Ashui.com

"Ngành giao thông đã không còn cách nào khác, bị dồn đến chân tường rồi. Nếu không đưa ra đề xuất thu phí quyền mua ô tô, xe máy và các giải pháp đồng bộ khác, tôi tin rằng chẳng bao lâu nữa, người dân có đủ tiền mua ô tô thì cũng không có đường mà đi", ông Nguyễn Hoàng Hải, Tổng thư ký Hiệp hội Các nhà đầu tư tài chính Việt Nam (VAFI) cảnh báo.

Nếu giàu, xin mời...

Thưa ông, "động cơ" nào khiến VAFI đưa ra đề xuất thu phí quyền mua ô tô, xe máy?

Nguyên nhân xuất phát từ chính thực trạng giao thông của ta đã hết sức báo  động. Việc đối phó với tình trạng giao thông quá tải từ trước tới nay rất chậm, chỉ  là vá víu. Thứ nữa là thuế  ô tô, xe máy có tăng nhưng chưa thấm vào đâu so với thu nhập của người dân. Bây giờ Nhà nước có muốn tăng nữa cũng không được vì theo quy định khung của WTO rồi, có chăng chỉ tăng phí quyền mua ô tô, xe máy hoặc là phí đỗ xe thôi.

Liệu VAFI có "ngây thơ" khi cho rằng, phí này sẽ khiến người dân có  ý thức tiết kiệm ngoại tệ? Vì để mua được thứ hàng xa xỉ đó thì chỉ người giàu mới có khả năng, mà bộ phận này lại đang tăng lên?

Không. Chúng tôi có cơ sở để tin điều đó, bởi các nước phát triển hơn ta cũng áp dụng phí này rồi và rất có  hiệu quả. Nếu anh giàu thì xin mời cứ việc mua, chỉ có điều anh phải đóng phí cao lên thôi. Mà phí cao thì không phải ai cũng chịu được, chúng ta lại càng dễ dàng phân loại và kiểm soát được điều này.

Vậy còn với những người có nhu cầu mua ô tô thật sự, có vẻ các ông đang làm cho ước muốn chính đáng của họ càng trở nên xa vời?

Việc người dân có xe máy thì lại muốn đi xe xịn, có xe xịn rồi lại muốn có ô tô là điều hoàn toàn bình thường. Chúng tôi tôn trọng điều đó. Và thực tế thì chúng tôi có cấm đâu? Họ vẫn có quyền theo Luật Dân sự và Luật Thương mại mà. Thế nhưng, nếu không làm biện pháp này thì 5 năm nữa, dù bạn có đủ tiền mua ô tô thì cũng chỉ biết để đấy đắp chiếu.

Mới chỉ là đề xuất thôi!

Có phải ông đang quá bi quan?

Nếu cứ buông lỏng như hiện nay thì điều đó là chắc chắn. Cứ nhìn vào thực tế ở Hà Nội, TP.HCM sẽ biết, tắc đường triền miên, có những tuyến "tắc kinh niên". Do đó, cần phải có những biện pháp thông minh.
 
Nghĩa là, đề xuất này là một giải pháp thông minh?

Không nên coi đây là một "chìa khóa vàng", mà nó cần phải kết hợp với những giải pháp đồng bộ khác nữa. Cũng cần phải có thời gian để trả lời câu hỏi này.

Tôi cũng đồng ý rằng nó có thông minh hay không thì phải đợi thời gian kiểm chứng. Thế nhưng, các ông có lường trước được rằng, rất có thể đề xuất này sẽ tạo ra làn sóng người dân đổ xô đi mua xe trước khi tăng phí?

Khả năng này chưa thể xảy ra, vì chúng tôi mới chỉ đưa ra đề xuất. Mà đề xuất thì có thể được phê chuẩn hoặc không, cái đó lại còn phải  đợi.

Hãy cứ chấp nhận những giải pháp chắp vá

Ông vừa bảo, giải pháp này sẽ thông minh nếu kết hợp với những giải pháp đồng bộ. Đó là những giải pháp gì vậy, thưa ông?

Đó là khuyến khích phát triển giao thông công cộng (GTCC). Nhà nước có thể tạo điều kiện để xóa bỏ hết các loại thuế nhằm thu hút tư nhân đầu tư vào GTCC. Khi đó, chắc chắn chất lượng GTCC sẽ tăng lên, giá cước xe bus, taxi rẻ, chất lượng dịch vụ được cải thiện, người ta có thể đi vào bất cứ lúc nào thì sẽ chẳng có lý do gì để họ không lựa chọn loại hình giao thông này. Nhờ vậy mà phương tiện cá nhân sẽ giảm là điều chắc chắn. Nhưng bên cạnh đó, TPHCM và Hà Nội cần đẩy nhanh tốc độ xây dựng hệ thống đường tàu điện để đến năm 2020 hoàn thành hệ thống một cách cơ bản.

Giả dụ, chúng ta có chính sách ưu đãi như ông nói thì liệu điều đó đã đủ để có thể phát triển GTCC?

Thực ra, chúng ta đã quá chậm để phát triển GTCC. Đáng lẽ từ mấy chục năm trước, Nhà nước phải quan tâm phát triển loại hình vận tải này, đồng thời hướng tới việc hạn chế số xe máy, ô tô lưu thông rồi. Mình không làm từ đầu nên bây giờ nó mới bung ra, muốn làm thì đụng vào đâu cũng thấy thiếu, vì lấy tiền đâu ra?
 
Chưa kể chúng ta còn thiếu những nhà hoạch định giỏi, bởi nếu họ có năng lực thì tôi nghĩ hệ thống xe buýt của ta giờ đã khác rồi. Đã đến lúc chúng ta phải chú trọng phát triển GTCC dù quá muộn. Trước mắt, hãy cứ chấp nhận những giải pháp chắp vá như thế này, tất nhiên là phải tính đến sự đồng bộ với cả dài hạn, đồng thời phải đẩy nhanh tốc độ lên.

Nếu giải pháp có, quyết tâm có, theo ông thì bao lâu nữa giao thông của chúng ta sẽ được cải thiện?

Nếu làm một cách thông minh, từ hoạch định chính sách đến việc thực thi thì tôi tin khoảng 10 năm nữa giao thông sẽ đỡ ùn tắc. Tất nhiên, đề xuất của chúng tôi cũng sẽ góp một phần nhỏ trong đó.

Hoàn toàn khả thi
 
Có vẻ ông đang rất tự  tin?
 
Tôi tin chứ. Đề xuất  đó hoàn toàn khả thi, bởi đây là công cụ để hạn chế bớt số lượng ô tô nhập khẩu, thứ hai là thông qua đó chúng ta có thể kiểm soát được dòng xe xa xỉ. Đề xuất cũng phù hợp với chủ trương của Chính phủ trong việc giảm nhập khẩu hàng xa xỉ. Còn mức phí cụ thể như thế nào thì các cơ quan chức năng cần phải tính toán cụ thể.
 
Giả dụ điều ông tin là sự thật thì liệu có dẫn đến xu hướng người ta không đủ tiền mua hàng xa xỉ sẽ  quay sang mua hàng với mức giá chấp nhận được, khi đó số lượng phương tiện cá nhân vẫn tăng thì có phải là quá tội không?
 
Tôi cho rằng cái này cũng không đáng ngại. Vì tạm thời, theo đề xuất sẽ không thu phí với xe máy, chỉ khi nào GTCC phát triển mới thu. Riêng ô tô thì sẽ phải chịu phí hoàn toàn, vì có tính phí nên chắc chắn là số xe mới sẽ không thể tăng lên được, thậm chí là giảm đi. Điều đó cũng đồng nghĩa, áp lực giao thông sẽ giảm.

Thanh Thủy (thực hiện)

[ Chuyên đề : Giao thông đô thị ]