Ashui.com

Võ Trọng Nghĩa không còn là cái tên xa lạ trong làng kiến trúc Việt Nam cũng như thế giới với hàng chục giải thưởng lớn nhỏ. Gần đây nhất, anh cũng đã được Hội Kiến trúc sư Việt Nam trao giải Nhì Giải thưởng Kiến trúc Quốc gia cho dự án Nhà hội nghị Đại Lải tại Vĩnh Phúc. 

KTS Võ Trọng Nghĩa đã có cuộc trao đổi về tâm huyết của anh trong việc xanh hóa kiến trúc đô thị hiện đại. 

Đã từng đoạt được nhiều giải thưởng kiến trúc danh giá quốc tế, liệu những giải thưởng này có tạo áp lực cho anh khi sáng tác một tác phẩm mới không khi người ta có quan niệm rằng bất kỳ một tác phẩm nào có dấu ấn của Võ Trọng Nghĩa là đều có giải? 

KTS Võ Trọng Nghĩa (ảnh bên): - Đúng là công việc có áp lực nhưng tôi không vội vàng, không căng thẳng vì có thể cân bằng mọi thứ. Thực ra với tôi áp lực từ phía mọi người không phải là vấn đề đáng nói mà áp lực vượt qua được chính mình là khó khăn nhất. Năm 2012 tôi đã được nhận 15 giải thưởng quốc tế, đây là hệ quả tất yếu của những nỗ lực vượt qua chính mình của bản thân tôi và cộng sự. Đặc biệt làm được công trình giành nhiều giải thưởng thế giới là điều rất thú vị vì nó tạo thêm những dấu mốc cho bản thân mình và cho cả kiến trúc Việt Nam trên trường quốc tế. Qua những giải thưởng đó, giới kiến trúc thế giới sẽ biết đến kiến trúc Việt Nam nhiều hơn.

Theo cách hiểu của tôi và nhiều người, nguyên vật liệu làm bằng tre dù được xử lý bằng công nghệ gì đi nữa cũng sẽ khó có tuổi thọ dài hơn bê tông, vậy sao anh lại chọn loại vật liệu này cho các công trình kiến trúc được coi là bền vững của mình? 

- Thực ra mọi người đã hiểu sai trong vấn đề này vì lịch sử của bê tông ngắn hơn tre rất nhiều. Dù bê tông cũng bền nhưng chưa ai có thể chứng minh được bê tông sẽ tồn tại được trong bao lâu. Trên thực tế nhiều tòa nhà bằng bê tông chỉ được 20 - 30 năm là đã xuống cấp trong khi hiện nay người ta đã dùng tre ép làm sàn gỗ, dầm tre, chứng tỏ tre có độ bền như gỗ nếu biết xử lý, nên hoàn toàn không có cơ sở để nói tuổi thọ của tre kém hơn bê tông. Hơn nữa tre chỉ là một hạng mục công trình mà chúng tôi thiết kế, thực hiện vì ngoài ra chúng tôi còn làm rất nhiều công trình bằng các chất liệu khác như tòa nhà bằng bê tông ở Thượng Hải, trường Phan Chu Trinh ở Bình Dương... Tôi có quan điểm là đã làm gì phải đạt mức tốt nhất trên thế giới sau đó mới nói đến chuyện khác. Vì vậy, dù mãi đến giữa năm 2012 tôi mới giới thiệu các công trình kiến trúc xanh từ bê tông nhưng ngay lập tức, công trình trường Phan Chu Trinh ở Bình Dương và Stacking Green đã đoạt nhiều giải thưởng. [Ashui.com] 

Đúng là chỉ sau một thời gian ngắn giới thiệu các công trình trên anh đã có một năm bội thu giải thưởng. Tuy nhiên, điều đó có vẻ là chưa đủ để thay đổi quan điểm cứ nhắc đến Võ Trọng Nghĩa là nhắc đến công trình kiến trúc bằng tre? 

- Giống như khi nhắc đến Samsung người ta nghĩ đến màn hình máy tính, tivi tinh thể lỏng rồi mới nghĩ đến điện thoại hay các sản phẩm khác, nên với tôi chuyện "đóng đinh" tên mình với các công trình bằng tre không phải là vấn đề vì nó cho thấy tôi đã thành công trong việc tạo ra một sản phẩm chuyên biệt nhất, tốt nhất để định dạng cho thương hiệu của mình. Đặc biệt, tôi và các cộng sự quan niệm, dù công trình bằng chất liệu nào đi nữa thì mục tiêu của chúng tôi vẫn là đưa kiến trúc xanh vào cuộc sống. 

Tôi từng biết về ý tưởng nhà siêu tiết kiệm 18m2 giá 3.200 USD, vậy ý tưởng này của anh tiến triển đến đâu rồi? 

- Hiện chúng tôi đang thực hiện nhà siêu tiết kiệm version 2 với mỗi cấu kiện bằng bê tông chỉ nặng dưới 100 kg và có thể lắp ghép được như đồ chơi xếp hình của trẻ con và cũng có giá 3.200 USD.

Liệu việc chỉ phải bỏ ra khoảng hơn 64 triệu đồng để sở hữu một căn nhà có phải là điều không tưởng trong bối cảnh vật giá đắt đỏ như hiện nay hay không? 

- Theo tôi rất khả thi vì mọi người có thể tự tháo lắp được, ngoài ra đặc biệt tốt cho những vùng có nền địa chất yếu như khu vực đồng bằng sông Cửu Long hoặc khu vực có nguy cơ bị động đất. Hiện chúng tôi đang cố gắng hoàn thiện sản phẩm và dự kiến sẽ giới thiệu rộng rãi trong khoảng 2 tháng nữa.

Anh từng nói đến mục tiêu xanh hóa đô thị Hà Nội. Đến thời điểm này mục tiêu của anh đã được thực hiện đến đâu? 

- Đây là một mục tiêu rất lớn, không thể nào có thể thực hiện được trong một, hai năm nhưng tôi hy vọng nếu Thành phố có quy định nhà xây mới hoặc sửa nhà phải có mái xanh mới cấp phép xây dựng và hoàn công thì chỉ trong một thời gian rất ngắn, dân cư thành phố sẽ là những người được hưởng lợi nhiều nhất. Thứ nhất, điều này thực hiện được giúp TP tăng khả năng chống úng ngập. Bởi vì, nước mưa thay vì chảy thẳng từ mái tôn xuống, tạo áp lực cho hệ thống thoát nước, sẽ được giữ lại trên mái xanh. Thứ hai, tăng diện tích canh tác, giúp người dân đô thị có thể tận hưởng thú vui làm nông dân giữa thành phố khi được tự tay trồng rau sạch, cây xanh ngay tại nhà. Thứ ba, tăng diện tích cây xanh, giảm bức xạ nhiệt, giúp mọi người gần thiên nhiên hơn, thư thái hơn, góp phần làm dịu đi những căng thẳng, lo toan cho mỗi người nói riêng, xã hội nói chung. Thứ tư, nó sẽ tạo nên cảnh quan tuyệt đẹp cho đô thị Hà Nội.

Tôi nghĩ bản thân người dân Thủ đô cũng rất muốn đưa thêm mảng xanh vào căn nhà của mình, bằng chứng là nhiều người vẫn trồng rau trong thùng xốp hay trồng các chậu cây cảnh nhỏ… Bởi vậy, việc đưa mảng xanh vào nhà ống, nhà đô thị hiện đại thực ra không quá khó, quan trọng là các cơ quan chức năng có quyết tâm tăng mảng xanh cho đô thị vào quy chế xây dựng hay không. Nếu bắt tay thực hiện quy định mái xanh từ bây giờ, tôi nghĩ chỉ khoảng 3 năm nữa bộ mặt đô thị Hà Nội dù nhìn từ trên cao hay trực diện sẽ rất xanh, rất đẹp. Tôi hy vọng sẽ có nhiều ngôi nhà xanh hơn để khi ghép lại có thể thành cả một con phố xanh. 

Như anh trình bày, ý tưởng mái xanh là rất hay với một đô thị đang phát triển với tốc độ chóng mặt như Hà Nội. Nhưng liệu công nghệ xây dựng hiện nay có thể hiện thực hóa được ý tưởng này? 

- Mục tiêu chính của tôi trong vài năm tới là xanh hoá các nhà ống, phát triển và cải tạo nhà ống thành nhà xanh với giá thành thấp nhất, góp phần xanh hoá đô thị với tốc độ nhanh nhất. Hiện chúng tôi đã nghiên cứu được công nghệ thi công vừa rẻ vừa dễ thực hiện ví dụ như trường học ở Đồng Nai toàn bộ mái là trồng rau, cây xanh. Với ý tưởng và công nghệ này, việc đưa thiên nhiên vào nhà ở đô thị đặc trưng hiện nay là hoàn toàn khả thi và chúng ta có thể thoát được khỏi tình trạng là nạn nhân của cuộc sống hiện đại.

Anh thường khẳng định đưa yếu tố thiên nhiên như khí trời, nắng và gió vào thiết kế của mình, liệu đây có phải là một quan niệm chạy theo mốt không khi mà xanh là xu thế chủ đạo và chi phối kiến trúc toàn cầu thời gian qua? 

- Tôi chọn hướng đi này trước hết vì nó rất rẻ. Nắng và gió có sẵn trong trong tự nhiên và không ai tính phí cả. Hơn nữa, xanh không phải là một thứ mốt nhất thời mà chính là kiến trúc Việt tương lai vì nó phù hợp với khí hậu, phong thổ và con người Việt Nam. 

Hân Hân (Kinh tế & Đô thị /thực hiện)