Thông tin dự án:
Địa điểm: Huyện Xuyên Mộc, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu
Thiết kế kiến trúc: studio anettai
Chủ trì: KTS Takahito Yamada, Nobuhiro Inudoh
Team thiết kế kiến trúc: Watanabe Moe, Nguyen Tue Chan, Nguyen Ngoc Tu
Thiết kế nội thất: studio anettai
Thiết kế cảnh quan: studio anettai
Thi công: Nguyen Cong An / Le Tuan (thợ sắt)
Tư vấn thi công: Coppha Builders Construction
Nhà thầu Rèm: Lam.weavingspaces
Diện tích khu đất: 1000 m2
Diện tích xây dựng: 62,8 m2
Chi phí: 19.000 USD
Năm hoàn thành: 2023
Nhiếp ảnh: Hiroyuki Oki
Tư vấn hình ảnh: Nguyen Thanh Tung
< Đường biên của vùng ngoại ô>
Giữa nơi hoang vu, chủ nhà đã mua một mảnh đất rộng 1000 m² với mong muốn xây cất một ngôi nhà nhỏ cho mẹ và anh trai, cách trung tâm Thành phố Hồ Chí Minh 130km – nơi sinh sống hiện tại của anh cùng gia đình. Khu đất được bao bọc bởi các cánh đồng cây công – nông nghiệp như vườn cao su, hồ tiêu từ các nhà vườn gần đó. Ở rìa đường biên của quá trình công nghiệp hóa, việc xây cất cho một ngôi nhà với ngân sách hạn chế 19.000 USD – cũng có nghĩa khi thi công sẽ sử dụng mạng lưới vật liệu có sẵn và thợ thầy tại địa phương.
Bối cảnh này được chúng tôi cân nhắc như một diễn biến xã hội mà sớm hay muộn thế hệ chúng ta phải đối mặt. Miền Nam Việt Nam đang có tốc độ tăng trưởng đô thị nhanh chóng, tạo nên sự dàn trải, “đẩy” các khu ở ra xa hơn do giá đất đang tăng vọt ở các nơi trọng điểm tại thành phố. Và theo nghĩa này “Đường biên của vùng ngoại ô” sẽ được xem như là tuyến đầu của quá trình đô thị hóa.
<Học (từ) ngày thường>
Cách thị trấn của huyện một giờ lái xe, trên đường đi ta có thể thấy và nhận ra một kiểu hình nhà ở tại đây. Qua việc quan sát đời sống thường ngày ở nơi này, chúng tôi nhận ra những kinh nghiệm được tích lũy và lưu giữ trong kiểu hình nhà ở tại vùng ngoại ô. Kiểu mẫu này với các đặc điểm chung: một khu đất rộng, ngôi nhà với dạng hình hộp được bao che bởi tấm mái thép với độ vươn lớn tạo bóng râm sâu vào tận khối nhà phía sau. Việc tối ưu hóa kinh tế cho môi trường sống được thực hiện bằng cách sử dụng đồ có sẵn tại chỗ – có thể là mua mới hoặc tái chế như bê tông, gạch, thép với kích cỡ và chủng loại đa dạng, mành tre, vải vóc và cây cối.
Khung cảnh vô danh này dường như là một hệ quả điển hình và tất yếu của khu vực ngoại ô, nơi mà đã tiến đến một mức độ công nghiệp hóa nhất định, nhưng vẫn chưa đi cùng với nghĩa tiên tiến. Nhằm tận dụng tối đa những đồ đạc, vật liệu giá rẻ đang có tại chỗ và ngay trước mặt, trao cho chúng đời sống, nới rộng không gian ở – chúng tôi gọi nó là “ công nghiệp bản địa ở vùng ven” của ngày nay. Từ đó, chúng tôi tìm cách để xây cất một ngôi nhà chỉ bằng những vật liệu sẵn có thông thường và thực hành được học hỏi từ đời sống hàng ngày…
< ngôi nhà với 1000 m² không hoàn hảo>
Diện tích sàn cần thiết để sử dụng chỉ chiếm 5% trên tổng diện tích khu đất được cân đo dựa theo yêu cầu và ngân sách từ khách hàng – 95% còn lại được đề xuất để trống.
Nhưng thay vì cứ để phần đất rộng lớn còn lại như một “Tabula Rasa” *, chúng tôi muốn tạo ra một môi trường đa dạng và trao cho nó sự sống trên trái đất này.
Không gian nội thất được định nghĩa bởi cột và diện tường bê tông trong khi đó mái thép nổi phía trên được vươn ra bên cánh tạo ra một không gian bán – ngoài trời nhằm định nghĩa gian phòng ăn và bếp nấu. Hệ thống hai lớp mái giúp hạn chế đáng kể lượng bức xạ nhiệt và nguy cơ bị rò rỉ lớp, cũng như giúp thúc đẩy thông gió tự nhiên ở phía trên của khu vực sinh hoạt. Hệ cửa trượt ngang 4,02 mét trượt dài theo hệ cột định nghĩa không gian bên trong và ngoài vườn, đồng thời khi hệ cửa nằm ở mép ngoài, cũng nhằm tạo ra sự liên kết giữa khối nhà và khoảng sân vườn rộng phía trước, thậm chí còn có thể, trượt ra khỏi ranh giới khu đất.
Hệ lưới kết cấu được xác định bởi khối mô-đun gạch bê tông (gạch block) ngang 390mm và hệ lưới cột trải dài trên toàn bộ khu đất, dựng lên một rừng cột thép. Các cột thép tròn dài với kích thước sẵn có để sản xuất hàng loạt 6 mét sẽ được cắt đôi hoặc cắt bỏ 1 phần 3, liên kết với phần móng bằng bê tông, chôn đủ sâu dưới nền đất để không cần phải liên kết dầm phương ngang, phía trên đầu cột là bộ sợi chỉ chờ để gắn những tấm bạt mờ. Vì chúng có thể dễ dàng tháo và lắp bằng tay nên gia đình sinh sống tại đây có thể thay đổi vị trí che bạt, nhằm tạo bóng đổ theo ý muốn cũng như thuận theo tự nhiên theo góc chiếu của mặt trời từ Nam sang Bắc qua hai mùa mưa nắng.
Giờ đây khi toàn bộ khu đất được bao bọc bởi giống cây dây leo, võng lưới, mành tre, và trồng các cây ăn quả bản địa đang lớn dần theo mùa.
Sau khi gia đình đã thực sự chuyển vào và sinh sống tại đây một thời gian, chủ nhà đã mô tả nơi đây như một “ ngôi nhà 1000 m², thay vì ngôi nhà 100 m² và phần còn lại”.
< Chuỗi những đường ranh mờ>
Ở vùng nhiệt đới với khí hậu nóng ẩm, với sự nhập nhằng thất thường của thời tiết, sẽ phù hợp hơn nếu không gian cũng được định nghĩa bởi những đường ranh mơ hồ, không rõ ràng, và xếp lớp chúng dàn trải chúng ra xung quanh, thay vì cố gắng bao bọc không gian bằng một đường ranh giới rõ ràng.
Để có thể thực hiện được điều đó, ta có thể kết hợp xen kẽ các thành phần kiến trúc, đồ nội thất trong môi trường sống như cửa sổ, rèm che, hệ mái đưa, tấm bạt che nắng ngoài trời, bóng đổ và sự không bằng phẳng của nền đất, thậm chí là bóng cây đổ xuống phía vườn.
Chúng tôi tin rằng, việc chấp nhận một loạt những điều không hoàn hảo và thuận theo một môi trường sẽ tự hồi phục theo thời gian, tuy những yếu tố này có thể trái ngược với những gì thế giới hiện đại mong muốn đạt được, nhưng rồi theo thời gian, những gì thích hợp sẽ tồn tại và dẫn đến một tương lai phù hợp cho vùng ngoại ô.
* Tabula Rasa : như một “tờ giấy trắng”, sạch trơn không có bất kỳ ký tự hay theo lý thuyết để chỉ việc con người sinh ra, hoàn toàn chưa hề biết gì về thế giới.
