Thông tin dự án:
Địa điểm: Chí Linh – Hải Dương
Văn phòng thiết kế: NaP architects
Chủ trì thiết kế: Nguyễn Việt Anh, Phạm Ngọc Sơn
Nhóm thiết kế: Trịnh Đăng Huy, Nguyễn Thiên Thảo, Nguyễn Hoài Linh
Quy mô: 4,2 ha (ven hồ Lán Chẽ ≈ 24 ha)
Bối cảnh
• Suy giảm rừng và thảm xanh tự nhiên do khai thác, chuyển đổi sang cây ngắn ngày và mở đường đã làm đứt gãy các hành lang sinh học quanh hồ, giảm đa dạng sinh học và khiến vi khí hậu nóng – khô hơn, không còn nền sinh thái đủ khỏe để đỡ một mô hình du lịch sinh thái.
• Quá trình đô thị hóa và du lịch hóa tự phát đang đưa vào khu vực những mô hình kiến trúc đóng kín – khiến bản sắc làng Bắc Bộ ven hồ (trục – sân – ngõ – vườn, mái dốc, hiên sâu, vườn cây ăn quả) dần bị mờ đi. Dự án Lan Che Eco Village được đề xuất như một phản hồi: phát triển nghỉ dưỡng nhưng phải làm sống lại quan hệ gốc làng – rừng – mặt nước.
Tiến bộ – đề xuất công nghệ, giải pháp mới
• Thu nước mưa – hồ điều hòa – wetland sinh thái: nước mưa từ mái, sân, đường dạo được gom về hồ điều hòa trung tâm. Nước thải sinh hoạt được gom riêng sau đó đi qua dải thực vật thủy sinh để lọc sinh học trước khi tái sử dụng tưới cảnh quan và rừng phục hồi. Cách làm này giữ nước tại chỗ, giảm xả trực tiếp ra hồ tự nhiên, hạn chế bồi lắng và biến hạ tầng nước thành một lớp cảnh quan sống.
• Trục nước dẫn gió – vi khí hậu thụ động: trục cảnh quan/mặt nước được bố trí theo hướng chiều dài khu đất để đón gió mát từ hồ vào sâu khu đất; khi đi qua trục mặt nước gió được làm mát và phân phối tới các khối chức năng giúp thông gió tự nhiên, tiết kiệm năng lượng.
• Vật liệu địa phương tích hợp công nghệ: dự án ưu tiên đá, đất, gạch nung, tre, gỗ rừng trồng Hải Dương để giảm vận chuyển và giữ chất cảm bản địa; đồng thời áp dụng công nghệ để mở được nhịp cấu trúc lớn hơn phục vụ nhà hàng, sân sự kiện. Bản địa về cảm xúc nhưng hiện đại về thi công.
• Biến đổi cấu trúc – kiến trúc truyền thống cho du lịch: Phát triển cấu trúc quy hoạch làng sang nghỉ dưỡng: lõi công cộng được mở rộng và gắn với trục cảnh quan, các nhánh dắt về không gian riêng tư. Nhờ vậy vẫn nhận ra làng, nhưng vận hành được như khu nghỉ dưỡng.
Tích hợp – trong tư duy thiết kế và phương pháp xây dựng
• Lưu giữ và phát triển cấu trúc làng: cấu trúc xương cá truyền thống trở thành trục cảnh quan trung tâm; điểm tụ họp làng trở thành không gian đón, nhà hàng, sân sinh hoạt; các ngõ nhỏ thành lối dạo dẫn về bungalow, khách sạn.
• Hệ sinh thái bản địa là một phần của thiết kế: cây được tổ chức đủ 3 tầng tán để xây dựng cấu trúc rừng tái tạo hệ sinh thái bản địa, thành nơi cư trú cho nhiều loài bản địa.
• Vật liệu bản địa: đá, đất địa phương: tường dẫn hướng, bậc, ghế, kè mềm đều dùng đá địa phương; tường công trình sử dụng dụng đất – gạch nung khai thác tại khu đất;
• Tái sử dụng nước mưa, nước thải: Nước mưa được thu mặt về trục mặt nước để tận dụng tưới cây. Nước thải được thi tập trung và lọc qua hệ thống lọc sinh thái.
• Giáo dục bảo vệ rừng và văn hóa: Dự án là mô hình trải nghiệm sinh thái giúp giáo dục khách hàng về muôi trường sinh thái và văn hóa bản địa. Từ đó thúc đẩy việc bảo vệ môi trường và văn hóa.
Tiềm năng – giải quyết hiện tại và định hướng tương lai
Giải quyết hiện tại:
• Phục hồi rừng và hệ sinh thái ven hồ bằng mô hình rừng đa tầng tán gắn wetland;
• Hạn chế tác động của đô thị hóa lên bản sắc nông thôn nhờ giữ cấu trúc làng và vật liệu địa phương;
• Giáo dục môi trường – văn hóa ngay trong trải nghiệm du lịch;
• Tiết kiệm năng lượng nhờ thu và tái dùng nước mưa, tổ chức vi khí hậu thụ động, từ đó góp phần bảo vệ môi trường.
Định hướng tương lai:
• Nguyên lý “trục nước – làng sinh thái – vật liệu địa phương” có thể nhân rộng cho các khu vực miền Bắc với điều chỉnh nhỏ về loài cây và văn hóa.
• Dự án tạo động lực kinh tế địa phương khi dùng lao động, vật liệu, cây giống tại chỗ.
• Dự án trở thành phương tiện quảng bá hình ảnh văn hóa bản địa của Chí Linh – Hải Dương trong một ngôn ngữ kiến trúc – cảnh quan đương đại.
