Ashui.com

Xung quanh vụ chủ dự án khách sạn (KS) gây tranh cãi trong công viên Thống Nhất đòi Hà Nội đền bù 80 triệu USD quy đổi thành 2 khu đất vàng, TS Phạm Sỹ Liêm (Phó Chủ tịch Tổng hội Xây dựng Việt Nam) đặt vấn đề về làm rõ các loại "chi phí cơ hội" để tỏ tường việc phía đầu tư chịu thiệt hại thế nào, mặt khác, làm rõ được những chuyện hậu trường nếu có.

"Làm rõ ràng công khai ra mới biết"

Mới đây, Công ty SIH gửi TP Hà Nội bản kiến nghị, đòi bồi thường "những thiệt hại do dừng triển khai dự án SAS Hanoi Royal tại 295 Lê Duẩn" - nơi đã được xác định là thuộc khu đất công cộng, công viên Thống Nhất. Ông nhìn nhận thế nào về động thái này?

TS Phạm Sỹ Liêm: - Đúng là khi công trình không thể thi công, bên phía chủ đầu tư sẽ có thiệt hại do đã chi tiền để lập dự án, điều tra khảo sát, khoan địa chất, chi phí thủ tục đầu tư..

Nhưng để đánh giá mức độ thiệt hại, phải có các chuyên gia. Không phải chỉ một bên nói mà được, nếu không đi đến thống nhất được thì đưa ra tòa án kinh tế.

Chúng ta phải quen với việc đưa ra trọng tài kinh tế. Muốn thế, xem xét hợp đồng, giấy phép là rất quan trọng, cứ đưa văn bản pháp lý đó ra mà xử. Còn nếu chính chúng ta làm đại khái thì đây cũng là bài học cần thiết.

Khoản tiền họ "đánh giá thiệt hại" ban đầu là gần 80 triệu đô, trong đó chi phí cơ hội là gần 64 triệu đô...

- 80 triệu đô? đã xây đâu mà chi phí lớn như vậy?! Còn nói thiệt hại do không thi công, thì nhiều công trình có tiến độ thi công chậm là chuyện bình thường chứ. Cần phải mời chuyên gia vào tính toán xem xét thì sẽ ra vấn đề hết.

Nhưng cái làm tôi suy nghĩ là, có thể thiệt hại của họ khá lớn do những chi phí giao dịch, nhiều khi không công khai được. Ở ta, nhiều khi mình biết là có người nhận "chi phí giao dịch" rồi, đến khi không được việc, phải "ngậm đắng nuốt cay" lấy tiền nhà nước mà đền bù, nếu không vụ việc sẽ bị vỡ lở.

Tôi không biết đích xác có phải như vậy hay không, nhưng tôi đặt vấn đề như vậy, để ta phải làm công khai rõ ràng ra, để biết là có hay không.

Rất nhiều người dân cũng mong mỏi sự công khai. Vì như thế không những tỏ tường được việc phía đầu tư chịu thiệt hại thế nào, để đền bù cho họ, mặt khác chúng ta có thể làm rõ được những mặt sau nếu có.

Khi xem xét lại vụ việc xây khách sạn trong công viên Thống Nhất hơn 1 năm trước, công luận đặt vấn đề về việctrách nhiệm thuộc về cá nhân một số người. Vậy nay nếu phải đền bù bằng tiền ngân sách, ông có cho rằng thỏa đáng?

- Người làm sai thì phải do cơ quan có người làm sai xử lí người đó. Còn nhân danh cơ quan làm sai, thì cơ quan đó phải chịu trách nhiệm.

Chúng ta có luật Bồi thường thiệt hại, trong đó quy định khi cơ quan công quyền gây thiệt hại cho dân phải đền bù như thế nào. Tức là lấy tiền ngân sách đền bù như thế nào cũng là phải xem xét, cơ quan gây thiệt hại, thì cơ quan đó phải đền.

Mặt khác, Hội đồng nhân dân là cơ quan quyết định ngân sách, phải tăng cường giám sát các cơ quan của chính quyền, kẻo gây thiệt hại lại lấy ngân sách.

Điều này càng gây đòi hỏi là phải tăng cường giám sát.

• Ảnh bên : Công trình khách sạn trong công viên Thống Nhất mới được xây dựng phần móng vào thời điểm hơn 1 năm trước. (Ảnh: Phạm Hải)

"Khi máy bay địch đã xa, đâu lại vào đấy"

Đây là một câu chuyện kéo dài gần 20 năm, qua nhiều đời lãnh đạo, nay lật lại thì rất khó quy trách nhiệm, nếu có?

- Rất nhiều sai lầm của chúng ta không được tổng kết và cũng không có chế tài. Nhiều vụ việc báo cứ làm ầm ầm lên, giỏi lắm chỉ được vài ba ngày, tuần lễ, đến khi "máy bay địch đã bay xa" thì... đâu lại vào đấy.

Rất tiếc, đó lại là chuyện thường ở nước ta, không phải "đặc sắc" gì.

Ngay từ những ngày đầu giấy lên tranh luận việc xây khách sạn trong công viên Thống Nhất, tôi đã nhấn mạnh là không thể đi trách nhà đầu tư. Bản chất của các nhà đầu tư là chuyên đi kiếm lợi, nơi nào có lợi là họ vào. Quan trọng là người cho phép. Đó là vấn đề quản lý nhà nước của chúng ta.

Vậy theo ông cần giải quyết bài toán khó về quy hoạch, quản lý đất đai này theo hướng nào?

- Hiện nay, Viện nghiên cứu Đô thị và phát triển hạ tầng đang nghiên cứu đề tài "Chính sách đất đô thị" của Bộ Xây dựng. Chúng tôi đưa ra đề xuất về chính sách dự trữ đất đai, tức là thực hiện điều khoản trong luật đất đai nói rằng cần giải phóng mặt bằng, đất đai trước khi có dự án.

Cách làm là đất đai có quy hoạch, sắp sửa được xây dựng trong vài ba chục năm tới, thì chính quyền phải kiếm nguồn vốn, giải phóng mặt bằng, sau đó mới căn cứ vào quy hoạch, rồi đấu thầu cho các dự án vào, thu hồi vốn trả nợ lại tiền đã vay.

Nếu làm điều này, sẽ thay đổi hẳn thị trường bất động sản VN, thanh toán nạn nhũng nhiễu về đất đai.

Những lực cản nào có thể làm chậm tiến trình thực hiện quản lý lý dự trữ đất đai của chúng ta hiện nay?

- Nhiều người không muốn làm. Vì người ta chỉ nghĩ đến chuyện không có tiền thì không làm được, mà không hiểu hệ thống tài chính thế giới, nếu ta chứng minh được dự án là thu hồi được vốn, ta sẽ vay được.

Cái thứ hai là các "cán bộ" lười, sợ, cộng thêm với cơ chế trả lương, phân công trách nhiệm hiện nay cũng không khuyến khích họ làm việc.

Thứ ba là để nếu cứ để cho thiên hạ "chạy vạy" đất đai, "lạy lục" mình như thế thì mình mới... có được phần nào đó, như là lợi ích bôi trơn chẳng hạn.

Linh Thủy (thực hiện) 

>> Chủ đầu tư khách sạn trong Công viên Thống Nhất muốn xin thêm đất