cống hoá các kênh mương làm giảm thiết diện thoát nước làm tăng phản áp trong lòng cống kín dẫn đến giảm tốc độ tiêu thoát, loại bỏ khả năng nước tràn bờ tự nhiên khi mưa lớn. Tổng lượng trữ nước các sông hồ kênh mương nội thành HN là 23 triệu m3. Trạm bơm Yên Sở cũ chạy hết tốc lực mất 4 ngày, nay có hoàn thành tăng công suất gấp đôi cũng mất 2 ngày. Vậy Hà Nội vẫn úng ngập cho dù chình quyền làm hết sức, tiêu hết mức.

Nguyên lý chống ngập: nuớc chảy chỗ trũng. Dự án JICA nghiên cứu vào những năm 90, chia nội thành HN cũ thành 6 lưu vực thoát nước, tất cả đổ dồn vào Tô Lịch và sông Nhuệ, chảy xuôi từ bắc xuống nam, đón cuối dòng là trạm bơm (duy nhất) Yên Sở đẩy ra sông Hồng.

Thực tế 20 năm qua đô thị hoá Hà Nội tăng đột biến: diện tích đô thị hoá tăng, trong khi diện tích ngập nước giảm, nhiều công trình cản trở tiêu thoát – các dự tính đã thay đổi. Do vậy cần thay đổi, thay vì dồn hết về phía nam (vùng1), nay cần thêm 2 vùng thu nước nữa là phía bắc (2) và từ trung tâm (3), bổ sung thêm 2 trạm bơm.

Phía bắc khu đô thị Nam Thăng Long đã quy hoạch trạm bơm rộng 4,7 ha. Nay cần nâng công suất tương đương với Yên Sở, đảm trách thoát nước toàn bộ quận Tây Hồ, Ba Đình, một phần Từ Liêm. Khu trung tâm thoát nước theo hướng từ tây sang đông. Thu nước tốt nhất là sông ngầm kết hợp với đường ngầm tuyến metro số 3 (Trôi - Nhổn Yên Sở ).

Đường tuynel thoát nước dự án SMART (Kulalumpur - Malaysia) dài gần 10km , đường kính 11,83 m. Đầu tư gần 0,6 tỷ USD, giải quyết 3 vấn đề: thoát nước chống ngập, đường ôtô 2 chiều và đường dây đường ống ngầm.

Hạ ngầm dự kiến đi từ Kim Mã qua ga Hà Nội chạy dọc phố Trần Hưng Đạo ra sát sông Hồng (bệnh viện 108). Tuyến này dự kiến tunel đường kính > 6 m nay nâng lên hơn 10m để đáp ứng 3 nhiệm vụ: tuyến metro, thoát nước và tuyến ngầm đường dây đường ống kỹ thuật.

Worley Parsons (Úc) - tư vấn phản biện Quy hoạch chung Hà Nội, và Ile-de-France/IMV, nhà phản biện quốc tế khác cũng nhấn mạnh, nhà ga là những điểm liên kết các không gian dịch vụ công cộng do vậy ảnh hưởng đến cả không gian đô thị năng động quanh nó. Kết hợp phân vùng thoát nước mới cho Hà Nội với khai thác đa năng tuynel ngầm vừa tăng khả năng thoát nước trung tâm thành phố, vừa đảm bảo an toàn chống ngập cho metro. Kết hợp khai thác thương mại tại các nhà ga ngầm với bổ sung trạm bơm tiêu thoát sẽ rút ngắn thời gian thoát nước lại chia sẻ, giảm giá thành đầu tư hạ tầng đô thị.

KTS Trần Huy Ánh